Bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng - Trà Mi
Tại sao lại nói về ung thư tuyến giáp?
Theo một nghiên cứu trên người Việt Nam ở California, đây là ung thư đứng hàng thứ năm ở phụ nữ Việt Nam.
Tuyến giáp ở đâu, có chức năng gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nằm ở phần trước của cổ. Tuyến giáp tiết ra:
Một chất nội tiết gọi là thyroxine. Chất này góp phần vào việc chuyển hoá của cơ thể. Chuyển hoá, nói một cách rất đơn giản, là hoạt động chuyển chất này thành chất khác nhằm vào mục đích dự trữ hay cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể
Một chất nội tiết khác gọi là calcitonin, góp phần điều hoà mức calcium và phosphate trong cơ thể.
Ung thư tuyến giáp là gì và có các triệu chứng như thế nào?
Mời các bạn tham gia mục Sức khoẻ và Đời sống. Mọi email xin gửi về Vietnamese@www.rfa.org
Tuyến giáp chứa hai loại tế bào:
Một loại là các tế bào nang (follicular cells), có nhiệm vụ sản xuất và dự trữ thyroxine và một chất gọi là thyroglobulin.
Tế bào cận nang (follicular cells), còn gọi là C-cells, có nhiệm sản xuất calcitonin.
Ung thư tuyến giáp là sự phát triển ác tính của các loại tế bào kể trên, có năm loại ung thư tuyến giáp khác nhau, trong đó bốn loại bắt nguồn từ tế bào nang, một loại từ tế bào cận nang.
Nói chung, đại đa số ung thư tuyến giáp phát triển tương đối chậm, do đó, nếu phát hiện và chữa sớm, tỉ lệ sống sót tương đối cao. Cũng có loại rất ác, tỉ lệ sống sót rất thấp, tuy nhiên loại này tương đối hiếm gặp.
Ở giai đoạn sớm, ung thư có thể không gây ra triệu chứng. Khi có triệu chứng, các triệu chứng thường gặp là:
- Đau ở cổ, có thể lan lên tai - Khối u ở cổ, có thể phát triển nhanh hay chậm - Khó nuốt - Khàn giọng hay tắt tiếng - Khó thở - Ho kéo dài
Cần để ý là các triệu chứng này cũng có thể gặp ở các bệnh khác, chứ không phải chỉ ở bệnh ung thư tuyến giáp.
Chẩn đoán ung thư tuyến giáp bằng cách nào? Có cách nào phát hiện sớm bệnh ung thư tuyến giáp hay không? Xin nói qua về cách điều trị?
Chẩn đoán, đầu tiên bắt đầu từ thăm khám, xem có các triệu chứng kể trên hay không, bệnh sử cá nhân và gia đình, khám xem có khối u của tuyến giáp hay không.
Sau đó một số xét nghiệm có thể góp phần vào việc chẩn đoán là:
- Hút tế bào từ khối u bằng một cây kim để khảo sát trên kính hiển vi cũng như khảo sát bằng các phương pháp hoá học. Trong 60 đế 80 phần trăm các trường hợp, kết quả cho thấy đây là bướu lành, chỉ có 5 phần trăm có kết quả xác định là ung thư, còn 15 đến 35 phần trăm kết quả không rõ ràng, cần thêm các xét nghiệm khác.
- Thử máu để xác định mức calcitonin, thyroglobulin, đây là xét nghiệm giúp xác định tình trạng chung của tuyến giáp hơn là để xác định ung thư
- Cho chất phóng xạ vào tuyến giáp để tìm hiểu mức hoạt động của nó
- Khảo sát hình dạng tuyến giáp bằng siêu âm, chụp quang tuyến cắt lớp (CT) hoặc chụp hình bằng sóng từ (MRI)
Trong việc điều trị, phẩu thuật cắt bỏ tuyến giáp là phương pháp chính. Sau khi tuyến giáp bị cắt bỏ, bệnh nhân thường sẽ bị suy giáp, và cần dùng nội tuyết tố của tuyến giáp suốt đời. Hoá và xạ trị cũng có thể cần thiết trong một số trường hợp, nhất là các trường hợp nặng.
Các nguy cơ của ung thư tuyến giáp?
Nói chung, khoa học vẫn chưa nhận diện được chính xác các nguyên nhân của ung thư tuyến giáp, tuy nhiên một vài nguyên cứu cho thấy là:
Những người bị tiếp xúc với phóng xạ có nguy cơ bị ung thư tuyến giáp cao hơn so với những người khác
Tần suất bị ung thư tuyến giáp cũng cao hơn ở những nước mà chế độ ăn có nồng độ i ốt (iodine) thấp
Một số người bị một số bệnh như là bệnh di truyền có tên là Cowden, bệnh đa pô lýp trong gia đình (familial polyposis), có nguy cơ phát triển ung thư tuyến giáp cao hơn
Một số dạng ung thư tuyến giáp cũng có tính di truyền
Các nghiên cứu khoa học gần đây cũng cho thấy rằng đột biến của một số gien cũng có thể gây ra một số loại ung thư tuyến giáp
Bệnh ung thư tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ hơn là ở nam giới
Cách phòng ngừa bệnh ung thư tuyến giáp?
Vì nguyên nhân chưa được xác định rõ ràng, việc phòng ngừa bệnh này, thực tế là điều khó thực hiện.
Tuy nhiên, phát hiện sớm bệnh tương đối dễ thực hiện hơn, và có ích, vì đa số các loại ung thư tuyến giáp thường phát triển chậm, giúp ta có đủ thời giờ để trị nếu phát hiện sớm.
Một số xét nghiệm máu có thể giúp nhận diện những người có nguy cơ cao bị các loại ung thư tuyến giáp có tính di truyền. Những người nào được phát hiện có nguy cao bị ung thư, có thể cần phải cắt bỏ tuyến giáp để phòng ung thư dù là chưa có triệu chứng gì cả.
Đối với những người bình thường, theo Hội Ung Thư Hoa Kỳ, từ 40 tuổi trở lên, họ nên được bác sĩ khám tuyến giáp trong các đợt khám sức khoẻ thường niên, còn nếu ở tuổi từ 20 đến 39, các xét nghiệm này nên được thực hiện mỗi ba năm.
Dù là các triệu chứng của ung thư tuyến giáp không đặc hiệu, có thể do các bệnh khác gây ra, khi có các triệu chứng kể trên, (bị bướu cổ, đau cổ, ho kéo dài, khàn giọng, tắt tiếng, khó thở, khó nuốt...)ta nên đi bác sĩ để được khám và điều trị thích hợp càng sớm càng tốt.
Trà Mi chào thính giả và nhắc lại: Chương trình này chỉ nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về sức khoẻ. Cho các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin lien lạc trực tiếp với bác sĩ cuả quí vị để được thăm khám trực tiếp.