Lê Dân, phóng viên đài RFA
Hôm thứ Ba, tin tức cho biết có ba tiểu bang miền Nam Hoa Kỳ ra lệnh cấm bán các mặt hàng hải sản nhập từ Việt Nam. Lý do là nghi ngờ còn dư lượng các chất kháng sinh mà luật pháp Mỹ không cho phép. Sự việc này có ý nghĩa như thế nào, mời quý vị nghe Lê Dân trình bày như sau.

Dư luận nghi ngờ
Trước tiên, việc ba tiểu bang Alabama, Mississipi và Louisiana cấm bán hải sản Việt Nam và đang tiến hành khảo nghiệm dư lượng chất kháng sinh dễ khiến dư luận nghi ngờ vì đây là ba tiểu bang có kỹ nghệ hải sản mạnh và từng đứng đơn kiện Việt Nam bán phá giá các mặt hàng cá basa và tôm khi trước.
Tuy nhiên sự ngờ vực đó xem ra không có cơ sở vì trước đây Liên minh Châu Âu cũng đã từng nêu vấn đề này lên và chỉ cho phép Việt Nam xuất khẩu hải sản trở lại sau khi họ đã kiểm nghiệm kỹ càng.
Vấn đề là ở chỗ ngư dân Việt Nam vẫn theo thói quen, dùng những loại thức ăn có pha thuốc kháng sinh nhằm phòng ngừa bệnh cho tôm, cá để đảm bảo sản lượng dồi dào. Tuy nhiên đối với những nước tiêu thụ thì ngày nay rất cẩn thận trong việc sử dụng thuốc kháng sinh, ngay cả đối với con người. Lý do là đã xảy ra nhiều trường hợp vi trùng, vi khuẩn đã phát triển kháng thể đối với thuốc trụ sinh và kháng sinh.
Ngay như đối với bệnh lao, bệnh sốt rét, bệnh da liễu, bệnh AIDS... đã có nhiều biến thể mà một loại trụ sinh hay kháng sinh hữu hiệu ngày xưa, nay không còn tác dụng trị bệnh nữa. Do đó mà Hoa Kỳ, Canada và Liên minh Châu Âu hết sức quan ngại khi tiêu thụ các thực phẩm có dư lượng kháng sinh và trụ sinh, khiến sau này khi khách tiêu dùng bị bệnh không còn có thể dùng những loại kháng sinh, trụ sinh đó để chữa bệnh hữu hiệu.
Nguy hại của dư lượng kháng sinh
Tình trạng này những người có trách nhiệm về hải sản xuất khẩu ở Việt Nam đã từng có kinh nghiệm, nhất là sau đợt kiểm nghiệm của Liên minh Châu Âu. Một giới chức cho biết: "Theo như tôi biết thì hiện nay những hóa chất đó hiệp hội VASEP Việt Nam đã có nhiều lời cảnh báo cho những nông dân nuôi các mặt hàng này giảm bớt những thức ăn có chứa những dư lượng đó trong quá trình nuôi để đảm bảo thị trường cá chúng ta càng sạch hơn, để xâm nhập thị trường tốt hơn..."
VASEP đã có nhiều lời cảnh báo cho những nông dân nuôi các mặt hàng này giảm bớt những thức ăn có chứa những dư lượng đó trong quá trình nuôi để đảm bảo thị trường cá chúng ta càng sạch hơn, để xâm nhập thị trường tốt hơn...
Giảm bớt, xem chừng như chưa đủ, vì theo Ủy viên Nông nghiệp tiểu bang Alabama, ông Ron Sparks khẳng định là dư lượng thuốc phải là zero, tuyệt đối không có một chút nào, vì nhiều khách tiêu dùng Mỹ bị dị ứng với thuốc trụ sinh.
Chính sách về vệ sinh an toàn thực phẩm liên bang Hoa Kỳ không cho phép sự hiện hữu dư lượng kháng sinh, trụ sinh nào và ông đang phối hợp cùng các đối tác ở các bang Mississipi và Louisiana để thực thi chính sách đó.
Alabama hiện đang cô lập khoảng 25 tấn hải sản Việt Nam, Louisiana từ hôm thứ Sáu tuần trước đã ra lệnh lưu kho trên 355 tấn hải sản Việt Nam khác. Riêng bang Mississipi từ thứ Tư tuần trước đã khuyến cáo người dân không nên sử dụng hải sản nhập khẩu từ hai công ty Chế biến Hải sản Vĩnh Long và Aifex Industry.
Bang Louisiana ngoài cá basa còn cấm thêm mặt hàng cua Việt Nam vì trong quá khứ họ đã tìm thấy dư lượng một chất kháng sinh khác là chloramphenicol.
Hải sản Việt Nam trên thị trường Mỹ
Các quyết định đó được đưa ra chỉ một thời gian ngắn sau khi một cuộc thăm dò về khẩu vị do viện đại học Misssissipi tiến hành cho thấy người Mỹ thích ăn cá basa Việt Nam hơn là cá catfish Mỹ với tỷ lệ cao đến 3/1.
Làm sao để đảm bảo thị phần hải sản Việt Nam trên thị trường Hoa Kỳ, Canada và Liên minh Châu Âu, các giới chức Việt Nam đã có phương hướng, tuy nhiên việc thực hiện, khuyến cáo nông dân bỏ thói quen sử dụng thuốc trụ sinh và kháng sinh bừa bãi xem chừng còn rất khó khăn: "Ngoại trừ cái ao nuôi mới, chúng ta sẽ đảm bảo một môi trường sạch thì cá nó tốt hơn. Tuy nhiên cái đó ít lắm..."
Có dư luận tại Hoa Kỳ cho rằng việc cấm đoán cá basa và tôm cua Việt Nam không có mục tiêu thật sự là bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Ông John Sackton, người phụ trách phần tin tức kỹ nghệ hải sản trên mạng Seafood.com, nói với nhật báo the Mobile Register ở bang Alabama rằng việc cấm đoán đó chỉ nhằm hướng người tiêu dùng Mỹ trở lại với các loại catfish nuôi trồng trong các bang miền Nam Hoa Kỳ mà thôi.