Thấy gì qua những góp ý của ông Nguyễn Trung với Ðảng CSVN?

Nam Nguyên, phóng viên đài RFA

Báo chí trong nước thời gian gần đây đưa lên mạng rất nhiều bài viết góp ý dự thảo báo cáo chính trị đại hội đảng cộng sản Việt Nam lần thứ 10. Trong số này, một bài viết của tác giả Nguyễn Trung, đã tạo được một luồng dư luận khá đặc biệt, nhiều giới kể cả thanh niên sinh viên đã góp ý sôi nổi và không kém phần gay gắt về thực trạng chế độ chính trị tại Việt Nam. Chúng tôi tổng hợp những bài viết vừa nói trong mục đọc báo trên mạng hôm nay.

• Bấm vào đây để nghe tiết mục này
• Download story audio

Những nhân vật lãnh đạo của đảng CSVN. AFP PHOTO

Ông Nguyễn Trung hiện làm việc tại Tổ Nghiên Cứu Kinh Tế Đối Ngoại của Thủ Tướng Phan Văn Khải, ông cũng từng là đại sứ tại Thái Lan và Australia. Bài viết của ông mang tựa ‘Thời Cơ Vàng’ được phổ biến trên Vietnam Net và Tuổi Trẻ Online, dưới hình thức góp ý dự thảo văn kiện đại hội đảng cộng sản Việt Nam lần thứ 10 sắp tới. Có thể tóm tắt rằng ông Nguyễn Trung với tư cách một đảng viên cộng sản, phê phán nghiêm khắc sự tha hoá hụt hẫng của đảng ông trong vai trò lãnh đạo đất nước.

“Thời Cơ Vàng”

Tác giả phân tích rành mạch, là loại trừ những ý đồ thù địch với nhà nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trong dư luận xã hội hiện nay đại thể có hai loại ý kiến. Theo ông, đó là đòi xoá bỏ vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản, thực hiện đa nguyên đa đảng để có tự do dân chủ cho phát triển. Luồng ý kiến thứ hai là đảng cộng sản phải khắc phục bằng được sự hẫng hụt của mình để thực hiện tốt vai trò lãnh đạo.

Ông nhận định rằng, ý kiến đòi đa nguyên đa đảng để có tự do dân chủ dựa trên lập luận rằng, đảng cộng sản Việt Nam không thể bước qua cái bóng của mình. Tác giả đặt câu hỏi rằng, đảng cộng sản Việt Nam sẽ lựa chọn sự ứng xử nào? Khắc phục sự hụt hẫng hay là chỉ lựa chọn sự bảo vệ quyền lãnh đạo của đảng. Ông Nguyễn Trung cho rằng sự lựa chọn nào thì kết quả ấy, hệ luỵ ấy.

Ðảng Cộng sản Việt Nam không thể biến tướng nhiệm vụ của một đảng cầm quyền, thành nắm mọi quyền lực dù là trong chế độ một đảng. Ðảng phải kịp thời cải cách một cách sáng suốt để có thể phù hợp với giai đoạn hiện nay của thế giới.

Ông cho rằng đảng cộng sản Việt Nam không thể biến tướng nhiệm vụ của một đảng cầm quyền, thành nắm mọi quyền lực dù là trong chế độ một đảng. Ông mong muốn đảng của ông kịp thời cải cách một cách sáng suốt để có thể phù hợp với giai đoạn hiện nay của thế giới. Bài viết rất dài của tác giả Nguyễn Trung đã tạo ra phản ứng khá sôi nổi, độc giả Vietnam Net và Tuổi Trẻ Online đã gởi hàng ngàn thư góp ý.

Trên Tuổi trẻ Online ngày 9 tháng 2, Ông Trung cho biết trong thư phản hồi của một bạn trẻ có đoạn viết rằng đảng cộng sản Việt Nam chọn hướng đi quay lưng với mặt trời thì làm sao vượt qua cái bóng của mình. Tác giả Nguyễn Trung bộc bạch rằng ông hết sức đau lòng và thà là bị xát muối vào ruột còn hơn.

“Ðảng ta”

Trên Vietnam Net ông Trung kể rằng, có một lá thư phê bình ông là không được quyền dùng cụm từ ‘ Đảng Ta’ khi nói về đảng cộng sản Việt Nam, bởi vì Đảng chỉ có hơn hai triệu người thôi, mà trên báo chí hàng ngày thì đảng viên tham nhũng quá nhiều. Với tư cách đảng viên ông Trung nói là mình hết sức đau lòng, nhưng ông nghĩ rằng đó là những lời chân thực, những lời nói vô cùng day dứt đối với đảng cộng sản của ông.

Ông Trung còn cho biết có nhiều ý kiến phản hồi cho rằng, chừng nào Việt Nam chưa chấp nhận thay đổi cả hệ thống, sẽ không có cách gì khắc phục được quốc nạn tham nhũng và những bất cập khác của hệ thống chính trị và bộ máy quản lý đất nước. Trong suốt loạt bài đăng trên Vietnam Net, Tuổi Trẻ Online, toà soạn và tác giả đều tránh không giải thích cụm từ thay đổi hệ thống, ai muốn hiểu sao thì hiểu, theo nội dung loạt bài có thể tạm hiểu là thay đổi thể chế chính trị của đất nước.

Bạn nghĩ gì về những quan điểm của ông Nguyễn Trung và bản Dự thảo Báo cáo Chính trị Ðại hội X? Xin gửi email về Vieweb@rfa.org

Để trả lời các thư phản hồi mà nhiều cái khá gay gắt, tác giả Nguyễn Trung trình bày hai suy nghĩ của mình. Thứ nhất, ông đồng tình rằng, nhiều tha hoá và bất cập trong hệ thống chính trị và quản lý nhà nước Việt Nam có nguyên nhân nằm trong hệ thống, khắc phục những yếu kém này nhất thiết phải khắc phục những yếu kém của hệ thống.

Thứ hai, ông Nguyễn Trung cho rằng nhà nước và đảng cộng sản đã làm nhiều việc cải cách hệ thống. Nhưng ông cho là nhận thức chưa đúng tầm, thực hiện chưa thật dứt khoát, có việc làm sai có việc miễn cưỡng phải làm. Ông Trung gọi đó là đảng thiếu tự giác, còn nhiều sức ỳ và quán tính nguy hiểm, còn những vùng kiêng cấm lẽ ra không được duy trì.

“Tồn Tại Hay Không Tồn Tại?”

Trên các trang báo điện tử do chính phủ kiểm soát, Ông Nguyễn Trung lý giải, mỗi quốc gia có một hoàn cảnh lịch sử, văn hoá và bối cảnh quốc tế riêng, theo ông không có một công thức chung nào cho việc thay thế hay sửa đổi hệ thống. Tuy nhiên, về đại thể ông cho rằng, trí tuệ cơ bản của thế giới có hai cách xử lý những vấn đề của hệ thống, đó là cách mạng hay cải cách. Đối với sự nghiệp phát triển một đất nước, một nền kinh tế, cách mạng thì thường là phá thì dễ và xây thì khó.

Ông viện dẫn Cách Mạng Pháp 1789, theo đó đã không dựng lên được toà nhà mong muốn dù đã thiết kế, nhưng nó góp phần quan trọng mở ra một quá trình phát triển mới. Còn Cách Mạng Tháng Mười Nga, sau 70 xây dựng chính quyền xô viết, cúôi cùng vẫn phải đi tới cải cách và kết cục là đã đổ vỡ trong cải cách. Ông Nguyễn Trung cho rằng cơn đại hồng thuỷ vừa nói là có thể hiểu được, cuộc sống vô cùng phong phú và vận động không ngừng, tư duy của con người thường không đuổi bắt kịp, và sự hụt hẫng nào cũng phải trả giá.

Trong khi đó, tác giả cho rằng Trung Quốc đi trước Việt Nam 10 năm trong cải cách, cả hai nước đang tìm con đường tiếp tục sau những thành công ban đầu. Theo tác giả, cải cách đòi hỏi phải có những quyết định quyết liệt, còn giải pháp và thực hiện thì phải kiên định và kiên trì.

Tác giả Nguyễn Trung đặt ra một câu hỏi nghiêm khắc cho đảng của ông rằng, đảng cộng sản Việt Nam có thể đi tiếp trên con đường đổi mới hay không. Nghĩa là có tiếp tục khắc phục được những yếu kém thuộc hệ thống hay không. Tác giả thừa nhận câu hỏi vừa rồi chính là câu hỏi Tồn Tại Hay Không Tồn Tại.

Cực kỳ khó

Theo ông, cải cách để khắc phục những vấn đề thuộc về hệ thống là cực kỳ khó, càng những bước về sau càng khó, khó nhất là làm sao cho cải cách của hệ thống chính trị và quản lý nhà nước tiến kịp với cải cách và phát triển của kinh tế. Ông nguyễn Trung phê bình là cách làm như hiện nay là cả đảng và nhà nước cùng yếu đi. Hệ thống chính trị và hệ thống quản lý nhà nước được tổ chức và vận hành như hiện nay đang tạo ra những vùng chồng lấn, hoặc những khoảng trống rất lý tưởng cho tha hoá, cho bất cập và cho mọi tệ nạn tham nhũng hoành hành.

Để khắc phục những yếu kém thuộc về hệ thống, theo tác giả là hết sức khó khăn vì nó đối kháng quyết liệt với quyền lực và quyền lợi.

Hệ thống chính trị và hệ thống quản lý nhà nước được tổ chức và vận hành như hiện nay đang tạo ra những vùng chồng lấn, hoặc những khoảng trống rất lý tưởng cho tha hoá, cho bất cập và cho mọi tệ nạn tham nhũng hoành hành.

Theo tác giả, muốn khắc phục những vấn đề thuộc về hệ thống chính trị và quản lý nhà nước thì có 5 vấn đề phải giải quyết, thứ nhất khu vực kinh tế nhà nước, thứ hai mối quan hệ giữa sự lãnh đạo của đảng và hoạt động của nhà nước pháp quyền thế nào là tối ưu cho sự phát triển đất nước. Điều này ông Nguyễn Trung cho rằng, hiện nay chưa có câu trả lời thoả đáng.

Thứ ba chống tham nhũng không đạt được kết quả mong muốn, vì nguyên nhân chính là mầm mống của tham nhũng nằm trong hệ thống. Thứ tư là sự xúông cấp trên những phương diện nhất định về văn hoá xã hội có nhiều nguyên nhân sâu xa nằm trong hệ thống. Ông Trung cho là không thể đơn giản trút mọi tội lỗi lên cơ chế thị trường.

Và thứ năm là, tồn tại lớn nhất mang tính hệ thống nằm ngay trong những vấn đề thuộc nhiệm vụ xây dựng đảng. Những vấn đề tồn tại lớn nhất này ảnh hưởng sâu xa đến toàn bộ đời sống mọi mặt của đất nước.

Tác giả Nguyễn Trung viết là xin để ngỏ những vấn đề vừa kể cho sự thảo luận rộng rãi đãi cát tìm vàng của công luận.