Lê Dân, phóng viên đài RFA
Vào khi sự đe dọa của hiểm họa dịch bệnh Cúm gia cầm đang ngày càng cao, thuốc Tamiflu trở nên khan hiếm trên tòan thế giới, khiến nhiều khoa học gia băn khoăn tìm cách ứng phó bằng một số phương pháp để khuếch đại khả năng chống virút cúm của thuốc Tamiflu sẵn có. Lê Dân lược thuật sự việc như sau.
Nhu cầu cần có trước cơn đại dịch
Đại công ty dược Roche của Thụy Sĩ đã thừa nhận là không thể sản xuất đại trà thuốc Tamiflu để đáp ứng sự đòi hỏi của toàn cầu. Họ đã phải cho đình chỉ các chuyến gởi thuốc sang Hoa Kỳ dù đã có đơn đặt hàng từ trước.
Thêm vào đó, công ty Roche còn loan báo sẵn sàng nhượng quyền sản xuất Tamiflu cho những nước nào thực sự bị virút Cúm đe dọa, trong số đó có Việt Nam vừa được hãng Roche đồng ý cung cấp nguyên liệu để sản xuất Tamiflu.
Công ty Roche cho biết đã có đơn đặt hàng Tamiflu của trên 40 quốc gia và công ty đang hết sức cẩn trọng trong việc cấp nhượng quyền sản xuất ra bên ngoài. Tổ hợp GlaxoSmithKline với biệt dược Relenza thừa nhận là họ cũng bị rơi vào hoàn cảnh tương tự như công ty Roche.
Tổng giám đốc Jean-Pierre Garnier cho biết trong cuộc tiếp xúc mới đây với viên chức y tế của một quốc gia mà ông không nêu tên, là chỉ trong vòng 2 phút nói chuyện, viên chức này đề nghị được mua toàn bộ sản lượng thuốc Relenza trong năm nay của GlaxoSmithKline để cho nước ông sử dụng.
Vẫn chưa có thuốc đặc trị cúm gà
Tin tức còn cho hay, một khi dịch bệnh Cúm gia cầm bùng phát thì nhiều quốc gia sẽ sản xuất ngay thuốc Tamiflu để giúp dân và kiềm chế dịch lây lan, bất chấp là đã có sự thỏa thuận của hãng Roche hay chưa.
Tuy nhiên, trong thực tế thì thuốc Tamiflu chuyên chữa loại cúm ở người, và trong trường hợp cúm gà thì nó chỉ giúp tăng sức đề kháng của người nhiễm virút mà thôi.
Tại hội nghị quốc tế về Cúm Gia cầm tổ chức tại Genève trong tuần này, bộ trưởng Nông nghiệp Nhật Bản, ông Hiroyuki Kamakawa bày tỏ bức xúc là không hiểu do đâu mà nhân loại chưa tìm ra thuốc chữa cúm gà.
Trong tình hình khá căng thẳng đó, một công ty công nghệ sinh học nhỏ bé có trụ sở tại Philadelphia Hoa Kỳ tên là Hemispherx Biopharma mới loan báo là một loại thuốc của họ khi phối hợp với Tamiflu sẽ tăng sức mạnh của thuốc này lên gấp 3 lần.
Tổng giám đốc William Carter của công ty này cho biết loại thuốc đó là Ampligen đang được thử nghiệm vào giai đoạn chót để chữa triệu chứng mỏi mệt mạn tính.
Thuốc này đang được thử nghiệm lâm sàng với 75 ngàn bệnh nhân có triệu chứng mỏi mệt nghiêm trọng, và công ty Hemispherx sẽ đệ trình Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ vào cuối năm nay để xin phép sản xuất.
Tuy nhiên, chính phủ Hoa Kỳ không đòi hỏi các loại thuốc và vắcxin phải được sự chuẩn thuận của Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm FDA trong trường hợp các loại dược phẩm đó có thể ngăn ngừa hoặc chữa trị các dịch bệnh do virút gây ra hay khi khủng bố tấn công sinh học.
Do đó đối với tác dụng phối hợp với Tamiflu để chữa cúm gia cầm thì công ty Hemispherx không cần chờ được cấp phép, nếu Washington muốn ký hợp đồng sản xuất loại thuốc này.
Gia tăng hiệu quả của Tamiflu
Tổng giám đốc William Carter cho biết thuốc Ampligen khi sử dụng phối hợp với Tamiflu sẽ làm tăng khả năng chống virút của Tamiflu lên gấp 3 lần. Tuy nhiên thay vì chỉ sử dụng cho 1 bệnh nhân với sức mạnh đó, thì dùng hỗn hợp Tamiflu-Ampligen với liều lượng 1/3, tức số lượng thuốc Tamiflu sẵn có xem như được nhân nhiều lên gấp ba.
Thuốc Ampligen khi sử dụng phối hợp với Tamiflu sẽ làm tăng khả năng chống virút của Tamiflu lên gấp 3 lần. Vì vậy, hỗn hợp Tamiflu-Ampligen với liều lượng 1/3 sẽ đủ để sử dụng cho 1 bệnh nhân.
Nói một cách khác, lấy thí dụ là Việt Nam đang tồn trữ một lượng Tamiflu đủ dùng cho 1 triệu người, nhưng trong trường hợp Cúm gia cầm bùng phát mà chưa đủ cơ sở và công nghệ để sản xuất thêm Tamiflu, thì có thể nhập khẩu và sử dụng phối hợp thuốc Ampligen để có thể chữa trị cho 3 triệu người, cũng với đầy đủ sự hiệu nghiệm cần thiết.
Tổng giám đốc Willian Carter của công ty Hemispherx không phải là người duy nhất có kế hoạch gia tăng hiệu quả thuốc Tamiflu. Bác sĩ Joe Holton, giám đốc y tế bệnh viện Adventist ở thành phố Portland bang Oregon Hoa Kỳ, cho hãng tin Reuters biết là thuốc Probenecid chữa các cục u máu và đôi khi dùng để gia tăng sức mạnh của thuốc trụ sinh, cũng có thể dùng để khuếch đại khả năng thuốc Tamiflu lên gấp 2 lần.
Thuốc Probenecid từng được dùng trong Chiến tranh Thế giới thứ nhì để trợ lực cho trụ sinh Penicillin bằng cách ngăn không cho thận lọc bỏ thuốc.
Bác sĩ Joe Bolton cho biết hồi năm 2002, chính công ty Roche đã công bố kết quả cuộc nghiên cứu nói rằng thuốc Probenecid có thể làm thời gian thuốc Tamiflu lưu lại trong máu bệnh nhân và khả năng chống virút lên gấp hai lần.
Tuy nhiên không phải ai cũng phấn khởi với tin mới, phân tích gia Gbola Amusa của công ty Bernstein nói rằng sự an toàn về lâu dài của các phức hợp thuốc vừa kể chưa rõ ràng vì chưa có ai nghiên cứu.
Thêm vào đó, các phát kiến này có thể làm thế giới bớt bị thôi thúc phải mua thuốc Tamiflu tích trữ phòng chống Cúm. Do đó, khoan hãy xem việc sử dụng hỗn hợp Tamiflu với Ampligen hay với Probenecid là một liều thần dược vào lúc này.