Thanh Trúc, phóng viên đài RFA
Sau khi có tin son môi Trung Quốc với chất màu Sudan có khả năng gây ung thư tràn ngập thị trường mỹ phẩm miền Bắc rồi đến miền Nam, Bộ Y Tế ra lịnh kiểm tra, thu hồi và thiêu huỷ những cây son môi này. Vậy Sudan là chất gì, độc hại tới cỡ nào?
Tuần trước báo chí trong nước đưa tin là hai loại son môi Made In China có màu bóng rất đẹp do hai cơ sở Shilulan và Heng Fang của Trung Quốc sản xuất có chứa chất Sudan gây ung thư xuất hiện tại thị trường mỹ phẩm miền Bắc, nhất là thủ đô Hà Nội.
Bước sang tuần này thì thị trường mỹ phẩm thánh phố Hồ Chí Minh cũng khuyến cáo người tiêu dùng đừng mua loại son có chất sudan đó mà chính người mua lại để bán lẻ cũng không rõ xuất xứ. Đây là những cây son được đóng gói 12 cây một bao, giá rất rẻ so với hàng của Hàn Quốc, Nhật Bản hoặc các mỹ phẩm tên tuổi của Âu Châu.
Điều nguy hiểm ở đây là ngay cả người bán lẫn người mua để dùng đều không biết rõ mức độ độc hại của chất Sudan. Tại Việt Nam Sudan không nằm trên danh mục các chất bị cấm trong mỹ phẩm.
Có thể gây ra ung thư
Từ California, dược sĩ Trần Thu Hằng, chủ tịch Hiệp Hội Các Dược Phòng Độc Lập Việt Mỹ, giải thích về chất Sudan này:
“Sudan là một chất thuốc nhuộm màu đỏ, gồm có chất sudan một, hai, ba bốn. Đây là một chất dầu tan được, dùng trong kỹ nghệ hàng da và hàng vải. Các chất này không mắc tiền, lúc nào cũng có sẳn trên thị trường.
Tuy nhiên theo IARC, chữ tắt của International Agency For Research Of Cancer, tạm dịch là Cơ Quan Nghiên Cứu Quốc tế Về Ung Thư, trực thuộc Tổ Chức Y Tế Thế Giới, WHO, đã thẩm định chất nhuộm màu đỏ sudan là một chất thuốc nhóm gây ra ung thư.
Tuy nhiên theo IARC, chữ tắt của International Agency For Research Of Cancer, tạm dịch là Cơ Quan Nghiên Cứu Quốc tế Về Ung Thư, trực thuộc Tổ Chức Y Tế Thế Giới, WHO, đã thẩm định chất nhuộm màu đỏ sudan là một chất thuốc nhóm gây ra ung thư.
Tuy không nói rõ là loại ung thư gì, nhưng khi thử nghiệm trên chuột và thỏ thì người ta thấy sudan có thể gây ra ung thư.” Vẫn theo lời dược sĩ Trần thu Hằng, hối năm 2005, các cơ quan kiểm nghiệm thực phẩm còn ra thông báo là chất thuốc nhuộm đỏ sudan này còn được tìm thấy trong các bột nêmthức ăn, chất nước sốt có màu đỏ, được chế tạo bởi một số hãng ở Anh và Âu Châu.
Thông thường nếu thấy bột ớt màu đỏ thì coi chừng có thể nhuộm bằng chất sudan gây ung thư. Do đó hồi 2005 nhiều thực phẩm có chất nhuộm Sudan màu đỏ này đã bị thu hồi và không được bán trên thị trường nữa. Lần đó chất sudan làm kinh ngạc rất nhiều bởi tính chất nguy hiểm.
Nói đến vấn đề các cây son của hai hãng Shilulan và Heng Fang thì phải hiểu là hai hãng này đã nhuộm cái màu đỏ của son từ chất sudan nên khi dùng thì chất này tiếp xúc với môi rồi từ đó thấm vào trong cơ thể người dùng.
Không hề hay biết
Chị Bảo Ngọc, một cư dân ở Hà Nội, cho biết đối với nhiều người ở đây thì son Hàn Quốc, Nhật hay Âu Châu là những mặt hàng xa xỉ, trong lúc son Trung Quốc thì vừa rẻ mà đánh lên thì màu sắc rất bóng rất đẹp nhưng không ai hay là trong đó có chất sudan.
“Không hề, hoàn toàn không hay biết, mãi tới hôm qua nghe nói mới biết được. Mà giới kinh doanh mỹ phẩm cho dù người ta biết người ta cũng không bao giờ nói ra vì sợ bị đọng hàng đã mua vào. Còn Saigon biết là nhờ thông tin trên mạng, về tất cả mọi phương diện thì Saigon biết nhanh hơn ngoài này, ngoài này bao giờ cũng chậm hơn.”
Điều đáng mừng là chị Lê, chủ nhân một cửa hàng mỹ phẩm hiệu Korêana trên đường Giảng Võ, Hà Nội, cho hay chị đã ngại ngần khi được chào mời son môi Shilulan và Heng Fang vì thấy không có bao bì nghiêm chỉnh cũng như không rõ xuất xứ:
Mặt khác vì kinh tế của người mình chưa cao, cũng phải đánh phấn son đấy nhưng mà không biết được tác hại của nó sau này, chứ còn khoảng 30% là dùng theo đồ của hãng, 70% vẫn cứ dùng đồ trôi nỗi của Trung Quốc rất nhiều.
“Em đại lý cho một hãng mỹ phẩm Hàn Quốc nên chỉ bán cho một hãng đó thôi chứ Trung Quốc thì nhiều hàng lắm em không dám bán. Hãng Korêana của em đứng thứ hai bên Hàn Quốc. Thường dân Việt Nam mình nếu chưa hiểu biết thì dùng đồ của Trung Quốc, thế nhưng mà dùng không đảm bảo vì hiện tại báo cũng đăng son Trung Quốc gây ung thư cho cơ thể của mình.
Mặt khác vì kinh tế của người mình chưa cao, cũng phải đánh phấn son đấy nhưng mà không biết được tác hại của nó sau này, chứ còn khoảng 30% là dùng theo đồ của hãng, 70% vẫn cứ dùng đồ trôi nỗi của Trung Quốc rất nhiều.
Thường thì son của Hàn Quốc hoặc Pháp thì cũng khoảng 25 đô mới mua được một thỏi, nhưng mà son Trung Quốc thì kể cả một đô cũng mua được một thỏi, đánh rất là đẹp là bóng đây. Có thể người ta cũng biết nhưng cứ dùng vì rẻ.”
Tóm lại, theo khuyến cáo của dược sĩ Trần Thu Hằng, nếu nghi ngờ son môi hay bột nêm, nước sốt có chất màu đỏ không bình thường thì tuyệt đối không dùng là hay nhất.
Ông Nguyễn Văn Thanh, phó Cục Trưởng Cục Quản Lý Dược Việt Nam, cho hay theo hiệp định về hoà hợp mỹ phẩm cho khối ASEAN ký từ năm 2003 đến giờ, sudan không nằm trong danh sách 1.600 bị cấm trong mỹ phẩm ở các nước ASEAN.
Tháng Bảy tới đây, tại cuộc hội thảo định kỷ về Mỹ phẩm ASEAN ở Lào, vấn đề sudan sẽ được đưa ra cứu xét và đưa vào danh mục cấm.