Thanh Trúc, phóng viên đài RFA
Nghị quyết kêu gọi chính phủ Việt Nam đẩy mạnh cải tổ chính sách nhà đất, bồi thường và hoàn trả đất đai nhà cửa cho dân chúng trong nước cũng như Việt kiều ở hải ngoại, đã được Hạ viện Mỹ đồng thuận thông qua hồi chiều thứ Ba vừa rồi.
Tác giả của nghị quyết, nữ dân biểu đảng Dân Chủ Loretta Sanchez thuộc quận hạt 47 miền Nam California, trả lời đài Á Châu Tự Do trong bài phỏng vấn do Thanh Trúc thực hiện.
Thanh Trúc: Thưa dân biểu Loreta Sanchez, trước hết xin bà trình bày rõ về bản nghị quyết HR 415 do bà đề xướng, đã được Hạ viện đồng thuận thông qua chiều thứ Ba tuần này?
Dân biểu Loretta Sanchez: HR 415 mà Hạ viện đồng thuận thông qua ngày 19 tháng Chín vừa rồi là một nghị quyết do tôi đề xướng từ tháng Sáu 2005.
Nghị quyết được trình lên trước quốc hội để bàn thảo và biểu quyết, mục đích là lưu ý chính phủ nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam rằng trong khi họ tiến hành tiến trình cải tổ đất đai- điều mà chúng tôi tin họ đang thực hiện.
Chúng tôi cũng muốn thấy rõ Hà Nội sẽ hoàn trả đất đai nhà cửa họ đã tịch thu của dân chúng, đặc biệt tài sản của của giáo hội tôn giáo trong nước, các dân tộc miền núi và những thành phần khác trong xã hội đang khiếu nại đòi bồi hoàn đất đai bị trưng thu nhưng vẫn chưa được chính quyền giải quyết thỏa đáng tính cho đến lúc này .
HR 415 mà Hạ viện đồng thuận thông qua ngày 19 tháng Chín vừa rồi là một nghị quyết do tôi đề xướng từ tháng Sáu 2005. Nghị quyết được trình lên trước quốc hội để bàn thảo và biểu quyết, mục đích là lưu ý chính phủ nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam rằng trong khi họ tiến hành tiến trình cải tổ đất đai- điều mà chúng tôi tin họ đang thực hiện.
Thanh Trúc: Xin bà giải thích rõ hơn về lý do của lời kêu gọi nhà cầm quyền Việt Nam trả lại tài sản và bất động sản cho người dân?
Dân biểu Loretta Sanchez: Bởi vì bao năm nay chính phủ Việt Nam tiếp tục lấy đất lấy nhà của các giáo hội tôn giáo Phật Giáo, của các nhà giòng Thiên Chúa Giáo, của các nhóm Tin Lành trong nước chẳng hạn. Những giáo hội đó chẳng những không được trả lại đất mà chính những người, những cá nhân có đất bị trưng thu hay bị tịch thu cũng không được bồi hoàn đúng lý và đúng mức.
Thanh Trúc: Một trong những điều khoản khác của nghị quyết 415 là yêu cầu chính phủ Việt Nam lập ra một Uỷ Ban Bồi Hoàn Cấp Quốc Gia để giải quyết những vụ khiều kiện và bồi thường chính đáng cho người trong nước hay đã ra khỏi nước mà đất đai nhà cửa bị chính phủ tịch thu?
Dân biểu Loretta Sanchez: Dĩ nhiên, ý nghĩa của lời kêu gọi mà Hạ viện thông qua là những ai có đất đai bị tịch thu nhưng vẫn còn giấy tờ và quyền sở hữu thì tài sản của họ phải được trả lại. Đương nhiên đòi hỏi này cũng được áp dụng cho người Việt định cư ở hải ngoại.
Thanh Trúc: Thưa bà Sanchez, chính phủ Việt Nam từng nhiều lần khẳng định không một quốc gia nào có quyền can thiệp vào những chuyện nội bộ của Việt Nam. Tiến trình cải tổ nhà đất mà chính phủ Việt Nam chắc sẽ không cho phép người ngoài nói ra nói vào, Việt Nam sẽ viện dẫn chủ quyền và luật pháp của mình để bảo vệ quan điểm này.
Dân biểu Loretta Sanchez: Lẽ dĩ nhiên chính phủ Việt Nam có toàn quyền tuyên bố điều gì họ muốn, nhưng phải nhìn thấy cái thực tế và cái quan điểm của ngừơi Mỹ, luôn luôn tin tưởng rằng tư hữu là một quyền lợi hàng đầu và rất quan trọng đối với một con người.
Tôi có thể nói sự tin tưởng ấy và quyền lợi ấy không chỉ áp dụng riêng cho ngừơi Việt trong nước và ngừơi Mỹ gốc Việt ở Hoa Kỳ mà còn cho tất cả mọi dân tộc mọi quốc gia trên thế giới. Lịch sử đã và sẽ minh chứng cho quan điểm này. Khi nhà cầm quyền tịch thu tài sản tư hữu của dân chúng thì họ có quyền đòi hỏi được bồi hoàn xứng đáng. Tôi hy vọng chính phủ Việt Nam sớm hiểu và sớm thực hiện điều này.
Thanh Trúc: Theo tinh thần thì HR 415 là một nghị quyết không có tính cách cưỡng chế, bà có nghĩ rằng chính phủ Việt Nam sẽ phải thực hiện những yêu cầu trả quyền tư hữu, trả lại bất động sản và bồi hoàn đất đai cho dân họ mà không đợi một áp lực nào?
Dân biểu Loretta Sanchez: Chính phủ Việt Nam đang có vấn đề về tranh cãi đất đai của dân và đang bị áp lực đấy. Điển hình là liên tiếp trong 6 tháng qua và trước đó nữa, những cuộc biểu tình của dân quê gần như diễn ra mỗi ngày trước các cơ sở công quyền của nhà nước ở thủ đô Hà Nội để đòi tiền bồ thường đất đai bị tịch thu hay bị lấn chiếm.
Lẽ dĩ nhiên chính phủ Việt Nam có toàn quyền tuyên bố điều gì họ muốn, nhưng phải nhìn thấy cái thực tế và cái quan điểm của ngừơi Mỹ, luôn luôn tin tưởng rằng tư hữu là một quyền lợi hàng đầu và rất quan trọng đối với một con người.
Tôi dám nói rằng đòi bồi thường nhà đất đang là chuyện quan trọng bức xúc đối với nhiều ngừơi dân Việt Nam trong lúc này. Tôi nghĩ chính phủ Việt Nam phải lo giải quyết nếu muốn gia nhập sân chơi toàn cầu và vươn tới trình độ của một quốc gia có thể hội nhập với quốc tế.
Lại nữa, Việt Nam chẳng muốn trở thành hội viên của WTO sao, chẳng muốn trở thành một đối tác mậu dịch thân thiện với Hoa Kỳ sao. Muốn vậy thì nên chứng tỏ sự tôn trọng quyền tư hữu, nên hoàn trả đất đai cho dân, nên bồi thường đúng lý đất họ tịch thu của dân đi.
Thanh Trúc: Đó là yêu cầu của nghị quyết HR 415, thế còn trong quan hệ song phương Mỹ Việt, theo bà hành pháp của tổng thống Bush có thể làm gì để chính phủ Việt Nam chóng giải quyết chuyện khiếu kiện đất đai cho dân trong nước?
Dân biểu Loretta Sanchez: Có nhiều khả năng tổng thống Bush sẽ đi thăm Việt Nam tháng Mười Một năm nay, chúng tôi hy vọng chuyện đó xảy ra, bởi chúng tôi muốn yêu cầu tổng thống Bush nên lưu ý Việt Nam về vấn đề lớn nhất mà họ đang đối diện là đẩy mạnh cải tổ đất đai, trả lại nhà cửa và tài sản cho dân chúng, hoàn lại tài sản cho các giáo hội ở trong nước, bồi thường đúng theo giá trị tính trên mãnh đất người dân bị trưng thu hoặc di dời.
Thanh Trúc: Thưa dân biểu Loretta Sanchez, bà tin tưởng bao nhiêu chục phần trăm Việt Nam sẽ thi hành tất cả những đòi hỏi của Hạ viện Hoa Kỳ vừa trình bày?
Dân biểu Loretta Sanchez: Thực lòng mà nói thì tôi không dám đoan quyết điều gì chừng nào tôi còn chưa được phép trực tiếp gặp viên chức chính phủ Việt Nam và được trò chuyện với họ. Đừng quên Hà Nội đã hai lần từ chối cấp chiếu khán cho tôi đi thăm Việt Nam đấy.
Tôi nghĩ tôi vẫn tiếp tục vận động để Việt Nam nhanh chóng cải tổ chính sách đất đai, trả lại đất cho dân chúng, giải quyết đơn từ khiếu kiện của dân bị tước đoạt điền sản, áp lực tổng thống Mỹ buộc Việt Nam tôn trọng nhân quyền trong đó có chương trình cải tổ nhà đất.
Thanh Trúc: Xin cảm ơn nữ dân biểu Loretta Sanchez.