Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Ba tuần lễ trước Tết Nguyên Đán Mậu Tý, thị trường hàng hoá tiêu dùng tiếp tục chuyển động, sau khi đã tăng như ngựa phi trong súôt năm 2007.Các biện pháp nhiều mặt mà chính phủ Việt Nam đưa ra áp dụng, sẽ kềm giữ được giá cả không cho tăng vọt trước và sau Tết hay không. Đây là đề tài chúng tôi đọc báo trên mạng cùng quí thính giả tuần này.
Một chủ doanh nghiệp nhỏ ở TP.HCM đãn hận định về khuynh hướng giá cả leo thang hiện nay mà ông gọi là đã lấy đà từ năm 2007:
“ Sau đợt tăng giá cuối 2007 vừa rồi, hầu như tất cả các loại thực phẩm đều tăng lên, thậm chí những thứ của người nghèo như một con cá đồng nhỏ, một bó rau muống đều tănggấp đôi, ở ngoại thành rau muống 1 ngàn đồng bây giờ phải 2 ngàn đồng.
Thịt heo là thứ tăng giá nhiều nhất, chẳng hạn cách đây 3 tháng, thịt cốt-lết, thịt đùi là 40 ngàn/kg thì bây giờ là 60 ngàn/kg, thịt sườn non phải 65 ngàn/kg. Tuy vậy giá thịt gà lại không tăng nữa, không hiểu chính phủ có bảo hộ hay có hàng nhập khẩu gì đó.”
Chính phủ can thiệp
Vietnam Net ngày 16/1đưa lên mạng bài viết với tựa ‘Chính phủ xắn tay áo điều hành giá cả dịp Tết’, Thời Báo Kinh Tế Việt Nam thì gọi là ‘Chỉ đạo kiểm soát giá tiêu dùng.’ Theo đó, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo các Bộ ngành và địa phương thực hiện một số giải pháp, mà các chuyên gia gọi là đối phó tình thế.
Ông Hải yêu cầu Bộ tài chánh xem xét hỗ trợ nguồn vốn dự trữ hàng hoá phục vụ Tết cho một số địa phương. Theo những người am hiểu thị trường, thì việc này phải làm từ vài tháng trướcnhư chính quyền TP.HCM đã thực hiện một cách rõ nét, còn ở thời điểm hiện nay là khá muộn màng.
Vừa rồi gà nhập khẩu từ Mỹ, Brazil, Argentina về rất nhiều. Các doanh nghiệp tranh thủ nhập về đợt cao điểm Tết cuối năm, tuy nhiên lượng nhập về quá nhiều so với thị trường nên giá hiện nay xuống sát với giá thành nhập khẩu…
Trong số những biện pháp kỹ thuật mà phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đề cập tới có vấn đề bộ tài chánh cần xem xét tiếp tục giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Đề nghị này đã được Bộ NN&PTNT đưa ra với mục đích gióp phần bình ổn giá thực phẩm trong nước.
Những tháng cuối năm 2007, hai bộ công thương và tài chính đãquyết định giảm thuế nhập khẩu sản phẩm gia cầm gần một nửa, có tác dụng tích cực vềnguồn cung cấp cũng như kiểm soát được giá cả, tuy nhiên lại có tác dụng ngược gây khó khăn cho nông dân, nhà chăn nuôi. Ông Phạm Văn Minh, giám đốc công ty thương mại chế biến thực phẩm Phú An Sinh, một trong ba nhà cung cấp thịt gà làm sẵn lớn nhất Saigon đã đưa ra nhận định:
“ Vừa rồi gà nhập khẩu từ Mỹ, Brazil, Argentina về rất nhiều. Các doanh nghiệp tranh thủ nhập về đợt cao điểm Tết cuối năm, tuy nhiên lượng nhập về quá nhiều so với thị trường nên giá hiện nay xuống sát với giá thành nhập khẩu…
Và điều này cũng ảnh hưởng chăn nuôi trong nước, hiện nay giá gà trong nước gà thịt thành phẩm cũng bị giảm theo. Giá gà giảm như vậytrong khi thức ăn chăn nuôi lại tiếp tục tăng, người nông dân đang đứng trước nguy cơ thua lỗ hoặc khó có lợi nhuận trong thời điểm này.”
Cái Tết đắt đỏ
Trở lại các dự báo về giá cả trong dịp Tết,thông tin báo chícho thấy khó lòng kềm giá thực phẩm, ngoại trừ thịt gà.Thịt heo hiện nay tăng giá vượt mức, heo hơi ởtrại đã lên tới 37 ngàn đồng/kg, tới tay người tiêu dùng cũng phảisáu, bảy chục ngàn 1 kg. Cơn bão giá năm 2007 vẫntiếp tục đe doạ trong những tháng đầu năm 2008. Cư dân Saigon nói với chúng tôi:
“ Xóm tôi ở ngoại ô Saigon, có nhiều nhà hoàn cảnh khó khăn, họ bàn bạc với nhau mua thịt heo10 ngày trước Tết rồi gởi vào nhà nào có tủ đông lạnh, để khỏi chịu giá tăng. Tôi thấy họtính như vậy cũng đúng, vì với tình trạng giá cả tăng từng ngày như hiện nay, giá thịt heo sẽcòn tăng rất caongười nghèo sẽ gặp khó khăn.”
Giá nếp giá đậu giá thịt heo tăng, tất nhiên bánh chưng bánh tét, giò chả, lạp xưởng sẽ có giá thành rất cao. Đường cát cao giá sẽ ảnh hưởng bánh mứt kẹo. Ngay cả hoa xuân ngày tết cũng được dự báo là tăng giá rất nhiều.
“ Vùng trồng mai nhiều của Saigon là Thủ Đức có tin nói là năm nay khí hậu mát làm hoa mai nở sớm, nên chỉ còn 50% số lượng và giá sẽ tăng rất cao.”
Xăng dầu đã tăng hồi năm ngoái đang lăm leđợt điều chỉnh mới, sẽ còn tạo ra những ảnh hưởng dây chuyền. Tuy vậy người dân Việt Nam sẽ vẫn cứ đón Xuân trong mọi hoàn cảnh vì với họ một năm chỉ có ba ngày Tết mà thôi. Một bà nội trợ TP.HCM tâm sự:
" Một nồi thịt kho, một kí thịt 10 quả trứng, hai cái bánh chưng, một con gà, một ít bánh mứt…dù thế nào cũng phải là như thế." Ngày Tết giá cả gia tăng là chuyện bình thường, nếu lấy TP.HCM 8 triệu dân để làm thước đo thì Tết Mậu Tý này có khả năng là cái Tết đắt đỏ nhất từ khi Việt Nam bước vào quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường.
Vệ sinh an toàn thực phẩm
Chỉ đạo ngày 16/1 của phó thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng yêu cầu Bộ Y Tế tăng cườngcông tác kiểm tra vệ sinh an toànthực phẩm, bảo đảm an toàn cho nhân dân nhất là trong dịp Tết nguyên đán2008.
Những người am hiểu tình cho rằngvấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm là mắt xích yếu nhấtcủacác nước nghèo,VN không phải là ngoại lệ.Dịch tả xảy ra ngay giữa thủ đô hiện vẫn còn lây lất, và kể từ ngày 18/1/2008 bốn trăm ngàn người ở 2 quận có nguy cơlà quận Thanh Xuân và Hoàng Mai bắt đầu được úông vắc xin ngừa tả miễn phí.
Doanh nhân ở phía nam cũng tỏ ra quan tâm tới vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Ông nói:
“ Tôi cũng lo lắm, thực phẩm đến lúc giá cao nguồn hàng không rõ ràng, họ phải gom hàng nhiều nơi, thế nào cũng có những con heo bệnh đưa vô trong chợ rồi vô tình mình mua phải.
Xem TV thấy tình hình dịch bệnh nhiều nơi, thế mà heo vẫn cứ vô thành phố vào ban đêm, thành ra tôi cũng hơi ngại chắc phải vô công ty, hay siêu thị mua cho bảo đảm chứ một miếng thịt heo cắt ra rồi thì chúng tôi không thể nào biết được đó là thịt heo đã kiểm dịch và an toàn hay không, mặc dầu có thể có dấu mực tím nói là dấu thú y đóng trên đó, những dấu đó thường là không rõ ràng.”
Tôi cũng lo lắm, thực phẩm đến lúc giá cao nguồn hàng không rõ ràng, họ phải gom hàng nhiều nơi, thế nào cũng có những con heo bệnh đưa vô trong chợ rồi vô tình mình mua phải.
Một thí dụ vềvệ sinh thực phẩm được Vietnam Net đưa lên mạng ngày 17/1,nhà báotườngthuật sự kiện bắt quả tang doanh nghiệp‘tái chế’ gần 2 tấn thịt gà thốichuẩn bị đưa ra thị trường Tết.Theo đó ngày 16/1, đoàn kiểm tra liên ngànhthị xã Bà Rịađãbất ngờ kiểm tracông ty Đại Cát, phát hiện công ty này đangxát muối khử mùigần 2 tấn thịt gà đã bốc mùihôi, thịt gà đã chuyển màu tím xanh.
Đáng lưu ý, công ty Đại Cát không có giấy phépsản xuất, chế biến sản phẩm gia súc gia cầm. Đại Cát khai là mua số thịt gà vừa nói ở Bình Dương có giấy chứng nhận kiểm dịch của Chi Cục Thú Y Bình Dương.Vụ việc đang được điều tra, nhưng một giới chức Cục Thú Y ở Hà Nội từng nói với chúng tôi làcán bộ thú ynào vi phạm pháp luật kiểm dịch sẽ bịkỷ luật rất nặng:
“ Bây giờ qui trách nhiệm rất là lớn nên người ta rất ngại vấn đề cấp giấy kiểm dịch”
Vụ sát muối gà thối chỉ là một thí dụ điển hình vềvấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm nói chung. Thông tấn xã Việt Nam đưa tinhồi cuối năm ngoái, quản lý thị trường TP.HCM cũng phát hiện khoảng 20 tấn bánh kẹo đã quá hạn sử dụng, nhưng được thương nhân chuẩn bị tung ra trong dịp tết.