Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Dư luận báo chí Việt Nam phản ứng thế nào về vụ án của nữ đồng nghiệp Lan Anh…Các giới chức nhà nước Việt Nam lời qua tiếng lại sau tai nạn đường sắt thảm khốc ở Lăng Cô… Đây là các đề tài chúng tôi điểm báo trên mạng kỳ này bên cạnh thông tin cập nhật về chuyện ca sĩ Việt Nam đóng thuế thu nhập.
Các báo điện tử của Việt Nam trong những ngày qua phản ứng khá quyết liệt, đối với tai họa nghề nghiệp của nữ phóng viên Lan Anh làm việc cho báo Tuổi trẻ. Sự kiện nhà báo nữ vừa nói bị đề nghị truy tố đã trở thành câu chuyện được dư luận ở Việt Nam hết sức quan tâm. Chúng tôi không trở lại các chi tiết, nhưng Phương Anh sẽ điểm một bài báo mà chúng tôi cho là điển hình nhất của giới nhà báo trong nước.
Vụ phóng viên Lan Anh
Báo Đại Đoàn kết trang điện tử, tiếng nói chính thức của Ủy Ban Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam, hôm 12/3 có bài thời luận của Lê Phong với tựa đề “Bí Mật” Của Bộ Y Tế, cụm từ bí mật được nhà báo đặt trong ngoặc kép.
Ông Lê Phong viết rằng, việc phóng viên Lan Anh đưa thông tin lên mặt báo được ghi nhận là thông tin không sai lệch và theo ông rất hợp lòng dân. Thông tin về vụ thanh tra toàn diện họat động công ty Zuellig Pharma, mà từ đó Lan Anh bị cáo buộc là chiếm đoạt một công văn mật của Bộ Y Tế.
Theo báo Đại Đoàn Kết, đó là một công ty đầu nậu thuốc tây ngọai nhập, khống chế hoàn toàn giá thuốc trị bệnh, gây ảnh hưởng nặng nề trong xã hội bởi nó ảnh hưởng đến sức khỏe tới an nguy của cả cộng đồng. Vẫn theo tờ báo, sự việc đã bị công luận phơi bầy và sẽ phải bị xử lý về mặt pháp luật.
Quan điểm của nhà báo Lê Phong là, chính Bộ Y Tế sau khi xem xét cẩn trọng đã đi tới quyết định cho thanh tra toàn diện công ty này. Và chủ trương này được đưa ra trong một cuộc họp báo công khai. Tờ báo cho rằng Lan Anh cũng như các nhà báo khác, khi thông tin về vụ việc, đã hưởng ứng chủ trương chống tiêu cực chống tham nhũng mà thủ tướng chính phủ từng tuyên bố nhiều lần trước quốc hội và cử tri.
Ðưa tin về chủ trương của lãnh đạo bộ y tế thanh tra một đơn vị tiêu cực trong ngành dược, phóng viên bị khởi tố vì xâm phạm tới bí mật của bộ y tế, chỉ có hai cách để hiểu logic của điều bí mật ấy.
Bài thời luận của báo Đại Đoàn Kết cho rằng, đưa tin về chủ trương của lãnh đạo bộ y tế thanh tra một đơn vị tiêu cực trong ngành dược, phóng viên bị khởi tố vì xâm phạm tới bí mật của bộ y tế, chỉ có hai cách để hiểu logic của điều bí mật ấy.
Theo tác giả, đó là trong lãnh đạo bộ y tế còn chưa thống nhất trong xử lý. Hoặc là còn gì đó đàng sau quan hệ giữa một số cán bộ y tế với công ty đầu nậu. Tác giả bài báo nhận định một cách vững chắc, rằng trong cả hai trường hợp, khởi tố hành vi tác nghiệp của báo chí có thể hiểu là một kiểu thức bao che cho tiêu cực trước công luận, cho dù về kỹ thuật chấp pháp, cơ quan điều tra có thể tìm ra nhiều lý lẽ chi li để cột hành vi này vào một điều khỏan nào đó của tội hình sự.
Nhưng bài bình luận của báo Đại Đoàn Kết cho rằng, ngay cả trong trường hợp như vừa nói, cơ quan yêu cầu điều tra ở đây là bộ y tế và cơ quan thực hiện điều tra tức bộ công an, cả hai đều chưa minh chứng rõ được động cơ của cuộc điều tra. Và như thế theo báo Đại Đoàn Kết ai bảo vệ pháp luật ai bảo vệ thể chế trong trường hợp này.
Điểm đáng ghi nhận ở đây là tờ Đại Đoàn Kết, cơ quan chính thức của Ủy Ban Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc, đã bình luận một cách thẳng thừng chĩa mũi dùi vào cả Bộ Công An và Bộ Y Tế. Một điều hiếm khi thấy ở Việt Nam, nhất là Mặt Trận Tổ Quốc thường khi chỉ là tổ chức mang tính trang trí hình thức của chế độ.
Luật sư Huỳnh Quý
Báo Phụ Nữ TP.HCM tuy chưa có trang web nhưng Tuổi trẻ Online đã trích đăng lại một bài của tờ này. Báo Phụ Nữ đã phỏng vấn luật sư Huỳnh Quí, một trong hai luật sư nhận lời bào chữa chính cho nhà báo Lan Anh.
Ông Huỳnh Quí 54 tuổi, trước kia có thời gian là phó tổng biên tập báo Pháp Luật TP.HCM, đây là chi tiết đáng chú ý vì ông am hiểu họat động báo chí. Luật Sư Huỳnh Quí phát biều trên báo Phụ Nữ TP.HCM rằng, kết luận điều tra của Bộ Công An không đưa ra được chứng cớ trực tiếp, mà chỉ căn cứ vào chứng cớ gián tiếp để khởi tố Lan Anh.
Họ không có chứng cớ trực tiếp nghĩa bắt quả tang Lan Anh chiếm đọat tài liệu mật…mà chỉ dựa vào chứng cớ gián tiếp qua lời khai của phóng viên báo Nhân Dân và báo Lao Động rằng, họ được Lan Anh cung cấp bản photo công văn 3497 của bộ y tế về vụ thanh tra công ty Zuellig Pharma.
Chúng tôi xin trích phát biểu của luật sư Huỳnh Quí với ban Việt Ngữ: "Họ không có chứng cớ trực tiếp nghĩa bắt quả tang Lan Anh chiếm đọat tài liệu mật…mà chỉ dựa vào chứng cớ gián tiếp qua lời khai của phóng viên báo Nhân Dân và báo Lao Động rằng, họ được Lan Anh cung cấp bản photo công văn 3497 của bộ y tế về vụ thanh tra công ty Zuellig Pharma. Trong quá trình điều tra Lan Anh khai là không được người nào cung cấp bản sao công văn 3497, thông tin về vụ thanh tra mà cô loan tải là do cô thu thập từ một tháng trước…"
Thưa quý thính giả bên cạnh luật sư Huỳnh Quí còn có một đồng nghiệp nhiều vai vế của ông là luật sư Trần Văn Tạo, ông này trước khi hành nghề luật sư từng có một bề dày chính trị đáng chú ý.
Theo giới thạo tin ở Việt Nam, Lan Anh có được ông Tạo bào chữa là điều khá tốt, vì quan hệ của ông Tạo rộng rãi ông từng là cán bộ cao cấp ngành công an, cũng như có thời gian dài là trưởng ban tư tưởng văn hoá thành ủy TP.HCM. Ở chức vụ đảng vừa nói, trước kia ông Trần Văn Tạo nắm giữ sinh mạng chính trị của giới nhà báo TP.HCM.
Nhân điểm lại vụ án nhà báo Lan Anh, chúng tôi xin trích phát biểu của ông Dương Minh Đức phóng viên báo Lao Động, xin thêm rằng ông phát biểu với tư cách cá nhân:
“ Thuốc tây là một thị trường hết sức nhậy cảm ở Việt Nam cũng như các nước khác…ở đó nó bị khống chế bởi những thế lực đen, cho vào lọai thuốc nào giá cả ra sao, cái này tế nhị lắm, cho nên vừa rồi báo Lao Động có lọat bài về Yteco, cũng cho thấy là nó nhũng nhiễu nhiều lắm…tôi cho rằng cô Lan Anh đã góp một phần nhỏ vào chuyện làm sạch lãnh vực đó…”
Thảm họa đường sắt
Thảm họa đường sắt, tàu E 1 trật bánh ngày 12/3 gần Lăng Cô Huế làm 11 người chết, 69 người bị thương được các báo đưa lên mạng dồn dập trong tuần, số thương vong loan báo ban đầu cũng cao hơn nhiều so với thông tin sau cùng. Đoàn tàu gồm 13 toa chở 500 hành khách chạy tuyến Bắc Nam thời trình 30 giờ.
Sau khi tai nạn xảy ra ngoài việc tổ lái bị tạm giam để hầu toà, phần còn lại là một câu chuyện dài đầy tranh cãi giữa các giới chức cao cấp của ngành đường sắt và Bộ Giao Thông Vận Tải. Ở các nước văn minh dân chủ, ngay lập tức bộ trưởng giao thông vận tải đệ đơn từ chức cùng với lãnh đạo ngành đường sắt. Ở Việt Nam chưa quen với văn hóa này, mấy ngày qua chỉ thấy các báo tường thuật tranh cãi nẩy lửa giữa các giới chức của chính phủ.
Báo chí đặt vấn đề tàu chạy không an toàn, do ngành đường sắt rút ngắn thời trình tổ chức chạy tàu từ 72 giờ, 7 lần tăng tốc độ tàu chạy để giảm thời gian, đến nay thời trình còn 29 giờ từ Hà Nội tới Saigon, và chưa được phép của Bộ Giao Thông Vận Tải.
Trả lời báo Lao Động ngày 17/3 Tổng giám đốc tổng công ty đường sắt Nguyễn Hữu Bằng cho rằng, không có qui định rằng ngành đường sắt phải xin phép, khi thực hiện các đề án chạy tàu với thời trình được rút ngắn hơn. Ông Bằng nói rằng ngành đường sắt tự làm tự chịu.
Tổng giám đốc tổng công ty đường sắt Nguyễn Hữu Bằng cho rằng, không có qui định rằng ngành đường sắt phải xin phép, khi thực hiện các đề án chạy tàu với thời trình được rút ngắn hơn. Ông Bằng nói rằng ngành đường sắt tự làm tự chịu.
Hôm sau ngày 18/3 trên báo Người Lao Động, ông Đào Đình Bình bộ trưởng giao thông vận tải khẳng định rằng, bộ yêu cầu tổng công ty đường sắt báo cáo khi biết được thông tin ngành đường sắt chuẩn bị chạy tàu thời trình 28 giờ, nhưng cho tới nay ngành đường sắt không trả lời. Cùng về vấn đề này, Việt Nam Express viết là ‘công thư bộ trưởng không đè nổi Tổng Giám Đốc’. Thưa quý thính giả tựa bài đủ nói lên mọi khí cạnh của vấn đề.
Theo Lao Động. Com.Vn ngày 17/3 tức sau tai nạn 5 ngày, chỉ duy nhất thấy Tổng Công Ty Đường Sắt lên tiếng xin lỗi, tuy nhiên văn bản là của đảng ủy tổng công ty. Không thấy văn bản đề cập gì tới chuyện từ chức nhận trách nhiệm của bất kỳ giới chức lãnh đạo nào. Tuy rằng tổng công ty hứa xử lý nghiêm khắc các cá nhân, đơn vị đã để xảy ra sự cố trên.
Thuế thu nhập của ca sĩ
Đề tài cuối cùng trong mục điểm báo mạng hôm nay là chuyện dài về thuế thu nhập của giới ca sĩ trong nước. Theo Thanh Niên online ân hạn 10/3 đã qua nhưng tới ngày 17/3 chỉ có 70 ca sĩ nghệ sĩ đến cơ quan thuế TP.HCM xin hướng dẫn thủ tục khai thuế.
Trong số này mới chỉ có 6 ca sĩ kê khai quyết toán thuế. Đó là Mỹ Tâm, Đan Trường, Hồng Nhung, Quang Linh, Quang Vinh, Cẩm Ly. Được biết số lượng ca sĩ vừa nói là quá nhỏ so với con số 2.600 ca sĩ nghệ sĩ thường xuyên họat động biểu diễn trên địa bàn Saigon.
Trong số các ca sĩ vừa nêu sau một lần điều chỉnh, người đại diện ca sĩ Mỹ Tâm kê khai tổng thu nhập chịu thuế năm 2004 của cô là 730 triệu đồng, số thuế phải nộp là hơn 286 triệu. Nếu qui ra đô la thì Mỹ Tâm khai lợi tức năm 2004 là hơn 46 ngàn đô la và nhà nước đánh thuế cô khỏang 18 ngàn đô la, mức thuế thu nhập cao của Việt Nam đánh lũy tiến quả là cao như dư luận phản ánh.