Nguyễn Bình, đặc phái viên đài RFA
Tại Campuchia, hồi cuối tháng 02 vừa qua, cảnh sát từng ngăn chặn các sư sãi gốc Khmer Nam bộ biểu tình tại thủ đô Phnom Penh, nay lại tiếp tục ngăn cản các vị sư này làm lễ cầu siêu. Nếu chỉ là lễ cầu siêu đơn thuần, tại sau chính quyền lại ngăn cản? Xin mời quí thính giả bài tường trình của phóng viên Nguyễn Bình từ Campuchia chi tiết như sau.
Cảnh sát Campuchia được bố trí dầy đặc trên con đường đi vào một ngôi chùa ở tình Kandal gần thủ đô Phnom Penh để ngăn chặn các vị sư gốc Khmer Nam bộ làm lễ cầu siêu cho vị sư Eng Sok Thoun vào sáng ngày 16 tháng 03 năm 2007 vừa qua.
Sư Eng Sok Thuon, 32 tuổi, quê ở huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng, đã chết ở trong một ngôi chùa thuộc tỉnh Kandal của Campuchia vào ngày 28 tháng 02 vừa qua. Ngay trong ngày hôm đó, cảnh sát tỉnh Kandal thông báo rằng nhà sư này đã sử dụng thuốc kích thích và sau đó tự tử.
Tìm hiểu nguyên nhân
Nhưng các tổ chức nhân quyền cho rằng kết luận của nhân viên công lực là quá vội vã, vì họ đã đến hiện trường thấy vết máu dính ở bức tường giống như có sự vật lộn với người nào đó trước khi nhà sư này chết.
Hơn nữa quan sát tử thi thấy vết đứt cổ quá lớn, họ kết luận rằng có kẻ nào đó đứng đằng sau cắt cổ, chứ không phải nhà sư tự mình cắt cổ. Qua đó, các tổ chức nhân quyền đề nghị cơ quan chức năng tiếp tục điều tra thêm để làm rõ sự việc.
Những kết luận khác nhau giữa chính quyền và các quan sát viên của tổ chức nhân quyền khiến các vị sư sãi người gốc Khmer Nam bộ ở thủ đô Phnom Penh hoan mang. Vì sư Eng Sok Thoun từng tham gia biểu tình ở gần đại sứ quán Việt Nam vào ngày 27 tháng 02 vừa qua để phảng đối chính quyền Sóc Trăng buột 9 vị sư Khmer ở đó hoàng tục. Trong cuộc biểu tình đó các nhà sư và nhân viên công lực có lời lẽ xúc phạm lẫn nhau.
Để hiểu rõ thêm nguyên nhân chết của nhà sư Eng Sok Thoun, Hội sư sãi Khmer Kampuchea Krom ở thủ đô Phnom Penh từng đề nghị viện kiểm sát và tòa án tỉnh Kandal giám định pháp y xem nhà sư có sử dụng thuốc kích thích hay không? thì bị 2 cơ quan trên từ chối.
Ngăn chặn lễ cầu siêu
Sau đó Hội sư sãi Khmer Kampuchea Krom tập hợp được khoảng 50 vị sư, do Hòa thượng Dương Sinh làm trưởng đoàn từ Phnom Penh đến ngôi mộ của sư Eng Sok Thoun ở tỉnh Kandal để làm lễ cầu siêu vào sáng ngày 16 tháng 03 vừa qua, nhưng gần tới nơi thì bị cảnh sát ngăn chặn.
Hòa thượng Dương Sinh nói rằng cảnh sát cương quyết không cho các nhà sư Khmer Krom đến gần ngôi mộ của sư Eng Sok Thoun. Cảnh sát không giải thích lý do gì cả, mà chỉ cho biết là họ làm theo lệnh của cấp trên.
Các tổ chức nhân quyền và Phủ cao ủy nhân quyền Liên hiệp quốc tại thủ đô Phnom Penh hay tin đến quan sát sự việc, dọc đường cũng bị cảnh sát ngăn chặn.
Bà Pong Chiu Kek, Giám đốc tổ chức nhân quyền ADHOC nói rằng bà không hiểu lý do tại sao nhân viên công lực ở đây lại có hành động ngăn chặn người dân hành lễ. Bà nói rằng những người từng phạm tội nghiêm trọng như Sadam Hussein ở Iraq, sau khi bị xử tử, thi hài của ông vẫn được giao cho thân nhân để làm lễ tang.
Sự căn thẳng giữa các nhà sư và lực lượng cảnh sát kéo dài suốt 5 giờ đồng hồ, từ 6 giờ sáng đến 12 giờ trưa, đến khi các nhà sư quay trở lại thủ đô Phnom Penh.
Sự kiện cảnh sát ngăn chặn các nhà sư gốc Khmer Nam bộ làm lễ cầu siêu đã được báo chí Campuchia quan tâm và đăng tải dường như đủ số báo. Có một số bài báo cho rằng chính phủ Campuchia nghe tin nhằm rằng các nhà sư nói trên có ý muốn bốc mộ sư Eng Sok Thoun đem đi giám định để tìm hiểu về nguyên nhân tử vong, thay vì họ chỉ đến để làm lễ cầu siêu, nên bố trí lực lượng cảnh sát để ngăn chặn.