Doanh nghiệp FDI Việt Nam ăn Tết

Lê Dân, phóng viên đài RFA

Những cuộc đình công tranh chấp của công nhân tại những doanh nghiệp FDI có đầu tư nước ngoài đã tạm lắng để ....ăn Tết. Công nhân tạm thời yên tâm sau nghị định số 03/CP, thì những ngày Xuân tại các khu chế xuất-khu công nghiệp ra sao? Lê Dân tìm hiểu và trình bày như sau.

KimQuatNewYear150.jpg
Người dân Việt Nam chuẩn bị cho dịp Tết nguyên đán sắp tới. AFP PHOTO

Thật ra gần ngày cúng đưa ông Táo về Trời, tức 23 âm lịch, vẫn còn có những vụ đình công và dự định đình công diễn ra. Nổi nhất là vụ 5 ngàn công nhân chuyên sản xuất giày của công ty Kingmaker vốn Đài Loan đóng ở tỉnh Bình Dương đình công hôm 19 tháng Giêng.

Công nhân cho biết công ty hứa thưởng Tết mỗi người một tháng lương, bằng lương cơ bản, nhưng thực tế chỉ vào khoảng 490 đến 510 ngàn đồng. Ngoài ra họ còn đình công vì chuyên gia nước ngoài hay chửi mắng công nhân, đến làm việc sớm hơn quy định không được tính thêm tiền, mà hễ đi trễ là bị phạt từ 20 đến 40 ngàn đồng mỗi lần.

Những vụ đình công quy tụ hàng ngàn công nhân tạm lắng dịu, Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức khen thưởng 15 tập thể có công ổn định tranh chấp tại các khu công nghiệp-khu chế xuất, trong số đó có 3 đơn vị thuộc hệ thống công đoàn là Liên đoàn Lao động Thành phố, Công đoàn Các Khu Chế xuất-Khu Công nghiệp và Liên đoàn Lao động quận Thủ Đức.

Theo nhiều người quan tâm thì thành quả mà công nhân các doanh nghiệp FDI mới đạt được như Chính phủ quyết định nâng mức lương cơ bản, chủ nước ngoài đối xử nhã nhặn hơn, các bữa ăn được cải thiện....hoàn toàn do đình công hàng loạt mà có. Dù rằng những vụ đình công đó tự phát mà còn bị xem là trái pháp luật.

Một chuyên viên thuộc phòng đại diện văn hóa-thương mại Đài Loan tại Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng các vụ đình công đó không theo đúng trình tự pháp luật quy định.

Dù sao, việc các tổ chức công đoàn được Thành phố khen thưởng đúng ra là nhờ góp công cho các cuộc đình công khỏi lan rộng thêm ra mà thôi. Theo nhiều người quan tâm đến đời sống công nhân thì lẽ ra các tổ chức công đoàn nếu hiểu rõ và tranh đấu, bảo vệ cho quyền lợi người lao động ngay từ đầu thì đã chẳng xảy ra vụ đình công nào.

Một nhân viên khu chế xuất ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết là những ngày cận Tết thì tình hình có vẻ lắng dịu. "Qua tình hình vừa rồi thì các doanh nghiệp đều cam kết là sẽ thực hiện nghị định 03 của chính phủ đó. Còn bây giờ thì hầu hết là nghỉ, đến ngày 28 coi như là nghỉ Tết hết."

Khi được hỏi về hoàn cảnh của những công nhân xa nhà nhưng chưa có điều kiện về quê ăn Tết, có được tăng ca đi làm hay không, thì một chuyên gia nước ngoài biết tiếng Việt cho biết là doanh nghiệp đóng cửa nghỉ theo phong tục Việt Nam và cũng là truyền thống của nước chủ đầu tư.

“Ở đây không có làm gì hết. Đóng cửa nghỉ hết toàn bộ. Nghỉ 5, 6 ngày, từ ngày mai tới mùng 5, có một số tới mùng 9 mới vô làm, tùy theo trường hợp của các xưởng khác nhau. Tại vì ở đây công ty nó đông mà.”

Đón Xuân thì các tổ chức công đoàn làm gì giúp cho cac 1lao động nghèo khổ không có phương tiện về quê ăn Tết ? Người chủ Đài Loan cho biết rằng đó không phải là nhiệm vụ của doanh nghiệp: "Không biết công đoàn có tổ chức cho họ đi chơi không. Công đoàn có tổ chức văn nghệ thôi, chiều nay Quận ủy tổ chức chúc Tết công nhân vậy thôi."

Đón Xuân, không phải là ai cũng nghỉ ngơi, mà còn nhiều người lao động vẫn phải thay phiên trực. Chẳng hạn như các nhân viên cơ sở hạ tầng. "Bên đây là công ty đầu tư cơ sở hạ tầng vẫn duy trì chế độ trực bảo vệ, đủ để quản lý tài sản trong khu. Lương được hưởng theo quy định là ngày Tết được gấp 3 lần ngày thường."

Vấn đề đình công hàng loạt dù có tạm lắng, nhưng chưa hoàn toàn dứt hẳn, vì theo Thủ tướng Phan văn Khải chỉ thị trong phiên họp thường kỳ tháng 1 của chính phủ, rằng các bộ Kế hoạch-Đầu tư và Lao động-Thương binh-Xã hội cùng các địa phương có nhiều doanh nghiệp FDI phải tổ chức nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm giài quyết cơ bản vấn đề đình công của công nhân.

Chỉ thị đó cho thấy những nguyên do cơ bản khiến công nhân đình công vẫn chưa được giải quyết thấu đáo.