Trà Mi, phóng viên đài RFA
Theo thoả thuận Việt-Mỹ về tiến trình Việt Nam gia nhập Tổ chức Mậu dịch Thế giới vừa mới ký hôm 31/5, kể từ thời điểm chính thức trở thành hội viên WTO, hàng dệt may của Việt Nam sẽ không phải chịu bất kỳ hạn ngạch nào từ phía Mỹ. Đổi lại, chính phủ Hà Nội cam kết xoá bỏ một số trợ cấp nhất định trong ngành nghề này.

Thoả thuận này đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Hội đồng toàn quốc các tổ chức dệt may Hoa Kỳ (gọi tắt là NCTO), tiếng nói đại diện cho ngành công nghiệp dệt may của Mỹ. Theo NCTO, đây là một bàn thắng cho phía Việt Nam nhưng lại là sự thất bại đối với ngành công nghiệp dệt may Mỹ.
Nguyên nhân vì sao? Trà Mi đi tìm câu trả lời qua cuộc trao đổi với ông Michael Hubbard, Phó Chủ Tịch NCTO:
Trà Mi: Được biết Hội đồng toàn quốc các tổ chức dệt may Hoa Kỳ không hài lòng với thoả thuận Mỹ vừa ký kết với Việt Nam về tiến trình Việt Nam gia nhập WTO. Ông có thể cho biết nguyên nhân vì sao?
Ông Michael Hubbard: Nguyên nhân ư? Không phải là chúng tôi không hài lòng về việc Việt Nam trở thành hội viên Tổ chức mậu dịch thế giới mà vấn đề nằm ở chỗ Việt Nam vốn không phải là một nền kinh tế thị trường mà giờ đây, với thoả thuận mới ký này, Mỹ còn xoá bỏ tất cả hạn ngạch đối với hàng dệt may nhập khẩu từ Việt Nam thì quả là không công bằng…ý tôi muốn nói là chúng tôi đang phải cố gắng cạnh tranh với một nền kinh tế phi thị trường.
Cho nên, chúng tôi muốn một biện pháp tự vệ phải được đề ra trong thoả thuận này giống như đối với trường hợp của Trung Quốc với lý do tương tự. Đó là yếu tố cơ bản mà chúng tôi phản đối.
Trà Mi: Ông không nghĩ rằng thỏa thuận này mang lại nhiều lợi ích hơn cho người tiêu dùng Mỹ hay sao vì rằng chắc chắn họ sẽ được mua hàng giá rẻ và cạnh tranh? Vì sao NCTO vẫn một mực phản đối?
Ông Michael Hubbard: Vấn đề không chỉ nằm ở chỗ giá rẻ cho giới tiêu thụ, mà chúng ta phải cân nhắc tới ảnh hửơng của nó đối với công ăn việc làm của người dân Mỹ, một khi phải cạnh tranh với một nền kinh tế phi thị trường mà lại không có bất cứ biện pháp tự vệ nào thì quả là một áp lực rất lớn.
Hơn nữa, người tiêu dùng Mỹ cũng chẳng được lợi gì nếu như họ bị thất nghiệp, không có công ăn việc làm. Đây không phải là một sự cạnh tranh công bằng. Các doanh nghiệp dệt may Việt Nam được nhà nước trợ cấp mạnh mẽ. Không nói tới vấn đề lương bổng, mà là các hành động dung dưỡng nền kinh tế phi thị trường của nhà nước Việt Nam, đó chính là vấn đề chúng tôi quan tâm.
Chúng tôi muốn có biện pháp tự vệ trước những hành động như thế để có thể giải quyết và điều chỉnh một khi có một mặt hàng nào ồ ạt xâm lấn thị trường Mỹ, giống như đối với trường hợp Trung Quốc, buộc phía đối tác sẽ phải tiến hành những sự điều chỉnh cần thiết, biến nền kinh tế của họ ngày càng mang tính chất kinh tế thị trường nhiều hơn.
Trong trường hợp của Việt Nam, phía Hoa Kỳ không đề ra biện pháp tự vệ như thế. Cho nên, khi có một sản phẩm dệt may nào đó từ nền kinh tế phi thị trường của Việt Nam tự nhiên xuất khẩu ồ ạt vào Mỹ, thì ai có thể lường trứơc được con số các doanh nghiệp Hoa Kỳ sẽ phải dẹp tiệm cũng như số lao động dệt may của Mỹ bị mất việc sẽ lên tới bao nhiêu?
Trà Mi: Trong thoả thuận Việt-Mỹ, phía Việt Nam cũng đã cam kết xoá bỏ một số trợ cấp nhất định đối với ngành công nghiệp dệt may nội địa. Chẳng lẽ điều này chưa đủ là cơ sở?
Ông Michael Hubbard: Tôi không có ý kiến. Chúng tôi muốn thấy điều đó xảy ra, và từ nay cho tới khi nó thật sự diễn ra thì chúng tôi muốn có một biện pháp tự vệ trước đã. Tôi rất hy vọng họ sẽ thực hiện những lời cam kết ấy.
Trà Mi: Ông có tin tưởng rằng phía Việt Nam sẽ tuân thủ cam kết?
Ông Michael Hubbard: Tôi chưa có cơ hội làm việc nhiều với phía Việt Nam đủ để thấy họ có giữ chữ tín hay không. Đây không phải là vấn đề tín nhiệm chính phủ Việt Nam sẽ tiến lên nền kinh tế thị trường, họ hứa sẽ làm và tôi hy vọng họ sẽ thực hiện. Mà vấn đề ở chỗ ngay trong giai đoạn quá độ ấy, khi tất cả các mặt hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam không còn bị hạn ngạch rồi hễ đột nhiên có sản phẩm nào ồ ạt xâm nhập thì chúng tôi chịu trận.
Trà Mi: Chúng tôi cũng được biết là Hội đồng toàn quốc các tổ chức dệt may Hoa Kỳ đã bắt đầu chiến dịch vận động Quốc hội không chấp thuận quy chế Quan hệ Thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho Việt Nam. Ông có thể cho biết kết quả đến nay ra sao ?
Ông Michael Hubbard: Bản thân tôi không trực tiếp tham gia vào việc này. Bộ phận bên trụ sở ở Washington họ đảm nhiệm công tác ấy. Cô có thể liên hệ bên đó để hỏi thêm chi tiết. Tôi xin lỗi vì không thể trả lời cô câu hỏi này.
Trà Mi: Xin chân thành cảm ơn thời gian và sự cộng tác ông dành cho chương trình hôm nay.