Phạm Điền, phóng viên RFA
Thưa quý thính giả, theo dự trù, 9 giờ tối thứ Tư ngày 7 tháng Tư đài WETA 26 ở vùng Washington DC sẽ cho chiếu một cuốn phim tài liệu mang tựa đề “ Hành trình của tôi về quê hương” , do Renee Tajima Penã và Lourdes Portillo đạo diễn.
Đây không phải là một cuốn phim riêng về Việt Nam, mà là 3 câu chuyện thực của những người Mỹ có gốc gác khác nhau, có người gốc Nigeria, gốc Bắc Âu, gốc Nam Mỹ và Việt Nam đã trở về với nơi chôn nhau cắt rún của từng người, trong số đó có ông Andrew Lam, một cậu bé rời Việt Nam lúc 11 tuổi sau tháng 4 năm 1975 nay đã 40 tuổi.
Ra đi trong hoàn cảnh và tâm trạng khác nhau. Sống và lớn lên ở Mỹ, có chung một nền văn hóa Mỹ. Họ tới nước khác với căn cước thông hành là dân Mỹ, màu cờ sao xọc và nói tiếng Mỹ như dân Mỹ chính gốc, nhưng bản sắc vẫn có nét riêng của từng quốc gia họ đã rời khỏi để sang Mỹ.
Tuy là cuốn phim tài liệu, nhưng đủ sức làm cho người xem những xúc động lớn. Cô Cynthia Anh Furey, 23 tuổi, một người sinh trưởng ở Mỹ đã cho biết: “Đó là cuốn phim tạo nhiều xúc động, một phim hay, khi tôi xem phim này nhiều đọan làm tôi khóc, nhiều người vì nhiều hoàn cảnh đã rời bỏ quê hương, khiến tôi nghĩ đến mẹ mình, đã phải rời bỏ Việt Nam sau chiến tranh giống như Andrew Lam.
Cô Cynthia tốt nghiệp đại học ở California về văn chương Anh hiện cộng tác với nhật báo Người Việt cho biết cô chưa bao giờ có dịp đi Việt Nam nên rất chú ý phim tài liệu này.
Được họ cô có thích cuốn phim này không, cô Cynthia Anh cho hay: "Thực tình tôi thích cuốn phim đó lắm, tôi thích được biết Việt Nam cuốn phim tài liệu này rất sâu đậm, nó khác biệt hơn những cuộc du lịch khác, hay nhìn Việt Nam dưới mắt một người khác."
Cô Cynthia Anh được xem qua cuốn phim này trước và cũng có viết một bài về cuốn phim có tựa đề là "Hành trình vào cuộc hành trình của tôi" "Journey with my journey home". Cô cho hay trong phim Andrew Lam không đóng mà kể một câu chuyện thực đời ông: "Cho mãi đến lúc ông trở lại Việt Nam để nhìn lại quê hương cũ, được xem thấy đất nước đã thay đổi bao nhiêu."
Phạm Ðiền: Như vậy đạo diễn có phải mời ai đóng vai cậu bé 11 tuổi khi mới qua Mỹ hay không?
Cô Cynthia: Không, không. Ông ta chỉ kể lại thời ấu thơ và nó rất thu hút.
Cuộc hành trình về quê hương như đã nói nằm trong cuốn phim tài liệu kéo dài 2 giờ đồng hồ, đề cập đến 4 người tìm về nguồn cội riêng 3 nguồn văn hóa khác nhau, trong đó có nhà báo Andrew Lam, nhà văn Adiele, hai anh em Armando và Carlos Penã
Những người này có một mẫu số chung là đang sống trên nước Mỹ, nhưng tìm về bản sắc của mình. Hoàn cảnh sống của mỗi người mỗi khác, các cuộc tranh đấu trong đời sống riêng để vươn lên trên đất Mỹ cũng riêng biệt, khả năng hội nhập xứ sở mới khác nhau, nhưng sự nhớ nhung, và lòng mong ước trở lại quê hương mình, tìm lại kỷ niệm cũ là khát khao của họ.
Câu chuyện của mỗi cá nhân được kể lại trong các chuyến đi về quê cũ của họ là chuyện thật, một phần tiểu sử riêng rất sâu đậm của từng người.
Những vang âm của những lời kêu gọi thầm kín từ tâm hồn kéo chân họ về với một chốn cũ, với hoài niệm còn sống dai dẳng hoặc nhạt nhoà, nhưng luôn là động lực thúc đẩy, như thể giòng sông trôi ra biển, nhưng biến thành những cơn mưa nhỏ xuống đất đai quê nhà.
Có người tìm được kỷ niệm êm đềm thơ ấu cũ, sự hoà điệu khi đặt chân lên quê hương, phong cảnh có thay đổi những niềm yêu dấu vẫn còn đó trong hương sắc đồng nội, trong đô thi mới cất, trong đền đài cổ miếu trùng tu, có người trở lại thấy sự mất mát tan nát tâm hồn.
Bạn nghĩ gì về câu chuyện này? Xin email về Vietnamese@www.rfa.org
Có những người như Adiele, nguời Mỹ gốc Nigeria trở về cùng với một người Mỹ gốc Bắc Âu, tâm hồn tràn ngập niềm đau khi bị xem là một phụ nữ da trắng khi trở lại Nigeria vì nay đã là người mang quốc tịch Mỹ, nàng bị chính ông bố khước từ, trẻ em trong làng chọc ghẹo.
Câu chuyện của Andrew Lam, ra đi khi còn là chú bé vào lúc chiến tranh tàn lụi. Gia đình sống trong những ngày biến động 1975, rồi đến trại tị nạn Guam, đi định cư tại Mỹ. Số phận ra sao? tương lai về đâu? trong những buổi đầu trước đời sống nhiều hi vọng trên đất Mỹ. Những hình ảnh cũ của đất nước mang đi không là hình ảnh khi về. Một đời sống đã thay đổi rất nhiều khi ông về lại quê nhà.
Cuộc Hành Trình Về Quê Hương là cuốn phim tài liệu của truyền hình WETA tức các đài truyền hình công, phục vụ khán thính giả ở Washington DC, Virginia và Maryland qua các chương trình giáo dục, văn hóa và các địa hạt công cộng. My Journey Home do quỹ của Farmers Insuance, PBS bảo trợ.
Ký già Andrew Lam hiện là một phó chủ biên của Hãng tin Pacific News Service, một tác giả truyện ngắn, và là một nhà bình luận cọng tác rất thường cho đải phát thanh nổi tiếng NPR. Như đã nói, ông đến Mỹ năm 11 tuổi, sinh quán tại Sài Gòn.
Ông đã đọat nhiều giải thưởng Ký Giả Xuất Sắc của Hội Báo Chí Chuyên Nghiệp 1993; Giãi Liên Minh Truyền Thông Tưởng Thưởng (1994), Giải Báo Chí Quốc Tế Xuất Sắc của Hội Đổng Thế Giới Vụ (1992), Giải Rockkefeller Fellowship ở Đại Học UCLA (1992) và Giải Ký Giải Xuất Sắc của Hiệp Hội Báo Chí Toàn Quốc Người Mỹ gốc Á Châu (1995).
Ký giả Andrew Lam hiện đang viết tuyển tập truyện ngắn đầu tiên của ông.