Gia Minh, phóng viên đài RFA
Vừa qua, một thành viên thuộc Ủy ban Nhân quyền của Đảng Bảo Thủ Anh, ông Radomin Thomas Tylecote đã đến Việt Nam gặp gỡ một số nhà đấu tranh cho dân chủ tại Việt Nam khắp ba miền.
Ông Radomin Thomas Tylecote cũng là một chuyên gia tư vấn về chiến lược. Ông có nhiều kinh nghiệm về các công tác chính trị khi làm việc ở thủ đô Bangkok, Thái Lan, tại Trung Tâm Nghiên cứu của Tổng thống tại thủ đô Washington D.C. Hoa Kỳ, cũng như cho Chính phủ Miến Điện Lưu vong.
Ông đã từng sống và làm việc tại Việt Nam. Công việc chính của ông sắp tới là tập trung điều nghiên về Việt Nam và Bắc Hàn.
Ngay sau khi ông trở lại Anh Quốc, biên tập viên Gia Minh của Đài chúng tôi đã có cuộc điện đàm với ông về chuyến viếng thăm các nhà đấu tranh cho dân chủ tại Việt Nam vừa qua. Trước hết ông cho biết.
Ông Radomin: Ủy ban Nhân quyền của Đảng Bảo thủ được thành lập chưa đầy một năm; khi thành lập ủy ban chúng tôi muốn chú trọng đến Việt Nam vì hiện nay đất nước này vẫn chưa được chú ý đầy đủ tại Anh và Phương tây. Là người từng ở tại Việt Nam, nên tôi theo dõi được những phong trào dân chủ tại Việt Nam và tôi được giao thực hiện chuyến đi vừa rồi sang Việt Nam.
Gia Minh: Chính xác tuyến đi thế nào?
Chuyến đi không bị cảnh sát ngăn trở; thế nhưng sau khi tôi rời Hà Nội thì những nhà dân chủ mà tôi gặp đều bị kêu đi thẩm vấn. Và dù không bị cản trở thế nhưng suốt thời gian ở Việt Nam những nơi tôi đi đều có nhân viên an ninh theo dõi, từ ngoài đuờng, bên ngoài nơi tôi gặp những nhà dân chủ. Rõ ràng họ đã sách nhiễu và bắt những nguời mà tôi gặp gỡ sau khi tôi ra đi.
Ông Radomin: Từ Bangkok tôi đến thành phố Sài Gòn, sau ra Huế, rồi đi Hà Nội. Từ Hà Nội về lại Bangkok. Tại Huế tôi gặp hai linh mục Phan Văn Lợi và Nguyễn Văn Lý. Tôi vào Việt Nam bằng visa du lịch.
Chuyến đi không bị cảnh sát ngăn trở; thế nhưng sau khi tôi rời Hà Nội thì những nhà dân chủ mà tôi gặp đều bị kêu đi thẩm vấn. Và dù không bị cản trở thế nhưng suốt thời gian ở Việt Nam những nơi tôi đi đều có nhân viên an ninh theo dõi, từ ngoài đuờng, bên ngoài nơi tôi gặp những nhà dân chủ. Rõ ràng họ đã sách nhiễu và bắt những nguời mà tôi gặp gỡ sau khi tôi ra đi.
Gia Minh: Tại sao Hà Nội biết ông đến Việt Nam gặp các nhà dân chủ mà vẫn để ông được gặp họ?
Ông Radomin: Đây chỉ là một trò chơi 'giao tế' để đạt được tư cách thành viên Tổ Chức Mậu dịch Thế giới WTO. Vừa qua họ cũng từng trả tự do cho một số tù nhân lương tâm như Nguyễn Khắc Toàn, rồi ngưng tay đàn áp các nhà dân chủ một thời gian.
Họ không ra tay đối với những nhà họat động Phương Tây đến Việt Nam vì nay hầu như các nước ở Đông Nam Á đều chú ý đến Miến Điện. Nhưng rồi Hà Nội vẫn đàn áp dân chúng một cách âm thầm. Vẫn tước đọat quyền tự do của người dân và cơ hội tiến đến dân chủ.
Gia Minh: Trước đó làm thế nào mà ông liên lạc với những nhà dân chủ tại Việt Nam?
Ông Radomin: Thật đơn giản là qua thư điện tử, e- mail. Tuy nhiên, việc thông tin liên lạc giữa chúng tôi bị gián đọan do cơ quan chức năng của nhà cầm quyền Việt Nam.
Gia Minh: Ông có nhận xét gì về những nguời mà ông đã gặp?
Ông Radomin: Vấn đề là nhà cầm quyền luôn cố gắng sách nhiễu và bỏ tù những nhà dân chủ; chính quyền nói xấu những thành viên dân chủ; thế nhưng những nguời đấu tranh cho dân chủ tại Việt Nam vẫn kiên trì nói lên sự thật. Họ đã thành lập khối 8406 và ra Tuyên ngôn dân chủ năm 2006; đó là một văn kiện quan trọng cơ bản của họ năm nay.
Mục tiêu đầu tiên của bản báo cáo là thông tin cho người dân Anh và Đảng Bảo thủ về phong trào dân chủ tại Việt Nam. Rồi chúng tôi muốn đưa ra thông tin một cách cô đọng cho chính người Việt Nam.
Ấn tượng chung mà tôi thấy nơi hầu hết họ là tinh thần lạc quan. Mỗi ngày tổ chức của họ càng có tổ chức hơn lên.
Gia Minh: Qua những điều mà các nhà dân chủ trình bày cho ông, rồi qua thực tế cuộc sống hằng ngày bên ngoài mà ông chứng kiến, thì ông thấy có khác biệt, mâu thuẫn gì không?
Ông Radomin: Bản chất của những nhà bất đồng chính kiến là nhận thấy và dám hy sinh nêu ra những sự thực trong cuộc sống. Tinh thần chung của nhiều nguời quen mà tôi gặp là đa số mong muốn có được tự do, dân chủ. Người dân Việt đang ngày càng hiểu rõ hơn tình hình đất nước qua những kênh thông tin ngoài những kênh của nhà nước, chẳng hạn như các đài BBC, RFA....
Điều thú vị là trong quá khứ chính quyền Hà Nội có thể tạo ra nỗi sợ về chính trị nơi dân chúng nhưng nay nhiều người nay dám nói lên chính kiến của họ.
Gia Minh: Ông thấy sự khác biệt giữa các vùng miền ra sao?
Ông Radomin: Người dân ở những thành phố lớn có nền kinh tế phát triển như SG, Hà Nội, DN, Huế họ có nhiều thông tin hơn và mang tư tưởng ủng hộ dân chủ nhiều hơn những người sống ở nông thôn.
Tuy nhiên tôi thấy chủ nghĩa cộng sản không còn được phổ biến như trước tại khắp mọi nơi. Có nơi có những nhóm thẳng thắn nói lên sự chê ghét của họ đối với chủ nghĩa cộng sản.
Gia Minh: Được biết ông đang góp sức cho một bản báo cáo về tình hình tự do dân chủ tại Việt Nam, vậy theo ông mức độ hữu ích của báo cáo đó đối với tiến trình dân chủ hóa Việt Nam ra sao?
Ông Radomin: Mục tiêu đầu tiên của bản báo cáo là thông tin cho người dân Anh và Đảng Bảo thủ về phong trào dân chủ tại Việt Nam. Rồi chúng tôi muốn đưa ra thông tin một cách cô đọng cho chính người Việt Nam.
Báo cáo sẽ rất gọn nhưng nêu ra những điều mà chính phủ Anh cũng như Hà Nội nên làm cho nền tự do công lý của Việt Nam. Đây là tài liệu trình bày sự thật cho tất cả ai đọc nó.
Gia Minh: Xin cám ơn.