Vũ điệu Tango

Thy Nga, phóng viên đài RFA

“La Cumparsita” có nghĩa là “nhóm người tham gia hội hóa trang”. Nhạc khúc này do Gerardo Matos Rodriguez, sinh viên Kiến trúc tại Montevideo xứ Uruguay, sáng tác vào năm 1917.

• Bấm vào đây để nghe tiết mục này
• Download story audio

Vũ điệu Tango trên đường phố Barcelona, Tây Ban Nha. Hình do Thy Nga chụp 25-3-2006.

Trong khi chơi piano, chàng trai mới 17 tuổi viết nên nhạc khúc ấy, rồi bán tác quyền với giá 20 peso cho nhà phát hành Breyer (rẻ quá! Bảy năm sau, Gerardo mới biết là nhạc khúc đó đã trở nên nổi tiếng sau khi được sửa lại và viết thêm lời, nhưng anh khó đòi lại được tác quyền).

“La Cumparsita” qua giọng hát nồng nàn của Julio Iglesias, nam danh ca kỳ cựu của châu Mỹ La Tinh, diễn tả cảnh u sầu khi người yêu đã ra đi …

Đó là bài Tango nổi tiếng nhất, thế còn nhạc điệu ấy thì có từ khi nào? theo tài liệu thì nguồn gốc từ “Tango” là “Tamgu” nghĩa là “nhảy múa”. Từ tiết điệu bên Phi Châu, kết hợp với nhịp điệu “Milonga” ở Nam Mỹ, và nhạc ở châu Âu, sinh ra thể điệu Tango.

Các cộng đồng da đen ở ngoại ô Montevideo xứ Uruguay, và Buenos Aires xứ Argentina, tụ tập lại nhảy Tango, bắt đầu là vào cuối thập niên 1890. Điệu nhảy này trở nên phổ biến, lan dần tới cả giới thượng lưu với những cuộc khiêu vũ do hí viện tổ chức từ năm 1902.

Sang thế kỷ 20, nhiều dàn nhạc và vũ công từ Buenos Aires qua Âu châu lưu diễn, đã tạo ra cơn sốt về Tango tại Paris, rồi đến London, Berlin, và các thủ đô khác ở châu Âu. Tới cuối năm 1913 thì Tango sang chinh phục New York, và Phần Lan.

“Jalousie” nhạc bản mà người Việt mình khi nói đến Tango, đều nghĩ ngay đến, quý vị đang nghe nhạc sĩ Đan Thọ kéo Violon và nhạc sĩ Văn Phụng đệm piano (vào năm 1996) …

Thy Nga xin đố quý vị: Bài này do ai sáng tác? chắc ít người biết rằng tác giả chẳng phải là dân Nam Mỹ mà là người Bắc Âu đấy!

Vâng, “Jalousie” (Ghen) do nhà soạn nhạc Jacob Thune Hansen Gade, người Đan Mạch, viết. Sau khi đọc thấy tin một người đàn ông quá ghen mà giết vợ, ông Gade đã soạn ra nhạc khúc “Jalousie” theo thể điệu “Tango Tzigane”.

Vài năm sau, vào ngày 14 tháng 9, 1925, trong buổi ra mắt cuốn phim “Don Q. son of Zorro” nhạc khúc này được trình bày lần đầu tiên, và lập tức nổi tiếng trên thế giới. Sau này, nhiều quốc gia đã đặt lời bằng tiếng nước mình để hát lên nhạc khúc đó. Về tiếng Việt thì chúng ta có bài do Julie hát như sau …

Chính “Jalousie” đã đưa Đan Mạch lên bản đồ thế giới về lãnh vực Âm nhạc. Nhạc phẩm này phổ biến tới nỗi một cuộc thăm dò vào thập niên 1970 cho thấy là cứ mỗi phút, đều có một đài phát thanh nào đó trên Trái đất, phát bài “Jalousie”. Vào ngày 8 tháng 11, 1970, con tem bưu chính đánh dấu 100 năm Sinh nhật của Jacob Gade được phát hành. Tháng 6, 1992 thì nhạc phẩm “Jalousie” được soạn để đặc biệt tấu lên trong dịp kỷ niệm 20 năm đăng quang Nữ hoàng Margrethe Đệ Nhị tại lâu đài Elsinore của Vương quốc Đan Mạch.

Về âm nhạc Việt Nam, đề cập đến Tango thì phải nói tới Hoàng Trọng, nhạc sĩ được coi là “Vua Tango” vì ông viết nhiều bài theo thể điệu này.

Mời quý vị đón nghe bài viết về Hoàng Trọng trong một chương trình tới. Kỳ này thì Thy Nga xin gửi đến quý thính giả và các bạn vài nhạc phẩm kỳ cựu của Việt Nam về Tango, như “Thu ca” của Phạm Mạnh Cương

Ngoài sàn nhảy, cặp nghệ sĩ đang trình diễn những buớc Tango tân kỳ. Đôi thân quấn quýt, có lúc lại rời ra một cách mạnh mẽ nhưng vẫn kéo nhau theo, trong tiếng nhạc đắm đuối. Quả thật, Tango là điệu khiêu vũ mà người đàn ông thể hiện nam tính nhiều nhất, với người đàn bà quyến rũ trong vòng tay.

Trong âm thanh nhạc phẩm “Bóng chiều xưa” của Dương Thiệu Tước và Minh Trang qua giọng hát Ngọc Hạ, Thy Nga chào tạm biệt quý thính giả …