Người Việt Nam định cư trên đảo Guam

Thanh Trúc, phóng viên đài RFA

Guam là một hòn đảo với khí hậu nhiệt đới, tọa lạc trên vùng biển Bắc của Thái Bình Dương, Nếu đi từ Hawaii đến Philippines thì đảo Guam chỉ cách Philippines một phần ba lộ trình mà thôi. Trước là thuộc địa của Tây Ban Nha, Guam trở thành nhượng địa của Mỹ từ năm 1898.

0:00 / 0:00
guammap150.jpg
Bản đổ đảo Guam. Photo courtesy of http://ns.gov.gu/

Năm 1941, Guam rơi vào tay Nhật Bản. Đến năm 1943 thì được Mỹ thu hồi lại và giữ nguyên vị lãnh thổ hải ngọai của Hiệp Chủng Quốc từ bấy đến nay.

Về vị trí chiến lược, đảo Guam được coi như một tiền đồn quan sát của Hoa Kỳ trông ra khu vực Châu Á Thái Bình Dương, với những căn cứ quân sự và những kho tiếp liệu quan trọng. Điều này được sĩ quan bộ binh Hoàng Nguyễn thuộc quân lực Mỹ, đang công tác ở Guam, giải thích thêm: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)

Bà Madeleine Bordallo

Là một đảo nhỏ với diện tích vỏn vẹn 549 kilômét vuông, dân số 140.000 người, cách Việt Nam 3 múi giờ, những ngày trước và sau thời điểm 30 tháng Tư 1975, Guam là chặng dừng chân đầu tiên của hơn một trăm ngàn người Việt tị nạn từ trong nước chạy qua bằng máy bay hay bằng tàu thủy vào khi Saigon sụp đổ.

Khi đó, thống đốc Guam, ông Ricardo Bordallo, cùng vợ là bà Madeleine Bordallo, đã tận tình giúp những người chân ướt chân ráo tới Guam. Nói chuyện với Thanh Trúc, bà Bordallo hồi tưởng lại khi đó những người Việt Nam đến bằng máy bay hay trên hàng chục chiếc tàu đổ vào Guam trong tâm trạng ngơ ngác, hoang mang vô định. Họ tràn ngập trên hòn đảo nhỏ bé này, có phần nhiều hơn cả dân cư địa phương.

Trong tư cách đệ nhất phu nhân của Guam, bà Bordallo phụ với chồng bằng cách khởi xướng một chương trình quyên góp áo quần, thực phẩm, thuốc men, liên lạc với những tổ chức từ thiên ở lục địa, tức ở Hoa Kỳ, để có thể thực hiện chương trình tìm người bảo trợ cho các trẻ mồ côi Việt Nam được bốc qua Guam trong chiến dịch có tên là Babylift Operation lúc đó. Bà cũng vận động để chương trình tái định cư người tị nạn được xúc tiến nhanh hơn.

Mời bạn tham gia mục Đời sống người Việt khắp nơi. Mọi email đóng góp xin gửi về Vietnamese@www.rfa.org

Vẫn theo lời bà, trong công tác giúp người tị nạn, quân đội Hoa Kỳ ở Guam đóng một vai trò tích cực và hữu hiệu.

Guam cũng là nơi mà sau 1975, chiếc tàu Việt Nam Thương Tín đã làm một cuộc hành trình trở về ngày 16 tháng Mười năm 1975 với 1.546 người tự nguyện hồi hương theo yêu cầu của họ. Một cựu quân nhân từ Việt Nam chạy qua Guam ngày 30 tháng Tư năm 1975, bị lạc mất vợ con và từng có ý định quay về theo tàu Việt Nam Thương Tín lúc ấy, thuật lại với Thanh Trúc: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)

Đời sống người Việt tị nạn

Từ 1975 trở đi, 111.919 người Việt đến Guam được chính phủ Hoa Kỳ sắp xếp cho đi định cư trong vòng trật tự tại những tiểu bang khắp nơi trên đất Mỹ. Những người chọn lựa ở lại và sinh cư lập nghiệp tại Guam không tới 200.

Bà Mai, tới Guam từ 1974, cư ngụ tại thành phố Tamuning, từng chứng kiến cuộc di tản vĩ đại cả trăm ngàn người tị nạn Việt Nam đặt chân xuống đảo, mô tả đời sống người Mỹ gốc Việt ở Guam hiện giờ: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)

Theo như lời bà Mai, Guam có tới bảy tám tiệm ăn do người Việt Nam làm chủ, tiệm nào cũng có món phở nhưng người địa phương thích nhất là món hủ tiếu nấu theo kiểu Việt Nam mà họ gọi là combination soup.

Ở Guam chỉ có hai bác sĩ người Việt, còn phần đông là buôn bán. Có người từ California hay từ những tiểu bang khác qua Guam mở quán Karaôkê hay hộp đêm để phục vụ du lịch.

Theo lời bác sĩ Hoà, một trong hai bác sĩ Mỹ gốc Việt đang hành nghề ở thành phố Bagerra Heights cách Tamuning 10 phút lái xe, cho biết kinh tế địa phương phần lớn dựa vào du lịch chứ không dựa vào hãnh xưởng hay xí nghiệp sản xuất như những nơi khác có nhiều người Việt định cư trên đất Mỹ: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)

Vừa rồi là lời bác sĩ Hoà kể về đời sống êm đềm ở Guam. Bây giờ đến lượt chị Hồng, chủ nhân một cửa tiệm thực phẩm chuyên bán thịt cá và rau cải, góp tiếng với mục Đời Sống Người Việt Khắp Nơi hôm nay: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)

Nhỏ bé nhưng đầy sức sống

Sau khi cựu thống đốc Guam Ricardo Bordallo qua đời, bà Madeleine Ricardo trở thành đại diện dân cử của Guam ở quốc hội Mỹ tháng Giêng 2003.

Trong lòng vị nữ dân biểu này, dù như người Việt ở Guam chỉ là một cộng đồng nhỏ bé thưa thớt nhưng sức sống của họ thì vô cùng mãnh liệt bởi họ khởi đi từ những đổi đời khó khăn như chính dân cư trên đảo.

Bà nói thế hệ một rưỡi và thế hệ thứ hai của người Mỹ gốc Việt trên đảo Guam đã đóng góp rất nhiều vào nền kinh tế và đời sống xã hội ở đảo. Họ sống hoà mình trong xã hội địa phương mà vẫn giữ được bản sắc của mình, và hơn ai hết, bà nói tiếp, họ luôn trân trọng những gì họ được hưởng tại Guam trên bước đường tị nạn.

Đó là sơ lược về đời sống của 200 người Việt Nam ở đảo Guam, hòn đảo lịch sử trên bước đường tị nạn của hơn một trăm ngàn người Việt những ngày đầu xa xứ.

Bao năm qua, con cái của những người Việt thế hệ thứ nhất khi lớn khôn đã không ở lại Guam để vào đại học địa phương mà phần lớn qua lục địa, vào những đại học lớn của Hoa Kỳ ở California, Texas, Virginia, Massachusetts, Washington State hay Illinois chẳng hạn.

Mục Đời Sống người Việt Khắp Nơi với đề tài người Việt ở Guam đến đây xin tạm ngưng. Thanh Trúc kính chào và hẹn quí thính giả tuần tới.