Nhà văn Dương Thu Hương: “Mâu thuẫn làm cuộc sống phát triển”

Gia Minh, phóng viên đài RFA

Nhân dịp nhà văn Dương Thu Hương đến Hoa Kỳ tham dự Festival Văn chương Quốc tế diễn ra tại New York và tuần qua, Gia Minh Đài Á châu Tự do có cuộc nói chuyện ngắn với nhà văn như sau.

• Bấm vào đây để nghe cuộc phỏng vấn này
• Download story audio

Nhà văn Dương Thu Hương trò chuyện với khán thính giả tại Festival Văn chương Quốc tế diễn ra ở New York. Photo Gia Minh/RFA >> Xem hình lớn hơn

Gia Minh: Nhà văn từng cho biết chính quyền Hà Nội xem nhà văn là kẻ thù số một, vậy tại sao họ lại để cho nhà văn ra nước ngoài như hiện nay?

Nhà văn Dương Thu Hương: Tôi đi được nhờ vào sự can thiệp của các sứ quán nước ngoài. Sứ quán Pháp phải cử người đến tận nhà tôi để làm visa và cử hai người tháp tùng tôi để đ0ến cửa khẩu. Sự đi ra nước ngoài của tôi sau gần 12 năm bị giam lỏng là có sự can thiệp của các tổ chức người ngòi, nhất là của sứ quán Ý để đi nhận giải thưởng.

Gia Minh: Nhà văn có lường trước được những khó khăn mà nhà cầm quyền có thể gây ra cho cuộc sống và việc viết văn của bà?

Nhà văn Dương Thu Hương: Tôi không nghĩ đến ngày mai, tôi sống cái khỏanh khắc mà tôi sống. Tôi không cần nghĩ và không đo đếm như các ông.

Gia Minh: 'Đi một ngày đàng học một sàng khôn', vậy qua chuyến đi bà thu thập được điều gì?

Tôi không nghĩ đến ngày mai, tôi sống cái khỏanh khắc mà tôi sống. Tôi không cần nghĩ và không đo đếm như các ông.

Nhà văn Dương Thu Hương: Chuyến đi nước ngoài chỉ giúp cho người ta có những so sánh, có những chân trời khác để nhìn lại chân trời văn chương của mình.

Gia Minh: Bà có nhận xét gì về chân trời văn chương của các bạn văn khác?

Nhà văn Dương Thu Hương: Tôi xin nói là tôi chỉ nghĩ bằng cái đầu của tôi, vá trong hoàn cảnh của tôi. Tôi xin nói lại văn phong, nội dung văn chuơng, cách và phương thức biểu hiện là những yếu tố của một người viết, thì nó được hình thành rất lâu, qua sự va đập với ngọai giới. Nó hình thành lấu dài không phải một chốc một lát nên không thể thay đổi nhanh chóng.

Với người khác tôi không hiểu. Tôi rất khép kín làm việc, tôi chỉ làm việc với các nhà báo ngọai quốc; còn những bạn văn khác tại Vn của tôi thì tôi chia tay với họ lâu rồi.

Gia Minh: Bà sinh ra và lớn lên trong chế độ xã hội chủ nghĩa, và được giáo dục trong đó thì những gì còn đọng lại nơi bà?

Nhà văn Dương Thu Hương: Tôi rất tiếc không thể trả lời điều này trong một cuộc phỏng vấn này là cái gì trong giáo dục quá khứ còn đọng lại ở tôi. Tất cả đều thể hiện qua các bài viết của tôi.

Gia Minh: Nhà văn có nói là viết văn là để nói lên sự thật để người khác khỏi bị lừa. Vậy thông điệp đó được đến đâu rồi?

Nhà văn Dương Thu Hương: Được đến đâu thì lịch sử sẽ phán xét. Tôi là con ngừơi với cuộc sống hữu hạn thì chỉ làm được những gì khả thể. Tôi viết ra là để làm bài học cho hậu sinh. Có thể bài học của thế hệ đi trước không có giá trị gì hay có thể chỉ có giá trị nào đó để khỏi bị mắc lừa. Vì con ngừời ta có rất nhiều khả năng bị lừa cho đến khi xuống mồ.

Tôi chỉ là người viết những bài text về chính trị, những sự thật trong các câu chuyện văn chương; hay viết về sự thật tôi khám phá ra trong đời sống chính trị trong đời sống người Việt, trong hãn hữu cuộc sống của tôi. Còn được đến đâu thì hòi ngừơi khác chứ không phải tôi có thể trả lời.

Gia Minh: Làm thế nào để người trẻ khỏi bị lừa?

Nhà văn Dương Thu Hương ký sách lưu niệm tại Festival Văn chương Quốc tế ở New York. Photo by Gia Minh/RFA >> Xem hình lớn hơn

Nhà văn Dương Thu Hương: Để khỏi bị lừa thì phải học. Thế hệ hiện nay có đầy đủ phương tiện học. Thời chúng tôi không có Internet, television, radio mà chỉ nghe một tiếng nói của Đảng và Nhà nước. Bấy giờ lớp trẻ có nhiều cơ hội nhiều cánh cửa mở ra nên không có ngu dốt như thời chúng tôi.

Nhưng gia đình chúng tôi là gia đình truyền thống nên chúng tôi giáo dục con cháu phải giữ gìn truyền thống. Truyền thống có những mặt cần lọai bỏ nhưng có những yếu tố phải giữ. Đối với tôi nguyên tắc đạo đức là số một. Còn tài năng hay sự thắng lợi vv… tất cả những yếu tố đó là thứ hai thứ ba.

Gia Minh: Trong một xã hội mở mà giáo dục theo cách cũ thì liệu có theo đúng mong muốn không?

Nhà văn Dương Thu Hương: Tôi là người vừa chiều vừa nghiêm khắc, hai mặt đó tồn tại song song. Tôi làm hết sức còn gặt hái đến đâu thì do yếu tố ở ngoài chúng ta là yếu tố định mệnh.

Gia Minh: Có lần bà cho rằng giới trẻ hiện nay vị kỷ, chỉ lo làm ăn, chạy theo đồng tiền, vì sao bà lại đánh giá thế?

Nhà văn Dương Thu Hương: Vị kỷ là bản chất con người. Từ đó muôn ngàn đau khổ gây ra nên Đạo Phật dạy con người vô ngã. Vị kỷ là đuơng nhiên là khuynh huớng đem lại cho con người nhiều khóai lạc và tàn phá con người nhiều nhất. Tôi không có khuynh huớng đạo đức hóa mọi chuyện mà tôi muốn nhìn thẳng vào đó. Và đó cũng là lý do làm tôi ngưỡng mộ đạo Phật.

Gia Minh: Làm sao để giúp cho người trẻ sống vị tha hơn?

Bạn nghĩ gì về phát biểu này? Xin email về Vietweb@rfa.org

Nhà văn Dương Thu Hương: Cái đó không phải mình tôi làm được mà cả hệ thống với đầy đủ ý thức trách nhiệm mới làm được.

Gia Minh: Bà thường cho rằng luôn có hai con người trong bà, một là một người đấu tranh cho dân chủ, viết văn vì sự thật, và một con người là phụ nữ nhà quê 'răng đen, mắt toét, váy đụp', liệu hai điều mâu thuẫn đó có thể tồn tại trong một con người?

Nhà văn Dương Thu Hương: Mâu thuẫn tạo nên cuộc sống con người; điều đó là đương nhiên; đừng ai mong rằng cuộc sống này không có mâu thuẫn. Mâu thuẫn làm cuộc sống phát triển.

Gia Minh: Xin cám ơn bà.