Vụ hải quân Trung Quốc bắn ngư dân Việt Nam theo nhận định của Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh

Nhã Trân, phóng viên đài RFA

Sự kiện hải quân Trung Quốc bắn vào một số thuyền ngư dân Việt Nam trong khu vực biển Đông, Thái Bình Dương hồi đầu tháng này gây bức xúc cho những người quan tâm. Ủy ban Bảo vệ sự Vẹn toàn Lãnh thổ ở hải ngoại mới đây có ý kiến về vụ việc. Nhã Trân trao đổi với Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh, Chủ tịch ủy ban và cũng là một nhà luật học về công ước quốc tế.

• Bấm vào đây để nghe cuộc phỏng vấn này
• Download story audio

Toà nhà quân sự của Trung Quốc trên đảo Trường Sa. AFP PHOTO

Nói về phản ứng của chính quyền Việt Nam sau khi vụ việc xảy ra, Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh cho rằng:

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Việt Nam mãi nhiều ngày sau mới lên tiếng. Đây là một vấn đề nghiêm trọng, là hành vi cho thấy Việt Nam quá lệ thuộc vào Trung Quốc.

Nhã Trân: Tiến sĩ nói Việt Nam lệ thuộc vào Trung Quốc, xin được hỏi lập luận này dựa trên cơ sở nào?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Việt Nam đã bắt đầu hợp tác với Trung Quốc từ nhiều năm trước, từ thời ông Hồ Chí Minh đến những năm sau này với các ông như Nông Đức Mạnh, Nguyễn Tấn Dũng, tuyên bố hai nước sẽ hợp tác trong việc thăm dò, khai thác dầu khí ở biển Đông.

Nhã Trân: Nói về vụ hải quân Trung Quốc bắn vào thuyền ngư dân, theo luật quốc tế thì tàu hải quân một nước có quyền tấn công thuyền ngư dân nước khác hay không, khi các thuyền này không vũ trang?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Theo luật, thông thường hải quân chỉ có thể bắt giữ, đưa ra tòa xử phạt nếu những ngư dân có hành động vi phạm, chứ không thể bắn giết.

Bạn nghĩ gì về việc này? Xin email về vietweb@rfa.org

Nhã Trân: Theo các thông tin thì khi ấy tàu hải quân Việt Nam có mặt tại hiện trường thế nhưng đã không can thiệp. Tiến sĩ có thể cho biết quyền hạn của hải quân Việt Nam trong trường hợp này ra sao, họ có thể làm gì khi ấy?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Hải quân một nước có nhiệm vụ bảo vệ ngư dân nước mình, phải bắn trả để bảo vệ họ. Hải quân Việt Nam lại đứng nhìn, cũng như lần trước, hồi năm 2005, khi tàu Trung Quốc bắn chết 9 ngư dân ở miền Trung Việt Nam.

Nhã Trân: Thế còn chính quyền có trách nhiệm gì không, khi ngư dân bị tấn công như vậy?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Chính quyền phải có trách nhiệm, phải bảo vệ dân mình. Nhưng rất nhiều ngày sau khi chuyện xảy ra Việt Nam mới lên tiếng, và chỉ lên tiếng mà không làm điều gì cụ thể.

Nhã Trân: Chính quyền Việt Nam cho hay đang thảo luận với Trung Quốc về vụ này, thưa ông?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Việt Nam nói thảo luận, nhưng có lẽ rồi cũng như lần trước, chẳng đi đến đâu.

Nhã Trân: Thế thì, theo ý kiến của Tiến sĩ, phải làm gì để những việc như vừa rồi không còn xảy ra trong tương lai, để ngư dân Việt Nam không bị bắn giết tương tự?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh: Việt Nam phải có một thể chế mới để đối phó với vấn đề, vì đảng Cộng sản Việt Nam đã lệ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc. Muốn bảo vệ người dân, Việt Nam cần thay đổi.

Nhã Trân: Cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Văn Canh về cuộc phỏng vấn này.