Tình trạng “đôla hóa” tại Việt Nam

Trường Văn, phóng viên đài RFA

Vừa qua trả lời phỏng vấn của của báo diện tử Vietnamnet, Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam có ý kiến là tình trạng “đôla hóa” ở Việt Nam không thể coi thường và chính phủ đã giao cho Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam xây dựng đề án chống đôla hóa.

moneydollars200.jpg
Tình trạng “đôla hóa” ở Việt Nam không thể coi thường. AFP PHOTO

Hiện nay tại Việt Nam, việc mua bán, trao đổi và sử dụng đồng đôla có thể coi như là tự do, không bị hạn chế cũng như cấm đóan. Thân nhân của Việt kiều tại Mỹ có thể nhận tiền của gia đình gởi về bằng tiền đồng Việt Nam hay bằng đôla cũng được, không trở ngại gì cả:

“Kể cả dân thường ai cũng đổi được ra ngân hàng hoặc ra tiệm vàng. Cầm đôla đi ăn uống thoải mái, xài vô tư. Bỏ trong bóp năm ba ngàn đô cũng vô tư không ai nói năng gì cả. Hiện bây giờ đa số không trử vàng , chỉ trử tiền đô. Để dành thì dành tiền Đô. Tiền Việt Nam cũng vẫn sử dụng nhưng vì tiền mất giá nên những người có tiền khá giả thì sắm tiền đô đi đâu xài cũng dễ. Dân làm ăn xài tiền đô không.”

Việt Kiều về thăm gia đình cũng thoải mái sử dụng đôla để cho bà con thân nhân hoặc tiêu dùng: "Bên đó tiêu tiền Mỹ như không mấy lần tôi về tôi xài tiền Mỹ. Có đổi tiền Việt Nam một ít nhưng vào các tiệm nhỏ trả tiền Việt Nam còn vào tiệm lớn họ trả lại cho mình."

Tư nhân hưởng lợi

Hiện tượng tiền Việt Nam và đôla Mỹ được sử dụng song hành trên thị trường Việt Nam mà ông Lê Đức Thúy, Thống Đốc Ngân hàng Nhà Nước gọi là tình trạng đôla hóa, đã làm cho một số lớn ngoại tệ chui vào túi tư nhân.

Ngân hàng nhà nước muốn thu mua ngoại tệ mà không được vì ba lý do:

- Thứ nhất là có sự chênh lệch giữa tỉ giá chính thức với tỉ giá thực tế và thông thường tỉ giá thực tế cao hơn tỉ giá chính thức nên người dân có đôla thường đi đổi tại các nơi đổi tiền của tư nhân có lợi hơn là ra ngân hàng nhà nước.

- Thứ hai là đổi tiền tại các địa điểm tư thường dễ dàng và nhanh chóng hơn và không bị các thủ tục hành chánh rườm rà chi phối.

- Thứ ba là Ngân hàng nhà nước hay những ngân hàng được phép kinh doanh ngoại tệ thường không đủ đôla để cấp cho các doanh nghiệp nhà nước hay tư nhân có nhu cầu nhập cảng hàng hóa hay dịch vụ nên các cơ sở này phải mua đôla của tư nhân.

Để giải quyết tình trạng này, Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước Lê Đức Thúy nêu ra các giải pháp sau đây:

- Trước hết là biện pháp kiểm soát hành chánh, cấm việc tư nhân mua bán đồng đôla. Tuy nhiên theo ông Thúy, biện pháp này hiệu quả thấp.

Kế đến là áp dụng những biện pháp mang tính kinh tế bao gồm việc ban hành một tỉ giá hối đóai tương đối ổn định và một lãi xuất hợp lý để tránh sự chuyển dịch từ đồng tiền này sang đồng tiền kia.

Tiến sĩ Alain Chevalier, giáo sư Trường Quản Trị Châu Âu Pháp nêu ý kiến là để chống đôla hóa phải dựa vào hệ thống các ngân hàng và một hệ thống tiền tệ đủ mạnh. Ngay từ bây giờ, Việt Nam phải tái cấu trúc 4 ngân hàng quốc doanh lớn và xắp xếp lại 40 ngân hàng thương mại để chỉ cón lại 34 ngân hàng.

Tham nhũng, hối lộ

Lại có ý kiến cho rằng chống tham nhũng để giảm đôla hóa. Một bài báo trên Vietnamnet cho rằng tại Việt Nam, tiền mặt bằng ngoại tệ được sử dụng để bỏ phong bì hối lộ là cách êm thắm nhất được người đưa hối lộ lẫn kẻ nhận hối lộ ưa thích nhất.

Một chuyên gia kinh tế khác lại cho rằng trong tình trạng Việt Nam vẫn còn thiếu hụt ngoại tệ có giá trị giao dịch cao như đồng đôla thì việc thả nổi không kiểm sóat chặt chẻ việc sử dụng đồng đôla trong dân chúng như hiện nay là một biện pháp tốt:

“Ở Việt Nam thiếu ngoại tệ nên phải cho trôi nổi như thế để thu hút ngoại tệ. Dùng lối đó để mua hàng hóa. Hàng hóa nước ngoài phải mua bằng ngoại tệ. Bây giờ hàng hóa trong nước ít, đưa ngoại tệ cho ngân hàng thì ngân hàng nhận thì dễ nhưng đưa ra khó do đó phải thả nổi để trống làm sao làm thì dân chúng có đồng tiền bán cho đám con buôn rồi con buôn dùng tiền đó để mua hàng hóa nước ngoài hoặc bán cho các nhà nhập cảng lậu để lấy hàng hóa về thành ra trong nước có hàng hóa để mà xài ảnh hưởng được giá cả làm cho giá cả xuống đi tương đối làm ổn định được gía cả trong nước.

Đó là mục đích của chợ đen. Trừ một số gọi là đầu cơ ngoại tệ để đem ngoại tệ ra nước ngoài rửa tiền mục tiêu đó ít hơn.”

Một biện pháp cuối cùng được đưa ra là Việt Nam cần phải tích cực chống tham nhũng để giảm đôla hóa. Những người chủ trương biện pháp này cho rằng tại Việt Nam, tiền mặt bằng ngoại tệ được sử dụng để bỏ phong bì hối lộ là cách êm thắm được người đưa hối lộ lẫn kẻ nhận hối lộ ưa thích nhất.