Bắc Kinh chuẩn bị cho mối bang giao với tân chính phủ Mỹ

Nguyễn Khanh Để chuẩn bị cho những quan hệ ngoại giao trong những ngày sắp tới đây với tân chính phủ Hoa Kỳ, do Tổng thống tân cử George W. Bush lãnh đạo, Bắc Kinh đã quyết định thay Đại sứ Trung Quốc ở Washington. Và tin tức thân cận với chính quyền Trung Quốc nói rằng tân đại sứ là bạn với gia đình của Tổng thống tân cử George W. Bush. Tin từ Bắc Kinh cho hay ông Lý Triệu Tinh, đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ hiện nay sẽ được rút về để giữ chức Thứ trưởng ngoại giao thay thế ông Dương Khê Trì, là người quen biết từ lâu với gia đình của ông Bush. Cho dù các viên chức Hoa Lục vẫn từ chối không tiết lộ với báo chí là ông Dương Khê Trì sẽ sang Washington làm đại sứ, nhưng có tin nói rằng điều này đã được chính phủ Bắc Kinh quyết định xong, và tên ông tân đại sứ cũng đã được gửi cho Hoa Kỳ để yêu cầu chấp thuận, theo đúng thủ tục thông thường của ngành ngoại giao. Ông Dương Khê Trì dù năm nay mới 50 tuổi, những vẫn được coi là một nhà ngoại giao kỳ cựu của Hoa Lục, vì ông làm việc trong ngành ngoại giao từ lúc còn rất trẻ. Ông gặp gỡ và quen biết gia đình Tổng thống tân cử George W. Bush từ năm 1977, khi tháp tùng thân phụ của ông Bush và phái đoàn Hoa Kỳ đến thăm Tây Tạng. Lúc đó, ông Dương Khê Trì làm việc trong phòng thông dịch của Bộ ngoại giao Trung Quốc, và thân phụ của ông Bush làm trưởng phòng liên lạc của Hoa Kỳ ở Bắc Kinh. Cuộc gặp gỡ rất bình thường này lại dẫn đến mối quan hệ tốt giữa hai người, và theo chúng tôi được biết thì khi thân phụ ông George W. Bush lên làm Tổng thống, có lần ông Dương Khê Trì sang Washington và được mời vào Tòa Bạch Ốc ăn trưa. Đây là điều rất ít khi xảy ra với một viên chức cấp thấp, ngoại trừ những trường hợp thật đặc biệt. Có lẽ cũng vì thế mà Bắc Kinh mới quyết định chọn ông làm đại sứ ở Washington. Các nhà phân tích cho rằng việc Bắc Kinh tỏ ra vẻ vội vã trong việc chọn người làm đại sứ ở Washington có lẽ xuất phát từ lý do nhờ có sẵn mối tương giao tốt đẹp với gia đình của ông Bush, nên Bắc Kinh tin rằng nếu được làm đại sứ Trung Quốc tại Washington, ông Dương Khê Trì có thể làm cho quan hệ hai nước thuận buồm xuôi gió hơn. Điều này cũng đúng, vì hiện giờ, Bắc Kinh đang lo ngại chính sách ngoại giao mà Tổng Thống tân cử Hoa Kỳ sẽ cho áp dụng sẽ cứng rắn hơn, chứ không mềm mỏng như chính sách của Tổng thống Clinton, chẳng hạn trong những ngày tới, Washington có thể ủng hộ Đài Loan nhiều hơn, Washington sẽ lập hệ thống phòng thủ phi đạn, Washington sẽ tăng cường thế lực quân sự và chính trị ở Châu Á, do đó, việc chọn một người có quen biết sẵn với gia đình của vị Tổng Thống tân cử là một việc làm thật hợp lý. Về phía Hoa Kỳ, cho đến nay chưa thấy phía Tổng thống tân cử nói gì về chuyện này, nhưng có lẽ cũng sẽ êm xuôi, vì chính phủ nào cũng muốn làm việc với những người quen biết. Mặt khác, theo nhiều nguồn tin xuất phát từ Washington, Hà Nội dường như cũng có ý định thay đại sứ ở Washington. Tin tức thân cận với tòa đại sứ Hà Nội cho biết là đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ hiện nay là ông Lê Văn Bàng đã mãn nhiệm kỳ, nhưng được lưu lại để lo tổ chức chuyến viếng thăm của Tổng thống Clinton. Trả lời câu hỏi liệu ai sẽ là nhân vật đại diện của Hà Nội tại Washington thay ông Bàng? những nguồn tin đáng tin cậy phát xuất từ Đông Nam Á cũng như giới ngoại giao Tây Phương đang làm việc ở Hà Nội đều nói người đứng đầu danh sách có thể được chọn là ông Nguyễn Tâm Chiến, thường hay được gọi là ông Tâm Chiến. Ông Tâm Chiến năm nay hơn 50 tuổi, từng làm đại sứ ở Nhật Bản, sau đó được ông Ngoại trưởng Nguyễn Mạnh Cầm đưa về làm trợ lý, và hiện đang giữ chức Thứ trưởng ngoại giao.