Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Cánh cửa Tổ Chức Thương Mại Thế Giới đã rộng mở cho Việt Nam. Đây là sự trông đợi hay là khả năng hiện thực. Hôm nay chúng tôi tổng hợp các thông tin liên quan được các báo Việt Nam đưa lên mạng trong mấy ngày qua. Hầu hết các báo điện tử đều đưa lên mạng tin Việt Nam có thể gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO vào đầu tháng 11. Phải đến trưa ngày 12 theo giờ Hà Nội, thì mới có dấu hiệu khả quan này. Từ Geneva, sau phiên đa phương ngày 9/10 thì hầu như chỉ có một bản tin chung chung không rõ nét.
Mọi người trông đợi
Tuần lễ trước đó, bộ trưởng thương mại Trương Đình Tuyển từng tuyên bố Việt Nam không gia nhập WTO bằng mọi giá và chậm một năm cũng còn hơn phải nhượng bộ quá đáng. Ngay sau đó một số nguồn tin nước ngoài cho rằng ông Tuyển muốn đưa đòn gió để tránh bị lép vế trong giai đoạn đàm phán sau cùng hiện nay.
Có thể nói trong những năm gần đây mọi người đều trông đợi việc gia nhập WTO, vì để được chấp nhận Việt Nam sẽ phải cải tổ nhiều mặt như kinh tế xã hội pháp luật, thực hiện cải tổ theo hướng công khai minh bạch thì người dân được hưởng lợi rất nhiều. Sự chờ đợi này được thể hiện qua phát biểu của kinh tế gia Lê Đăng Doanh ở Hà Nội trong dịp ông trả lời chúng tôi:
“Cuối cùng thì sớm hay muộn Việt Nam cũng sẽ vào tổ chức thương mại thế giới WTO. Bởi vì Việt Nam có quyết tâm xứng đáng và đang nỗ lực thực thi các cam kết của mình, có điều vào sớm hơn thì tốt hơn.”
Bây giờ chúng ta cùng xem báo chí tiết lộ những điều gì mới mẻ. Báo Tuổi trẻ Online ngày 12/10 cho biết, sau khi kết thúc phiên đàm phán đa phương ngày 9/10, bộ trưởng thương mại Trương Đình Tuyển đã ở lại Geneva và tiếp tục ngày làm việc thứ ba, với các phiên họp không chính thức cùng các đối tác.
Cuối cùng thì sớm hay muộn Việt Nam cũng sẽ vào tổ chức thương mại thế giới WTO. Bởi vì Việt Nam có quyết tâm xứng đáng và đang nỗ lực thực thi các cam kết của mình, có điều vào sớm hơn thì tốt hơn.
Tờ báo trích lời một thành viên phái đoàn Việt Nam không nêu tên cho biết đã có một số vấn đề lớn được giải quyết trong các phiên họp vừa qua. Dù rằng không bật mí nội dung, nhưng viên chức này cho rằng, đây là cơ sở hết sức thuận lợi để Việt Nam có thể hoàn tất bản báo cáo của ban công tác về đàm phán gia nhập WTO của Việt Nam.
Ba văn kiện quan trọng
Trong khi đó Thanh Niên Online cùng ngày 12/10 lên mạng một bài khá dài về triển vọng Việt Nam gia nhập WTO vào đầu tháng 11. Theo đó ba văn kiện quan trọng để xét qui chế thành viên cho Việt Nam đang được gấp rút hoàn thành trình đại hội đồng WTO thông qua.
Bộ trưởng thương mại Trương Đình Tuyển, thứ trưởng Lương Văn tự và toàn bộ đoàn đàm phán Việt Nam đang cùng các thành viên WTO gấp rút hoàn chỉnh mọi việc, để Ban Công Tác tái nhóm vào ngày 26/10 sắp tới, nhằm thông qua toàn bộ cam kết của Việt Nam gia nhập WTO, kết thúc toàn bộ quá trình đàm phán của Việt Nam kéo dài 11 năm qua.
Ba văn kiện quan trọng cần hoàn thành bao gồm, thứ nhất là cam kết về lãnh vực hàng hoá, cam kết về các dòng thuế và trợ cấp nông nghiệp, mặc dù đã hoàn thành văn kiện dày 560 trang từ tháng 5/2006, nhưng nay phải bổ sung thêm một số điều khoản theo yêu cầu của một số thành viên WTO.
Thứ hai, sửa đổi câu chữ về cam kết của Việt Nam đối với các lĩnh vực dịch vụ mà Việt Nam dành cho nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài, và bất kỳ điều kiện bổ sung nào, bao gồm cả giới hạn về sở hữu của các công ty nước ngoài.
Và thứ ba là bản báo cáo của ban công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO, mô tả tình hình luật pháp của Việt Nam và các qui định đối với thương mại, cùng với các cam kết mà Việt Nam đưa ra trên các lĩnh vực này. Đại sứ Eirik Glenne chủ tịch ban công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO cho biết ông sẽ tổ chức tham vấn liên tục để hoàn tất cả ba tài liệu quan trọng vừa kể.
Theo tin riêng của báo Tiền Phong Online Việt Nam cố gắng xin trì hoãn một số dòng thuế đối với với hàng nghìn sản phẩm bắt buộc trong khuôn khổ WTO. Ngoài ra Việt Nam cũng mong muốn có được những cam kết phi thuế quan, nhất là hạn ngạch, về một nhóm sản phẩm trong đó có muối và các cam kết về trợ cấp nông nghiệp. Kế hoạch về cam kết dịch vụ của Việt Nam còn nhiều nội dung chưa được các bên liên quan thống nhất.
Một giới chức Hà Nội là ông Phùng Đắc Lộc nhận định về sự sẵn sàng hội nhập trong đời sống xã hội Việt Nam:
Tôi nghĩ rằng vì lợi ích quốc gia, lợi ích của ngừơi tiêu dùng, vì sự phát triển của Việt Nam, chúng tôi phải hướng ra nước ngoài nhìn ra một thị trường thế giới rộng mở hơn. Thực chất những bài học vừa rồi, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đẩy nhanh lên được là vì thế giới đã mở cửa thị trường cho Việt Nam vào. Nhìn toàn cục thì Việt Nam sẽ có lợi hơn nhiều.
“Còn một số doanh nghiệp muốn bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp mình, chưa xác định được vấn đề phải hội nhập, phải đủ khả năng cạnh tranh và cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp nước ngoài, cho nên họ vẫn muốn đóng cửa.
Tôi nghĩ rằng vì lợi ích quốc gia, lợi ích của ngừơi tiêu dùng, vì sự phát triển của Việt Nam, chúng tôi phải hướng ra nước ngoài nhìn ra một thị trường thế giới rộng mở hơn. Thực chất những bài học vừa rồi, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đẩy nhanh lên được là vì thế giới đã mở cửa thị trường cho Việt Nam vào. Nhìn toàn cục thì Việt Nam sẽ có lợi hơn nhiều.”
Những bước tiến mạnh mẽ
Vẫn theo Thanh Niên Online, thứ trưởng thương mại Lương Văn Tự tuyên bố rằng, nhìn chung các nước đối tác đều công nhận quốc hội Việt Nam có những bước tiến mạnh mẽ trong việc sửa đổi hệ thống pháp luật phù hợp với cải cách hành chính, phù hợp với quá trình đổi mới nền kinh tế và thông lệ quốc tế.
Ông Tự thêm rằng, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia đầu tiên khi gia nhập WTO không chỉ xây dựng chương trình pháp luật mà còn sửa toàn bộ hệ thống Pháp Luật cho phù hợp với các điều luật và qui định của tổ chức này.
Thanh Niên Online cũng liệt kê lịch trình gia nhập WTO của Việt Nam, theo đó ngày 13/10 hoàn thành sửa đổi các văn bản trên cơ sở các cuộc tham vấn liên tục. Ngày 18/10 các bản dự thảo cúôi cùng được luân chuyển cho các thành viên.
Ngày 26/10 cuộc họp chính thức của ban công tác về việc Việt Nam gia nhập WTO. Thanh Niên Online cũng như các nguồn tin khác của Việt Nam đều đặt khả năng cao là vào ngày 8 hoặc 9/11 đại hội đồng WTO nhóm phiên đặc biệt phê chuẩn việc Việt Nam làm thành viên thứ 150.
Đó là thông tin chúng tôi ghi nhận từ các báo điện tử trong nước, ngoài ra thông tấn xã Việt Nam ngày 11/10 cũng tỏ ra lạc quan là Việt Nam không những được gia nhập WTO trong năm 2006 mà còn kịp mốc thời gian trước hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC diễn ra tại Hà Nội. Thông tấn xã Nhà nước cho rằng sự kiện này có ý nghĩa rất quan trọng để thúc đẩy vòng đàm phán Doha vốn đang bị bế tắc.
Để vào WTO tham gia sân chơi toàn cầu một cách trọn vẹn, Việt Nam còn phải được quốc hội Mỹ thông qua PNTR qui chế thương mại bình thường vĩnh viễn. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam ông Michael Marine trong dịp có mặt tại Washington đã nói về vấn đề này:
“Quốc hội Hoa Kỳ đang nghỉ họp, khi các đại biểu họp trở lại thì mới biết điều gì sẽ xảy ra. Theo tôi hiểu đã có ý kiến là sau khi bầu cử tháng 11 hoàn tất, quốc hội sẽ họp bàn chuyện này. Đó là cơ hội mà tôi trông thấy”