Nhã Trân, phóng viên đài RFA
Từ gần hai thập niên nay hầu như mọi quốc gia đều bị ảnh hưởng ít nhiều bởi HIV/AIDS, và số người không may lây nhiễm virus giết người này có mặt tại mọi lục địa. Nhân Ngày Quốc tế Chống bệnh AIDS, Nhã Trân xin mời quí thính giả theo dõi tình hình bệnh và các dự án giúp bệnh nhân điều trị ở Việt Nam.
Ngày Quốc tế AIDS đầu tiên diễn ra vào năm 1988, 3 năm sau khi căn bệnh được gọi là bệnh thế kỷ phát hiện tại nhiều nước. Kể từ đó số người lây nhiễm siêu vi HIV trên thế giới không ngừng gia tăng.
Theo phúc trình về tình hình HIV/AIDS hàng năm của UNAIDS, Tổ chức Y tế Thế giới, hiện toàn cầu có gần 40 triệu người bị nhiễm siêu vi HIV. Báo cáo của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc UNICEF cho thấy khoảng 2 ngàn 500 trẻ em nhiễm HIV mỗi ngày, và cho đến nay đã có khoảng 15 triệu trẻ em bị mồ côi vì AIDS.
Tổ chức Y tế Thế giới cho biết Châu Á có khoảng 8 triệu 600 ngàn bệnh nhân, mà hơn 600 ngàn đã chết chỉ riêng trong năm nay, và các nước Đông Nam Á có mức lây nhiễm HIV cao, trong khi tỉ lệ bệnh nhân được điều trị lại thấp. Lấy thí dụ, năm trước đã có gần 1 triệu người vùng này mang siêu vi HIV, mà chỉ hơn 200 ngàn được chữa, tức đạt chưa tới một phần tư.
Thái Lan là nước trong khu vực dẫn đầu về cung cấp các phương tiện điều trị cho người dân, đã chăm sóc cho khoảng nửa số bệnh nhân trong nước, trong khi Việt Nam xếp vào một trong những nước đáng quan tâm vì chiếm hơn một phần bốn tổng số bệnh nhân trong vùng, và có mức tăng cao.
Lan rộng trên phạm vi cả nước
Thông báo của Bộ Y tế hồi năm ngoái cho thấy mỗi năm Việt Nam có thêm khoảng 40 ngàn người lây nhiễm HIV. Với gần 260 ngàn bệnh nhân AIDS tính tới nay, và tăng gấp đôi kể từ năm 200 đến giờ, căn bệnh hiện đã lan rộng trên phạm vi cả nước, tức tất cả 64 tỉnh, thành đều có người mắc bệnh.
Mầm mống HIV/AIDS ở Việt Nam, theo các cơ quan thẩm quyền của Việt Nam hoặc quốc tế, bắt nguồn từ việc sử dụng ma tuý và hoạt động tình dục, kể cả quan hệ tình dục đồng giới, tức từ việc dùng chung kim chích, mua, bán dâm và hoạt động đồng tính luyến ái. Việt Nam đã có kế hoạch phòng chống nào, và chương trình đã tiến hành đến đâu?
Với sự giúp đỡ của một số cơ quan quốc tế về HIV/AIDS trong vài năm gần đây, Bộ Y tế đề ra một số dự án, như chương trình giai đoạn 2004-2008, cung cấp các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ và chăm sóc người nhiễm HIV/AIDS. Mới đầu tháng này, Quỹ Toàn cầu Phòng chống HIV/AIDS, Lao và Sốt rét, vừa chấp thuận tài trợ hơn 10 triệu đô la giúp Việt Nam phòng chống bệnh.
Dự án gồm duy trì và tăng cường hoạt động phòng lây nhiễm từ mẹ sang con, cung cấp các dịch vụ ngừa và điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS trong các trung tâm y tế, giáo dục và lao động xã hội. Việt Nam cũng vừa nhận được cam kết trợ giúp của Mỹ. Sau khi dự Thượng đỉnh APEC tại Hà Nội, Tổng thống George W. Bush ghé thăm Viện Pasteur thành phố Hồ Chí Minh.
Không được hiệu quả
Ông đã cam kết tài trợ cho chương trình phòng chống AIDS/HIV của Viện, như tường thuật của một bác sĩ: "Tổng thống Bush tới cùng phu nhân, Ngoại trưởng Rice và một số nhân viên cao cấp. Tổng thống được đưa vào la bô Huyết học bên bộ phận LAM, tức Laboratoire Analyse Medical. Ông Bush có hứa sẽ tài trợ thêm cho HIV/AIDS và chống virus H5N1".
Cơ quan nghiên cứu đầu ngành của Việt Nam về bệnh truyền nhiễm được đón tiếp lãnh đạo Hoa Kỳ vì hiện nay HIV/AIDS đang là vấn đề lưu tâm của cộng đồng y tế thế giới, và từ khoảng một thập niên qua Việt Nam được kể vào một trong những nước cần chú trọng việc phòng chống.
Trên thực tế, nhiều bệnh nhân hiện chưa được tiếp cận điều trị, dù hàng năm Việt Nam nhận được hàng triệu đô la tài trợ từ quốc tế. Tuần trước Cục Phòng chống HIV cho biết hiện nay chỉ có 1 phần 3 bệnh nhân AIDS trong nước được nhận thuốc điều trị miễn phí.
Hồi tháng 5 năm nay, Giám đốc điều hành UNAIDS, ông Peter Piot, cho hay các nước đã thực hiện được một số tiến bộ quan trọng về đối phó với AIDS/HIV trong 5 năm qua, nhờ các tài trợ, hay nói một cách khác, việc tài trợ chống bệnh đã có hiệu quả thực tế. Liên Hiệp Quốc thì vừa báo động rằng chương trình phòng chống của nhiều nước chưa được hiệu quả, ít ra đã không theo kịp đà lây lan của bệnh.
Thông tin trên mạng:
- Một số địa chỉ tư vấn miễn phí về phòng chống HIV/Aids tại Việt Nam
- WORLD AIDS DAY EVENT - Vietnamese Youth and HIV/AIDS
- Viet Nam’s Leaders Mobilize against HIV/AIDS Discrimination