Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Kiểm toán quốc tế phục vụ điều tra ở một số quốc gia, đã phát hiện ra những phi vụ làm ăn đen tối liên quan tới quan chức Việt Nam. Liệu sẽ có chuyện bứt dây động rừng hay không.
Trong hai tháng gần đây, báo chí Việt Nam dựa theo thông tin nước ngoài, đã đưa tin hai vụ làm ăn bất chính khá lớn liên quan tới Việt Nam. Thật ra, Việt Nam chỉ là một phần chân rết được tình cờ phát hiện, khi cơ quan điều tra các nước sở tại lần theo kết quả kiểm toán, để giải quyết những vụ án lớn hơn nhiều.
Vụ thứ nhất xảy ra từ 2001-2003 một tổng công ty Nhà nước có thể đã hối lộ để trúng đơn thầu xuất khẩu gạo. Vụ thứ nhì, liên quan tới chuyện một tập đoàn quốc tế, trong năm 2005 có khả năng đã bôi trơn 3 triệu euro cho quan chức Việt Nam, đổi lấy các đơn thầu về mạng điện thoại tổng cộng gần 77 triệu euro.
Dư luận sửng sốt
Một người dân TP.HCM sau khi xem báo đã phát biểu: "Chuyện bôi trơn ở châu Á hay Việt Nam là phổ biến, câu chuyện này còn trong nghi vấn, nhưng tôi cho rằng số tiền lớn như vậy thì nếu thực có người nhận thì đó cũng chỉ là trung gian thôi."
Bài viết của Tuổi Trẻ Online ngày 3 tháng 5 trình bày ở dạng nghi vấn nhưng đã làm cho dư luận sửng sốt. Tuổi Trẻ trích nguồn từ thông tin của tờ báo Đức Der Spiegel, dịch ra việt ngữ là Tạp Chí Tấm Gương ấn bản trung tuần tháng 3/2007.
Theo đó trong quá trình điều tra về vụ tai tiếng đưa hối lộ của tập đoàn Siemens, Viện Công Tố Munich bên Đức Quốc đã nhắm tới nghi vấn, liệu Intercom một công ty con của Siemens tại Thuỵ Sĩ có chuyển hàng trăm nghìn euro cho một quan chức Việt Nam hay không.
Theo trích thuật của báo Tuổi Trẻ, cơ sở cho những nghi vấn này là bản báo cáo sơ bộ đề ngày 9/11/2006 của Công Ty Kiểm Toán KPMG, được Siemens uỷ thác. Bản báo cáo này nằm trong hồ sơ của các điều tra viên, theo đó báo cáo kiểm toán liệt kê một loạt chuyển khoản khả nghi dưới hình thức thanh toán các hợp đồng tư vấn.
Số liệu ngày 30/3/2006 phát sinh khoản thanh toán trị giá hơn 240 ngàn euro tương đương 5 tỉ 200 triệu đồng Việt Nam chuyển vào tài khoản của nhân vật mang tên Lê Tân Cương tại một ngân hàng ở Singapore. Thật ra bài viết của Tạp Chí Đức QuốcTấm Gương nêu tên Lê Tân Cương không bỏ dấu theo cách viết của Âu Mỹ, thành ra có thể hiểu là Lê Tấn Cương Lê Tấn Cường cũng không thể bác bỏ.
Vẫn theo sự trích thuật của Tuổi trẻ Online, các điều tra viên ở Viện Công Tố Munich muốn tìm hiểu xem liệu nhân vật Lê Tân Cương vừa nói, có phải là một giới chức lãnh đạo cùng tên hiện làm việc tại một bộ của chính phủ Việt Nam hay không.
Vào tháng 11/2005, Tập đoàn Siemens đã nhận được đơn đặt hàng lớn từ Tập Đoàn Bưu Chính-Viễn Thông Việt Nam, để nối kết 400 làng xã ở những vùng sâu vùng xa của Việt Nam vào mạng điện thoại cố định vô tuyến.
“Bức bình phong” Intercom
Bài viết của tạp chí Der Spiegel cho biết, một báo cáo khác của công ty kiểm toán KPMG thì nhân vật Lê Tân Cương dường như cũng có vai trò trong những khoản thanh toán lớn của Intercom, là công ty con của Siemens tại Thuỵ Sĩ. Intercom đã bị nhà chức trách Thụy Sĩ khám xét hồi năm ngoái. Cơ quan điều tra nghi vấn công ty Intercom là bình phong cho hoạt động rửa tiền của tập đoàn Siemens.
Bài báo viết rằng, lần theo liên hệ này, Viện Công Tố liên bang Thuỵ Sĩ, qua điều gọi là ‘yêu cầu qúôc tế hỗ trợ tư pháp về hình sự’, ngày 13/10/2006 Viện đã để mắt đến hai đề án khác của Siemens với Tổng Công Ty Bưu Chính-Viễn Thông Việt Nam, trị giá tổng cộng gần 77 triệu euro.
Chuyện bôi trơn ở châu Á hay Việt Nam là phổ biến, câu chuyện này còn trong nghi vấn, nhưng tôi cho rằng số tiền lớn như vậy thì nếu thực có người nhận thì đó cũng chỉ là trung gian thôi.
Các điều tra viên của Thuỵ Sĩ nghi ngờ là chừng 3 triệu euro sử dụng với mục đích hối lộ đã được tuồn vào một tài khoản của ngân hàng LGT ở công quốc Liechtenstein dưới danh nghĩa thanh toán các hợp đồng tư vấn. Bài báo của tạp chí Der Spiegel cho biết tập đoàn Siemens từ chối đưa ra nhận định về vấn đề vừa nói.
Ngày 2/5, báo Tuổi Trẻ đã tìm hiểu vấn đề trực tiếp từ ông Võ Hồng Phúc bộ trưởng Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư. Được biết tại bộ vừa nói có một giới chức là ông Lê Tân Cương, vụ trưởng Vụ Qủan Lý Khu Công Nghiệp và Khu Chế Xuất. Theo tường thuật của báo Tuổi Trẻ, bộ trưởng Võ Hồng Phúc cho rằng ở đây là sự trùng tên một cách tình cờ.
Bộ trưởng Võ Hồng Phúc nói rằng đã xác minh những thông tin liên quan tới khả năng ông Cương có thể liên quan đến các dự án mà Siemens tham gia tại Việt Nam, và kết luận là ông Cương không liên quan gì.
Nhận định về vấn đề này, luật sư trần Vũ Hải từ Hà Nội phát biểu: "Tôi nghĩ cơ quan chống tham nhũng của Việt Nam nên vào cuộc, hợp tác với các công tố viên bên Đức hay qua kênh Interpol để làm rõ tài khoản của Lê Tân Cương, số tiền này từ đó chuyển đi đâu đến điạ chỉ nào, rồi sau cùng có quay trở lại nơi đấu thầu, hay thực hiện gói thầu hay không.
Theo tôi, bộ kế hoạch đầu tư hay bưu chính viễn thông không thể nào làm rõ được, nếu họ chỉ nghe giải trình từ nhân viên của mình.”
Nhân vật Lê Tân Cương
Ông Lê Tân Cương 56 tuổi từng là nghiên cứu sinh ở Đông Đức từ 1984 tới 1987. Ông được bổ nhiệm vụ trưởng Vụ Quản Lý Khu Công Nghiệp Khu Chế Xuất từ 1/1/2007. Ông Cương từng làm chánh thanh tra nhưng trước đó có thời gian làm việc tại Vụ Thẩm Định và Giám Sát Đầu Tư, phụ trách mảng nông nghiệp và công nghiệp nhẹ, không liên quan tới các dự án công nghiệp nặng và viễn thông.
Bộ trưởng Võ Hồng Phúc nói với báo tuổi trẻ rằng, trước đây ông Lê Tân Cương đã có một lần bị trùng tên tai hại trong vụ án Thuỷ Cung Thăng Long. Một đối tượng Lê Tân Cương đã bị toà xử 20 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Báo Tuổi Trẻ tìm hiểu thêm và cho biết ở Bộ Bưu Chính Viễn Thông không có giới chức cao cấp nào mang tên Lê Tân Cương.
Nhóm phóng viên Tuổi Trẻ ghi nhận rằng, Tập Đoàn Bưu Chính Viễn Thông Việt Nam gọi tắt là VNPT vào tháng 10/2005 ký kết hợp đồng với Siemens thực hiện gói thầu, nhằm xây dựng mạng viễn thông, với hơn 7 ngàn thuê bao điện thoại tại 396 xã và khu vực vùng sâu vùng xa của 10 tỉnh miền Trung.
Gói thầu này nằm trong một dự án được phê duyệt từ năm 1998 và được điều chỉnh vào năm 2001. Dự án có tổng vốn trên 1.700 tỷ đồng, vốn của VNPT hơn 380 tỷ phần còn lại hơn 1.300 tỷ là vốn vay của Nhật Bản.
Theo Tuổi Trẻ, Siemens được xem là một trong những nhà cung cấp thiết bị hàng đầu tại Việt Nam trong các lĩnh vực tự động hoá-điều khiển, viễn thông, năng lượng, y tế giao thông vận tải. Trong lĩnh vực viễn thông, từ năm 1989, Siemens đã tham gia xây dựng đường truyền số liệu nối Hà Nội và các tỉnh, thành khác với tốc độ truyền 140Mb/s.
Năm 1995 Siemens bắt đầu hợp tác với VNPT thông qua việc đồng sáng lập hai công ty liên doanh Focal và Teleq. Siemens cũng là nhà cung cấp thiết bị chính cho mạng di động Vinaphone của VNPT.
Tôi nghĩ cơ quan chống tham nhũng của Việt Nam nên vào cuộc, hợp tác với các công tố viên bên Đức hay qua kênh Interpol để làm rõ tài khoản của Lê Tân Cương, số tiền này từ đó chuyển đi đâu đến điạ chỉ nào, rồi sau cùng có quay trở lại nơi đấu thầu, hay thực hiện gói thầu hay không.
Quỹ đen để hối lộ
Theo cộng tác viên Nguyễn Quảng Nam của báo Tuổi Trẻ đang có mặt ở Đức Quốc, cho đến nay vụ bê bối ở tập đoàn Siemens đã khiến chủ tịch HĐQT Heinrich Von Pierer phải từ chức, còn chủ tịch điều hành Klaus Kleinfeld tuyên bố sẽ nghỉ việc vào tháng 9 này.
Một thành viên HDQT là Johannes Feldmayer thì bị bắt giữ. Siemens bị cáo buộc đã lập quĩ đen để hối lộ nhằm giành được hợp đồng thầu tại nhiều quốc gia trên thế giới. Cơ quan điều tra ước tính trong vòng bảy năm qua, Siemens đã chi khoảng 420 triệu euro tương đương 570 triệu đô la Mỹ cho các vụ hối lộ.
Các bê bối vừa nói của Siemens trải qua các châu lục, thí dụ giành thầu xây dựng nhà máy điện ở Serbia trị giá 68 triệu đô la bằng cách hối lộ một cán bộ dự án của EU. Hợp đồng thầu Thế Vận Hội Hy Lạp 2004 cũng đang được xem xét.
Chưa kể một khoản tiền 100 triệu euro được phát hiện chuyển lòng vòng qua Dubai thủ đô Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, rồi sang một nước vùng Ca-ríp-Bê rồi ngược trở lại Ngân Hàng Thuỵ Sĩ để một quan chức cao cấp của Siemens tại Hy Lạp dùng số tiền này bôi trơn cho việc trúng các hợp đồng thầu béo bở phục vụ Thế Vận Hội Athène 2004.
Thưa quí thính giả, các chuyên gia kiểm toán nói rằng, nếu quả thực một nhân vật nghi vấn mang tên Lê Tân Cương nhận hối lộ hay là trung gian, thì sớm muộn các điều tra viên quốc tế sẽ biết rõ. Bởi vì một khi kiểm toán kỹ càng thì những khoản tiền chuyển vào và rút ra chuyển đi đâu đều có thể làm rõ.
Bạn đọc các báo nói đùa với chúng tôi, có lẽ nhiều giới chức cao cấp ở Việt Nam đang lo sốt vó, e ngại một ngày nào đó thấy tên mình được đăng trên báo chí quốc tế, và dĩ nhiên là một cái tên không bỏ dấu.
Hối lộ cho thương vụ xuất khẩu gạo
Vừa rồi chúng tôi đã đọc bài báo đặt dấu hỏi về sự kiện một quan chức Việt Nam nhận hối lộ nhiều triệu đô la của tập đoàn Siemens CHLB Đức. Ngược dòng thời gian ngày 4/4/2007, Vietnam Net đưa lên mạng bài ‘Bôi trơn trên 1 triệu rưởi đô la cho thương vụ xuất khẩu gạo?
Theo tin này cơ quan điều tra Indonesia xác nhận ông Widjanarko Puspoyo, cựu giám đốc điều hành Cơ quan hậu cần quốc gia Bulog nhận quà biếu của Tổng Công Ty Lương Thực Miền Nam trong các thương vụ mua gạo giai đoạn 2001-2003.
Theo tin này số tiền trị giá trên 1 triệu 500 ngàn đô la được chuyển từ tài khoản đứng tên Tổng Công Ty Lương Thực Miền Nam tại Vietcombank TP.HCM đến tài khoản của công ty Tugu Dana Utama qua ngân hàng HSBC Hồng Kông.
Công ty vừa nói từng là bạn hàng của Cơ Quan Hậu Cần Indonesia Bulog trong các thương vụ mua gạo của Việt nam trong các năm 2001-2003. Các khoản tiền sau đó được chuyển lòng vòng qua nhiều ngân àhng trứớc khi đến tài khoản của con trai ông Puspoyo nguyên giám đốc Bulog.
Sự việc vừa nói được phát hiện trong cuộc điều tra của nhà chức trách Indonesia, liên quan đến một vụ nhận hối lộ từ Úc của ông Puspoyo. Trên báo chí sau đó, Tổng Công Ty Lương Thực Việt Nam đã phủ nhận các cáo gíac vừa nói. Tuy nhiên cuộc điều tra bên Indonesia vẫn còn đang tiếp diễn.