Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA
Chính phủ Việt Nam vẫn chưa lên tiếng nói gì về vụ tầu hải quân Trung Quốc nổ súng bắn tầu của ngư dân Việt Nam ở Trường Sa. Từ Washington, Nguyễn Khanh của Ban Việt Ngữ có tường trình chi tiết sau đây.
Đã một tuần lễ trôi qua, chính phủ Việt Nam vẫn chưa lên tiếng nói gì về sự kiện tầu đánh cá của ngư dân Việt thả lưới ở Trường Sa bị tầu hải quân Trung Quốc nổ súng bắn.
Tin Ban Việt Ngữ chúng tôi ghi nhận được cho biết vụ việc xảy ra từ đầu tuần trước và vẫn theo sự tìm hiểu của chúng tôi, may mắn không có ngư dân Việt nào bị thiệt mạng, nhưng có người bị thương.
Cho đến tối hôm nay, giới thạo tin ở Hà Nội cũng nói là mà tin Ðài Á Châu Tự Do loan tải ngày hôm qua đã bán chính thức được xác nhận bởi các viên chức quốc phòng của Việt Nam” nhưng đồng thời họ được giải thích là “vì lý do tế nhị nên Việt Nam chưa thể lên tiếng nói gì ngay trong lúc này” và dường như “hai bên đang làm việc với nhau để giải quyết vấn đề”.
Có tin nói rằng theo thỏa thuận giữa Hà Nội và Bắc Kinh, tất cả những vụ việc liên quan đến tranh chấp ở Trường Sa “bất kỳ ở góc độ nào” đều sẽ được hai chính phủ giải quyết với nhau.
Không phải lần đầu tiên
Ðây không phải lần đầu tiên tầu đánh cá Việt Nam khi thả lưới ở Biển Ðông gặp khó khăn bởi tầu hải quân Hoa Lục. Một viên chức quốc phòng của Việt Nam yêu cầu không tiết lộ danh tánh còn nói với chúng tôi rằng trước đây, đã có lần nhìn thấy “một bản báo cáo từ Trường Sa gửi về cho biết tầu đánh cá của Trung Quốc bao vây và khiêu khích tầu của hải quân Việt Nam”.
Riêng với trường hợp vừa mới xảy ra, cũng viên chức quốc phòng này nói theo chỗ ông được biết, “các quan chức cấp cao hơn đều tin có thể giải quyết khéo léo giữa hai chính phủ”, cho dù “không loại bỏ khả năng có thể dẫn đến những xung đột quân sự khác”.
Trà Mi: Có một số câu hỏi muốn đặt ra với anh Khanh. Anh nói đây không phải lần đầu tiên sự việc xảy ra…
Nguyễn Khanh: Thưa chị đúng. Không chỉ gây khó khăn cho các ngư dân Việt Nam đánh cá ở vùng biển Ðông, Bắc Kinh còn tạp áp lực với Việt Nam trên nhiều khía cạnh khác nữa.
Tôi xin đơn cử một thí dụ. Cách đây chỉ một tháng, công ty dầu khí BP và Conoco-Phillips loan báo tạm ngưng các hoạt động dò tìm ở một khu vực nằm gần Trường Sa mà công ty này đã ký kết với Việt Nam.
Lời giải thích của BP là vì cuộc tranh chấp chủ quyền giữa Việt Nam, Trung Quốc vẫn đang tiếp tục nên công ty nghĩ rằng không thể làm việc tiếp tục trong tình huống hiện tại, và hy vọng Hà Nội và Bắc Kinh giải quyết ổn thỏa những trở ngại đang có, trước khi công ty có thể vào để hoạt động tiếp.
Ngay sau đó, cả Việt Nam lẫn Trung Quốc đều lên tiếng nói khu vực BP khai thác thuộc về chủ quyền của mình, và cũng ngay lúc đó, đã có tin cho hay phía Bắc Kinh ép BP phải ngưng hoạt động, và theo sự hỏi thì Trung Quốc cũng ép phía Việt Nam phải “hợp tác” chung với họ ở các khu vực trong vùng Trường Sa “nếu Việt Nam muốn các công ty nước ngoài tiếp tục thực hiện chương trình dò tìm dầu khí”. Ðó là sự kiện mới xảy ra hồi tháng Sáu vừa rồi, chỉ một tháng trước khi vụ hải quân Trung Quốc nổ súng bắn ngư dân Việt Nam xảy ra.
Đỗ Hiếu: Liệu có thể coi sự kiện mới xảy ra là hành động mang ý nghĩa "răn đe" từ phía Trung Quốc?
Nguyễn Khanh: Đương nhiên không ai loại bỏ khả năng đó. Tất cả những người được coi là "biết chuyện" ở Hà Nội lẫn thành phố Hồ Chí Minh đều bảo khi nghe được tin ngư dân Việt Nam gặp nạn ở Trường Sa, ngay lập tức họ nghĩ đến chuyện "răn đe" mà anh vừa nói.
Có người bảo rằng Trung Quốc muốn chứng tỏ là nước lớn có quyền “trên chân” Việt Nam, và cũng có người nói đây có thể là “tín hiệu” Bắc Kinh gửi Hà Nội, để ngăn chận tất cả mọi ý định đến gần với Hoa Kỳ mà chính quyền Việt Nam có thể thực hiện trong những ngày tháng tới.