Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA
Cuộc bầu cử Quốc Hội ở Iraq đã hoàn tất và ngay trong lúc này, chuyện bao giờ Hoa Kỳ sẽ rút quân là câu hỏi được các nhà quan sát chính trị cũng như nhân dân Mỹ đặt ra. Ban Việt Ngữ chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Johnathan Rauch, một bình luận gia thời cuộc của Mỹ được nhiều người biết đến với các bài viết thường xuyên xuất hiện trên các tạp chí nổi tiếng như National Journal, The Atlantic Monthly, The New Republic, đồng thời là tác giả của nhiều quyển sách phân tích chính sách đối nội và đối ngoại của Hoa Kỳ.
Ông Rauch còn là chuyên gia của Viện Nghiên Cứu Brookings Istitution. Cuộc phỏng vấn do Nguyễn Khanh thực hiện.
Nguyễn Khanh: trong 2 tuần lễ vừa qua, Tổng Thống George W. Bush nhiều lần khẳng định Washington sẽ không rời Iraq cho đến ngày mà ông Bush gọi là ngày toàn thắng. Theo ông nghĩ, thế nào là toàn thắng?
Ông Johnathan Rauch: tôi không nghĩ Tổng Thống Bush đã định nghĩa rõ thế nào là toàn thắng ở Iraq. Có lúc chúng ta thấy ông muốn đến ngày Iraq có ổn định, hòa bình như một quốc gia Âu Châu dù đang nằm trong lòng của Trung Ðông, nhưng cũng có lúc ông Bush khiến cho người ta hiểu thắng lợi cuối cùng có nghĩa là Iraq đủ ổn định để Hoa Kỳ rút quân về nước. Thành ra ông Bush chưa hề định nghĩa rõ điều mà chúng ta muốn biết, và biết đâu chừng, chính ông Bushcũng muốn bỏ lửng ở đấy, để tùy theo tình hình và cũng để tiện định nghĩa về hai chữ chiến thắng.
Nguyễn Khanh: những bài diễn văn mà ông Bush đã đọc trong những ngày gần đây nói về chính sách của Hoa Kỳ đối với chiến trường Iraq được Nhà Trắng gọi là các bài diễn văn đưa ra chiến thuật để thắng trận, nhưng cũng có người cho rằng các bài diễn văn đó hàm chứa chiến thuật rút quân. Câu hỏi đang được đặt ra là cuộc bầu cử tại Iraq đã hoàn tất, và một vài tuần nữa tân Chính Phủ Iraq sẽ thành hình, theo ông thì liệu ông Bush có thể rút quân được hay chưa?
Ông Johnathan Rauch: tôi dự đoán là trong vòng 6 tháng nữa, Tổng Thống Bush sẽ bắt đầu kế hoạch rút quân về nước. Lầu Năm Góc cũng đã nói sau khi cuộc bầu cử ở Iraq hoàn tất, Hoa Kỳ sẽ giảm bớt con số binh sĩ xuống còn ở mức trước ngày bầu cử. Tôi cho rằng điều đó có nghĩa là Hoa Kỳ bắt đầu chương trình rút quân, nhưng không có nghĩa là tất cả các đơn vị quân sự đang đồn trú ở Iraq sẽ được đưa về nước.
Ðiều đó cũng có nghĩa là các giới chức Mỹ biết dư luận dân chúng không muốn thấy đưa thêm quân vào Iraq nữa. Giờ đây, dư luận dân chúng Mỹ không tin Iraq ảnh hưởng đến nền an ninh của nước Mỹ. Người Mỹ cho rằng quân đội Hoa Kỳ được đưa sang để bảo vệ trật tự xã hội cho Iraq chứ không phải để bảo vệ an ninh cho nước Mỹ, và người dân Hoa Kỳ không chấp nhận thấy các thanh niên Mỹ tiếp tục hy sinh cho trật tự xã hội của nước khác.
ông Bush sẽ là ông Nixon thứ hai, nhưng ông Nixon hiểu rõ là dư luận quần chúng Mỹ không ủng hộ cuộc chiến Việt Nam nữa, nên cách khôn khéo nhất là thay đổi chiến lược và rút quân về nước, thay vì cứ tiếp tục sử dụng quân đội để tiêu diệt các đơn vị quân sự của Cộng Sản Bắc Việt. Tôi dự đoán ông Bush cũng sẽ làm như vậy…
Nguyễn Khanh: như vậy, phải chăng ông Bush chính là ông Nixon thứ 2? Lý do tôi đặt câu hỏi này vì hồi thập niên 1970, ông Nixon cũng từng nói sẽ chiến đấu đến ngày chiến thắng Việt Nam, nhưng cuối cùng bởi áp lực chính trị đến từ nhiều phía, ông Nixon đã quyết định rút quân ra khỏi miền Nam Việt Nam. Bây giờ, vào năm 2005, chúng ta lại có ông George W. Bush. Liệu ông Bush có phải là ông Nixon thứ hai không?
Ông Johnathan Rauch: ông Bush sẽ là ông Nixon thứ hai, nhưng ông Nixon hiểu rõ là dư luận quần chúng Mỹ không ủng hộ cuộc chiến Việt Nam nữa, nên cách khôn khéo nhất là thay đổi chiến lược và rút quân về nước, thay vì cứ tiếp tục sử dụng quân đội để tiêu diệt các đơn vị quân sự của Cộng Sản Bắc Việt. Tôi dự đoán ông Bush cũng sẽ làm như vậy…
Nguyễn Khanh: và lúc đó, chuyện gì sẽ xảy ra?
Ông Johnathan Rauch: có 2 chuyện sẽ xảy ra. Thứ nhất là Tổng Thống Bush sẽ trao trách nhiệm cho người dân Iraq, đó là điều ông Bush đang muốn làm và là một chiến lược hữu lý. Ðiều thứ hai là vai trò chiến đấu chống lại các lực lượng nổi dậy mà quân đội Hoa Kỳ đang lãnh nhận sẽ giảm bớt đi.
Nguyễn Khanh: Ông Nixon từng đưa ra kế hoạch Việt Nam Hóa chiến tranh và thất bại. Ông Bush rút tỉa được gì ở bài học lịch sử này? Liệu chuyện Iraq Hóa Chiến Tranh có xảy ra không?
Ông Johnathan Rauch: chúng ta thấy phần nào Iraq hóa chiến tranh đã bắt đầu được thực hiện, nhưng không ở tầm cỡ như thời chiến tranh Việt Nam, vì tình hình Iraq không giống như tình hình ở Việt Nam trước đây. Ðiều chúng ta chưa thể biết được là liệu nội chiến có xảy ra ở Iraq hay không.
Theo những người mới từ bên đó về nói lại cho tôi nghe thì nhân dân Iraq không muốn thấy nội chiến, họ muốn giải quyết vấn về với nhau để xây dựng một quốc gia yên bình, và thành phần nổi dậy không được dân chúng ủng hộ nhiều cho lắm. Nếu những điều tôi được nghe là đúng thì Iraq có thể sẽ ổn định.
Nguyễn Khanh: chẳng bao lâu nữa, Quốc Hội Iraq sẽ nhóm phiên họp đầu tiên và tân Chính Phủ sẽ ra đời. Theo ông, người dân Mỹ mong gì ở Quốc Hội và tân Chính Quyền Iraq?
Ông Johnathan Rauch: điều tôi ngạc nhiên nhất là dư luận Mỹ bây giờ không quan tâm gì đến kết quả của cuộc bầu cử ở Iraq, mà họ chỉ chú tâm đến chuyện đã tới lúc phải rút quân về nước. Cách đây một hoặc 2 năm, dư luận người Mỹ còn thắc mắc không biết tình hình bên Iraq sẽ xấu tốt ra sao, bây giờ họ không quan tâm đến nữa.
Vì thế tôi mới tiên đoán bất kể tình hình chính trị ở Iraq như thế nào, trong 6 tháng nữa Hoa Kỳ sẽ rút quân. Tôi cũng nghĩ rằng trong 6 tháng tới, chúng ta vẫn chưa biết được Iraq có ổn định thật sự không, Chính Phủ Baghdad có vững mạnh không, và tôi không nghĩ rằng người dân Hoa Kỳ có kiên nhẫn để chờ thêm vài ba năm nữa, nên tôi thấy Washington sẽ rút quân trước khi chúng ta thật sự biết tình hình ở Baghdad sẽ ra sao.
Nguyễn Khanh: xin cám ơn ông Rauch.