Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA
Trong hai tuần lễ gần đây, tin tức liên quan đến cúm gà ở những quốc gia Ðông Nam Á liên tục được xem là một trong những tin hàng đầu của khu vực. Tính cho đến sáng sớm hôm nay, số người chết ở Indonesia đã lên đến 45 người, virus H5N1 biến chủng từ Trung Quốc cũng đã xuất hiện ở Thái Lan và Lào.
Dù tin tức được tiếp tục loan tải liên quan đến các nước láng giềng, nhưng đương nhiên người dân Việt Nam ai ấy đều quan ngại. Cách đây chẳng bao lâu, Chính Phủ đã lên tiếng báo động nguy cơ tái phát dịch bệnh vẫn rất cao, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đã phải họp khẩn cấp, và ra chỉ thị buộc tất cả các bộ, các cơ quan liên hệ phải tích cực phòng chống.
Tin mới nhất cũng nói đã phát hiện thấy một vài ổ dịch cỡ nhỏ, và các mẫu thử nghiệm thủy cầm xác định virus H5N1 vẫn còn.
Trước những tin dồn dập như vậy, Ban Việt Ngữ chúng tôi đã liên hệ được với Tiến Sĩ Hans Troedsson, người điều hành văn phòng đại diện Tổ Chức Y Tế Thế Giới ở Hà Nội, và được ông dành cho cuộc phỏng vấn đặc biệt. Như thường lệ, cuộc phỏng vấn do Nguyễn Khanh thực hiện, và chúng tôi xin gửi đến quý thính giả trong khuôn khổ Tạp Chí Câu Chuyện Thời Sự Hàng Tuần.
Nguyễn Khanh: Cám ơn Tiến Sĩ đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn đặc biệt hôm nay. Tiến Sĩ đang có mặt tại Việt Nam, vừa đi thực tế ở Bạc Liêu về lại Hà Nội, xin được hỏi Tiến Sĩ là tình hình dịch bệnh cúm gia cầm ở Việt Nam như thế nào?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Trong 8 tháng qua, tình hình ở Việt Nam rất tốt. Chắc ông cũng nhớ là từ tháng 11 năm ngoái đến giờ, không có một ca nhiễm bệnh nào xảy ra tại Việt Nam, và từ tháng 12 đến nay, không phát hiện thêm một ổ dịch ở tầm cỡ to lớn nào tại Việt Nam.
Trong 8 tháng qua, tình hình ở Việt Nam rất tốt. Chắc ông cũng nhớ là từ tháng 11 năm ngoái đến giờ, không có một ca nhiễm bệnh nào xảy ra tại Việt Nam, và từ tháng 12 đến nay, không phát hiện thêm một ổ dịch ở tầm cỡ to lớn nào tại Việt Nam.
Cũng trong khoảng thời gian đó, Chính Phủ Việt Nam gia tăng nỗ lực phòng chống. Thành ra tôi có thể nói là tình hình dịch bệnh ở Việt Nam bây giờ không mấy đáng ngại, nhưng tôi cũng nhấn mạnh là chúng ta cũng phải nhớ là nguy cơ cúm gia cầm tái phát vẫn còn cao.
Nguyễn Khanh: Các bản tin được phổ biến ở Hà Nội trong một vài ngày gần đây nói rằng có một vài người bị nghi nhiễm virus H5N1. Chuyện này hư thực như thế nào?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Chuyện ông nói là trường hợp của 2 người bị tình nghi nhiễm virus H5N1 vì trước khi được đưa vào viện họ có những dấu hiệu giống như người bị cúm gia cầm. Ngay tức khắc, với sự yểm trợ của Tổ Chức Y Tế Thế Giới, Chính Phủ Việt Nam cho mở cuộc điều tra và may mắn là tất cả các cuộc thử nghiệm đều xác định âm tính, và tôi cũng xin được nói rõ là ngay trong lúc tôi đang nói chuyện với ông, không có báo cáo nào nói là thêm người Việt bị tình nghi nhiễm bệnh cả.
Có một số gia cầm ở Bạc Liêu bị nhiễm virus H5N1, nhưng không có ổ dịch nào khiến cho chúng ta phải quan ngại cả. Tôi có thể kết luận như thế này: mầm mống gây bệnh vẫn còn, nhưng từ cuối năm ngoái đến nay, dịch không tái phát.
Nguyễn Khanh: Văn phòng của ông thường xuyên liên hệ với Chính Phủ Việt Nam chứ ạ?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Ðương nhiên là chúng tôi phải liên hệ chặt chẽ với nhau. Ngoài văn phòng của tôi, đại diện của Tổ Chức Lương Nông Thế Giới cũng làm việc rất sát với các viên chức của Bộ Y Tế, của Bộ Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn. Chúng tôi tiếp xúc với nhau gần như mỗi ngày, báo cho nhau biết chuyện gì xảy ra. Quan hệ giữa chúng tôi với Chính Phủ Việt Nam thật tốt đẹp.
Nguyễn Khanh: Một vài tuần trước đây, báo chí Việt Nam loan tin có chuyện lơ là trong công tác phòng chống ở một số địa phương. Muốn hỏi ông chuyện này ra sao, được giải quyết thế nào?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Quả điều đó có xảy ra, chỉ vì một số địa phương thấy lâu rồi không có gia cầm bị bệnh, họ bèn nghĩ là mọi chuyện giải quyết xong rồi, không có gì cần phải lo nữa. Ðiều đó hoàn toàn sai, vì như tôi đã nói, mầm bệnh vẫn còn chứ chưa hết đâu.
Ngay sau khi tin này được phổ biến, Chính Phủ Việt Nam đưa ra những biện pháp rất gắt gao, các nhà lãnh đạo và ngay đích thân Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng ra chỉ thị không cho một địa phương, không một cơ quan nào được quyền lơ là.
Dĩ nhiên chúng tôi phải lo chứ!!! Virus H5N1 biến chủng rất dễ và có thể xuất hiện cũng như ảnh hưởng ngay tại Việt Nam. Không nói thì ông cũng rõ là các tỉnh ở gần biên giới Việt-Trung mua bán gia cầm với nhau, do đó nếu không thật cẩn thận, virus gây bệnh từ nước này sẽ lây sang nước khác.
Ngoài ra với sự cộng tác của văn phòng chúng tôi, Việt Nam đang phát động mạnh chương trình hướng dẫn dân chúng phòng chống cúm gia cầm, để nếu trường hợp không may xảy ra, Chính Quyền địa phương, Chính Quyền trung ương và các cơ quan, tổ chức liên quan sẽ biết ngay. Tất cả chúng ta đừng quên là khả năng dịch bùng phát lại vẫn còn cao. Ðiều này dù nhắc đi nhắc lại biết bao nhiêu lần di chăng nữa cũng chẳng bao giờ thừa.
Nguyễn Khanh: Chiều hôm qua, văn phòng của Tổ Chức Lương Nông tại Bangkok thông báo virus H5N1 biến chủng từ Trung Quốc đã xuất hiện ở Lào và Thái Lan. Xin hỏi là Tiến Sĩ là ông có sợ tìm thấy loại virus biến chủng này ở Việt Nam không?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Dĩ nhiên chúng tôi phải lo chứ!!! Virus H5N1 biến chủng rất dễ và có thể xuất hiện cũng như ảnh hưởng ngay tại Việt Nam. Không nói thì ông cũng rõ là các tỉnh ở gần biên giới Việt-Trung mua bán gia cầm với nhau, do đó nếu không thật cẩn thận, virus gây bệnh từ nước này sẽ lây sang nước khác.
Nguyễn Khanh: Nếu như vậy, chúng ta có nên đề nghị nhà nước Việt Nam tạm đóng cửa khẩu với Trung Quốc không?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Không. Không nên làm như thế. Ðó không phải là một ý kiến khôn ngoan. Chúng tôi sẽ không bao giờ đề nghị như thế với Việt Nam cả. Ðóng cửa biên giới không có lợi gì hết.
Ðiều cần làm là phải tăng cường kiểm soát cửa khẩu, kiểm soát chuyển vận gia cầm và các loại thịt gia cầm, để đảm bảo gia cầm bị bệnh không từ nước này không luồn sang nước khác được. Tôi được Chính Phủ Việt Nam thông báo là đã tăng mức kiểm soát giao dịch ở các cửa khẩu, và các nước khác trong vùng cũng nên làm như vậy. Phải kiểm soát mua bán gia cầm ở cửa khẩu y như kiểm soát gia cầm nội địa.
Nguyễn Khanh: Ông vừa đưa đề nghị cho các nước trong vùng. Ông thấy trong vài tuần qua là Thái Lan, Kampuchea, Lào, Indonesia đều phát hiện ổ dịch mới, khiến nhiều người e ngại một trận dịch thứ Hai đang hay sẽ xuất hiện ở Ðông Nam Á. Tiến Sĩ có nghĩ, có đồng ý như vậy không?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Tôi đồng ý là khả năng dịch xảy ra lần nữa vẫn rất cao. Nên biết virus gây bệnh là một loại virus có thể phát tán rất nhanh, có thể biến chủng rất dễ, và không thể nào biết trước hậu quả do chúng gây nên. Thành ra không thể đoán biết trước lúc nào dịch sẽ tái phát, tái phát như thế nào, dù ai cũng biết nguy cơ vẫn còn đó.
Tôi nghĩ được chứ!!! Tôi xin nhắc lại là gia cầm không bị bệnh thì ăn chẳng sao cả. Cá nhân tôi, tôi vẫn ăn thịt gà và thịt các loại gia cầm khác. Miễn là chúng ta phải nấu chín, và đừng bao giờ ăn thịt gia cầm bị bệnh hay nghi ngờ bị bệnh. Trở lại câu hỏi ông đưa ra, theo tôi thì dọn tiệc thịt gà ở Thượng Ðỉnh APEC Hà Nội hay ở các hội nghị khác đâu có sao đâu!!!
Thành ra chỉ còn cách phải đề phòng, đặc biệt nhất là trong thời gian trời trở lạnh, như khoảng thời gian từ tháng 11 kéo dài đếnn tháng 12, tháng Giêng ở Việt Nam chẳng hạn. Trách nhiệm của chúng ta là phải đề phòng vì dịch có thể bùng phát trở lại, nhưng chúng ta ai cũng biết nếu phòng chống đúng mức thì nguy cơ sẽ giảm rất nhiều.
Nguyễn Khanh: Tiến Sĩ có dự tính sẽ triệu tập một phiên họp đặc biệt giữa các nước Ðông Nam Á để bàn về chuyện này không?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Hiện giờ, các quốc gia trong vùng liên tục bàn thảo với nhau về tình hình dịch bệnh, và trao đổi với nhau những kinh nghiệm đã thu hoạch được. Ông cũng phải lưu ý là giữa tháng 11, Thượng Ðỉnh APEC sẽ diễn ra ở Hà Nội và để sửa soạn cho Thượng Ðỉnh, rất nhiều hội nghị được tổ chức, kể cả hội nghị về cúm gia cầm.
Nguyễn Khanh: Câu hỏi chót của chúng tôi: liệu có nên dọn tiệc thịt gà cho các lãnh đạo và các đoàn đại biểu dự APEC ở Hà Nội không?
Tiến Sĩ Hans Troedsson: Tôi nghĩ được chứ!!! Tôi xin nhắc lại là gia cầm không bị bệnh thì ăn chẳng sao cả. Cá nhân tôi, tôi vẫn ăn thịt gà và thịt các loại gia cầm khác. Miễn là chúng ta phải nấu chín, và đừng bao giờ ăn thịt gia cầm bị bệnh hay nghi ngờ bị bệnh. Trở lại câu hỏi ông đưa ra, theo tôi thì dọn tiệc thịt gà ở Thượng Ðỉnh APEC Hà Nội hay ở các hội nghị khác đâu có sao đâu!!!
Nguyễn Khanh: Thay mặt Ban Việt Ngữ Ðài Á Châu Tự Do, xin cám ơn Tiến Sĩ Troedsson.