Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Việt Nam là quốc gia nông nghiệp với 80% dân số sinh sống ở nông thôn. Tuy vậy dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp cho vật nuôi, cây trồng lại gần như một thị trường bỏ ngỏ. Nam Nguyên tường trình vấn đề này.
Theo các số liệu của Bộ Tài Chánh, chưa tới 1% tổng diện tích cây trồng, vật nuôi ở Việt Nam có tham gia bảo hiểm bảo hiểm nông nghiệp. Trong khi đó Việt Nam mỗi năm xuất khẩu cả chục tỷ đô la về sản phẩm nông lâm thuỷ sản.
Nói đơn giản, cây lúa, ao tôm, bè cá không có bảo hiểm, rẫy cà phê, cao su tiểu điền cũng vậy. Ở lãnh vực chăn nuôi thì những nhà bảo hiểm đều bỏ của chạy lấy người, trong khi Việt Nam có tổng đàn vật nuôi như gia cầm gia súc lên tới nhiều triệu con.
Chưa từng nghe nói
Bà Nguyễn Thị Lạc, ở Hốc Môn TP.HCM một chủ trại gà công nghiệp qui mô sáu, bảy chục ngàn con gà nói rằng chưa từng nghe nói tới bảo hiểm vật nuôi mà bà rất cần:
“Trại của chúng tôi đạt an toàn qui trình chăn nuôi nên được thành phố quyết định cho nuôi. Nhưng chúng tôi không có mua loại bảo hiểm gì hết, cứ nuôi gà xong rồi xuất gà bình thường. Chúng tôi không được biết chuyện bảo hiểm, chứ trại nuôi thì rất cần việc bảo hiểm, nhưng hình như ở Việt Nam chưa có tổ chức bảo hiểm cho người nuôi gà.”
Thực ra các công ty bảo hiểm đều dự kiến một thị trường khổng lồ về lãnh vực bảo hiểm nông nghiệp. Nhưng cho tới nay nhà bảo hiểm nào cũng lắc đầu bỏ chạy, chỉ còn lại duy nhất doanh nghiệp bảo hiểm 100% vốn của Pháp là Groupama là còn ngắc ngoải với dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp một cách hạn chế. Groupama đã phải chuyển đổi chức năng mở rộng các loại hình bảo hiểm phi nhân thọ khác để tồn tại.
Trại của chúng tôi đạt an toàn qui trình chăn nuôi nên được thành phố quyết định cho nuôi. Nhưng chúng tôi không có mua loại bảo hiểm gì hết, cứ nuôi gà xong rồi xuất gà bình thường. Chúng tôi không được biết chuyện bảo hiểm, chứ trại nuôi thì rất cần việc bảo hiểm, nhưng hình như ở Việt Nam chưa có tổ chức bảo hiểm cho người nuôi gà.
Thị trường chết
Ông Phùng Đắc Lộc tổng thư ký hiệp hội bảo hiểm Việt Nam trụ sở ở Hà Nội nhận định về lý do tại sao thị trường bảo hiểm nông nghiệp được xem như một thị trường chết, không nhà bảo hiểm nào mặn mà với tiềm năng lớn lao này:
“Bảo hiểm nông nghiệp thì rõ ràng phải bỏ ngỏ vì Việt Nam chưa có nền nông nghiệp sản xuất lớn. Ngay Groupama tập đoàn nổi tiếng của Pháp vào Việt Nam mấy năm nay vật lộn với bảo hiểm nông mà chưa thành công được.
Khi nào Việt Nam hình thành nhiều trang trại, chủ đồn điền thì lúc ấy mới có bảo hiểm được. Thực tế ngừơi nông dân làm ăn rất manh mún, nuôi vài ba con lợn, vài ba con trâu con bò, mươi con gà, vườn lúc trồng dăm cây chuối, vài cây mãng cầu vú sửa thì làm sao tổ chức bảo hiểm được.
Đối với bảo hiểm ở một số trang trại lớn ông Phùng Đắc Lộc nhận định: " Anh rủi ro lớn muốn tham gia bảo hiểm thì lại nhiều cái rủi ro mà công ty bảo hiểm không thể nào kiểm soát được. Ngược lại những anh có qui trình chăn nuôi gần như là nghiêm ngặt, chăm sóc và bảo vệ vật nuôi, giống cây trồng rất tốt thì người ta lại không muốn tham gia bảo hiểm ."
Dĩ nhiên đối với những hộ nông dân nhỏ lẻ thì không thể triển khai dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp. Nhưng nông dân vùng đồng bằng sông Cửu Long với những trại nuôi tôm, cá ở mức độ trung bình thì cũng đã ngán ngẩm dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp mà họ đã có kinh nghiệm mấy năm trứơc kia.
Điều kiện bảo hiểm quá phức tạp
Những điều kiện bảo hiểm quá phức tạp và giải thích khác biệt, khiến người mua bảo hiểm tẩy chay dịch vụ, sau nhiều trường hợp người nuôi tôm bị thiệt hại mà không được đền bù.
Ông Nguyễn Thế Đoàn, chủ tịch hội nghề cá huyện Gò Công Đông cho biết: "Tôm của tôi nuôi bị chết, đủ điều kiện hết ráo nhưng bảo hiểm không chịu đền, thành ra không muốn hãng bảo hiểm làm ở đây nữa."
Theo các chuyên gia về lãnh vực bảo hiểm, bảo hiểm nông nghiệp có đối tượng bảo hiểm là các rủi ro phát sinh trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và đời sống nông thôn, gồm những loại rủi ro liên quan tới cây trồng, vật nuôi, vật tư, hàng hoá, nguyên vật liệu nhà xưởng. Về chuyên môn, bảo hiểm nông nghiệp được xem là phi nhân thọ, bao gồm đối tượng bảo hiểm giới hạn trong các rủi ro gắn liền với cây trồng vật nuôi.
Muốn tiến lên nền nông nghiệp sản xuất lớn đủ sức hội nhập thế giới, Việt Nam cần có các nhà cung cấp dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp. Thế nhưng theo lời ông Lê Song Lai, một giới chức bộ tài chính Việt Nam phát biển trên báo chí, thực tế 5 năm triển khai thí điểm bảo hiểm cây lúa cho thấy, bảo hiểm nông nghiệp là lĩnh vực phức tạp, tốn kém, khả năng sinh lợi thấp, công ty bảo hiểm rất dễ thua lỗ.
Vì thế giới chức vừa nói cho rằng, việc triển khai bảo hiểm nông nghiệp rất cần sự trợ giúp của Nà nứơc đặc biệt thông qua các đòn bẩy kinh tế.