Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Thấy gì qua những quan điểm được mô tả là cởi mở của nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt. Phải chăng trong tương lai Việt Nam sẽ có một thủ tướng là người ngoài Đảng, và trong khả năng nào điều 4 Hiến pháp qui định một đảng cai trị sẽ được sửa đổi. Đây là đề tài chúng tôi chọn đọc báo trên mạng tuần này.
Xem Vietnam Net ngày đầu năm 2007 người đọc thấy được một sự kiện hiếm có, báo điện tử này đưa lên mạng toàn văn một bài của tờ tuần báo Viet Weekly có trụ sở ở nam California Hoa Kỳ. Đây là bài trả lời phỏng vấn của nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt với ba nhà báo Lê Vũ, Etecera Nguyễn và Vũ Hoàng Lân. Các nhà báo vừa nói đã gặp gỡ ông Võ Văn Kiệt trong dịp họ đi Việt Nam nhân Hội Nghị APEC 14 hồi tháng 11 năm ngoái.
Chúng tôi phối kiểm với Nhà báo Etecera Nguyễn của Viet Weekly: "Chúng tôi gặp ở trong Nam ở Saigon tại nhà khách đối diện căn nhà của ông Võ Văn Kiệt, 39 đường Tú Xương thì phải. Chúng tôi chủ động yêu cầu được phỏng vấn, từ khi ở Hà Nội nhưng phải khi vào Saigon họ mới đáp ứng…nghĩa là cũng hơi lâu khoảng hai tuần…
Họ không yêu cầu phải đưa câu hỏi trước, chúng tôi cũng muốn một cuộc trao đổi theo hình thức đó, nghĩa là không đưa câu hỏi trước.”
Theo sự mô tả của Vietnam Net thì ông Võ Văn Kiệt đã trao đổi thẳng thắn với ba nhà báo hải ngoại về một số vấn đề thời sự mà người dân trong nước và người Việt ở nước ngoài quan tâm. Ông Võ Văn Kiệt nay 84 tuổi, từng là thủ tướng Việt Nam trong thập niên 1990, ông kinh qua nhiều chức vụ trước khi lên đến cương vị đứng đầu chính phủ Việt Nam. Giai đoạn ông cầm quyền là thời gian Việt Nam chập chững bước vào đổi mới.
Theo một nguồn tin chúng tôi nhận được thì chỉ có người sử dụng Internet mới đọc được bài báo nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt trả lời báo chí hải ngoại, do Vietnam net đăng lại. Sự phổ biến vẫn còn trong giới hạn nhất định:
“Bài phỏng vấn ông Võ Văn Kiệt không có tờ báo in nào đăng tải lại cho tới nay (03/01/2007)”
Bài phỏng vấn ông Võ Văn Kiệt không có tờ báo in nào đăng tải lại cho tới nay (03/01/2007)
Nội dung bài phỏng vấn khá dài khoảng hơn 4 ngàn từ được trình bày theo dạng hỏi đáp. Những câu hỏi trọng tâm của ba nhà báo hải ngoại xoay quanh vấn đề đa nguyên đa đảng bàng bạc trong cuộc trao đổi, dù là về sự đánh giá quan hệ của chính phủ Việt Nam với cộng đồng người Việt hải ngoại, hay là vấn đề hoà giải và khả năng tham gia xây dựng đất nước của người Việt ở nước ngoài.
“Dân tộc là tối thượng”
Ông Võ Văn Kiệt nói rằng, mọi người phải hết sức quan tâm đến sự hoà hợp, phải đặt dân tộc là tối thượng. Ông nhắc lại sự kiện Việt-Mỹ khép lại quá khứ thù địch để hoà bình hữu nghị và cùng phát triển. Bởi vậy theo ông không lý nào người Việt Nam với nhau lại không thể khép lại quá khứ. Ông Võ Văn Kiệt nhìn vấn đề như là một vận hội, cơ hội cho sự hoà thuận, và ông nhấn mạnh là nếu cứ cố chấp với nhau dân tộc không lớn mạnh lên được.
Viet Weekly đáp lại rằng, ở hải ngoại có rất nhiều khuynh hướng. Trong đó có bộ phận đồng ý với ông Võ Văn Kiệt rằng dân tộc là tối thượng, nhưng họ cho rằng họ mới là những người coi dân tộc là tối thượng, còn những người cộng sản đặt chủ nghĩa đại đồng quốc tế lên trên quyền lợi dân tộc. Vì thế theo Viet Weekly những người đó hoài nghi, dù bây giờ thấy nước Việt Nam đã có nhiều thay đổi.
Ông Võ Văn Kiệt trả lời rằng, có một số người chống đối quyết liệt sinh tử với cộng sản, nhưng theo ông số đó chắc không nhiều và là những người cực đoan . Ông Kiệt thêm rằng, dân tộc, tôn giáo ngay cả trong đảng cộng sản lúc nào cũng có một số cực đoan vì nhiều lý do. Nếu các bên sòng phẳng ngồi nói chuyện với nhau vì đất nước, hoàn toàn có thể gặp nhau. Cần đấu tranh xây dựng, đấu tranh vì lẽ phải vì lợi ích dân tộc.
Ông Kiệt đưa ra ví dụ rằng đối với những sai trái có hại cho đất nước như tham nhũng, lãng phí, những hành vi làm tổn thương lợi ích dân tộc thì mọi người có quyền phê phán để xây dựng ngôi nhà chung của mình.
Theo ông Kiệt, bây giờ có cơ hội để anh em bên ngoài có thể có tiếng nói xây dựng. Và ông thấy vui mừng vì nhiều người Việt hải ngoại đã tham gia nhiều lãnh vực đóng góp rất lớn cho kinh tế Việt Nam. Ông Võ Văn Kiệt nhấn mạnh rằng, mỗi người cần có trách nhiệm của mình, dân tộc là của chung không phải của riêng người cầm quyền hiện giờ.
Ông Võ Văn Kiệt không trả lời thẳng vào một câu hỏi của Viet Weekly, theo đó người Việt trong ngoài nước đều đồng ý về việc đóng góp vào công việc chung của dân tộc. Nhưng người hải ngoại đặt vấn đề cao hơn, họ muốn thấy một cơ cấu cơ chế bảo đảm ổn định và phát triển lâu dài của dân tộc Việt Nam thay vì dựa vào một vài lãnh đạo cá nhân tốt sáng suốt của từng thời kỳ, biết lắng nghe, biết kêu gọi sự đóng góp, biết sử dụng người tài.
Tại sao không xây dựng một cơ chế bảo đảm được nguồn lực nhân tài của đất nước được tham gia, có sự phân quyền để giám sát lẫn nhau để tránh việc lạm dụng, dẫn đến quyết định sai lầm như từng xảy ra trong quá khứ.
Câu trả lời của ông Võ Văn Kiệt là chương trình hành động của nhiệm kỳ Đại Hội 10 vừa rồi có nhiều nỗ lực của các nhà lãnh đạo. Theo ông, từ trong Đảng đến Quốc Hội, Hội Đồng Nhân Dân và các cơ quan Nhà nước đang tiếp tục đổi mới để phát huy cho được dân chủ và minh bạch. Và ông Kiệt thêm rằng luật pháp của quốc gia, hệ thống chính trị nói chung cũng phải đổi mới để phù hợp kinh tế thị trường, với hội nhập quốc tế và sự phát triển. Ông Kiệt cho rằng các nhà lãnh đạo của Việt Nam đã có nhiều nỗ lực về vấn đề vừa nói.
Vấn đề đa đảng
Viet Weekly dẫn tới câu hỏi hóc búa nhất, theo đó trong điều 4 Hiến Pháp có qui định chỉ có Đảng Cộng Sản Việt Nam là đảng duy nhất lãnh đạo quốc gia. Và chính ông Võ Văn Kiệt vừa nói quốc gia là quốc gia chung của 80 triệu người, vậy qui định như vậy có nghịch lý không?
Cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt trả lời rằng, xã hội mong muốn đất nước tiếp tục ổn định để đổi mới và phát triển, để không xảy ra rối rắm như nhiều nước khác. Điều này theo ông đòi hỏi phải tập hợp được sức mạnh của dân tộc, phải đại đoàn kết dân tộc.
Ông Kiệt biện giải rằng, Đảng cộng sản Việt Nam đã có vai trò đối với lịch sử của đất nước, nếu như đảng này làm đầy đủ mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh, mà đây là một đòi hỏi hết sức chính đáng, nếu Đảng cộng sản Việt Nam tiếp tục giữ được vai trò này, được sự đồng thuận của dân tộc Việt Nam thì ông cho rằng đảng cầm quyền như đảng cộng sản Việt Nam là tin cậy được.
Nhưng nếu Đảng cộng sản không thực hiện được mục tiêu đề ra, dân tộc Việt Nam sẽ không chấp nhận. Ông Võ Văn Kiệt trình bày quan điểm rằng không nhất thiết phải đa đảng mới xây dựng đất nước.
Viet Weekly tiếp tục câu hỏi, cho rằng chế độ độc đảng đồng nghĩa với việc bỏ qua một bộ phận người Việt hải ngoại không phải là đảng viên, họ sẽ không có cơ hội để tham gia, nhất là không thể tham gia ở mức độ cốt lõi trong hệ thống cầm quyền để giúp đỡ đất nước. Đó có phải là một sự mất mát cho Việt Nam hay không.
Ông Võ Văn Kiệt cho rằng, theo nghị quyết Đại Hội 10, trong hệ thống quản lý Nhà nước, trong cơ cấu tổ chức bây giờ không nhất thiết là uỷ viên trung ương đứng đầu. Trong quá trình thúc đẩy cho sự đổi mới phải hơn một bậc nữa đó là người đứng đầu không nhất thiết là đảng viên. Ông Kiệt dẫn chứng thời kỳ đầu của Nhà nước cộng sản Việt Nam, dưới thời ông Hồ Chí Minh trong cơ quan của lãnh đạo Nhà nước, cấp cao nhất của nhà nước nhiều người cũng không phải là đảng viên.
Bạn nghĩ gì về phát biểu của nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt? Xin email về Vietweb@rfa.org
Trả lời tiếp một câu hỏi khác của Viet Weekly, nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt đưa ra quan điểm của mình, theo đó một đảng cầm quyền như đảng cộng sản Việt Nam có thể chấp nhận một thủ tướng là người ngoài đảng.
Theo ông, trước đây trong lúc đảng còn yếu nhiều bộ trưởng không phải là đảng viên, họ là nhân sĩ trí thức yêu nước. Ông Kiệt nói rằng lấy làm tiếc là trong quá trình xây dựng đất nước Việt Nam chưa làm được điều này, nhưng ông cho rằng cũng phải trở lại hướng này. Theo ông Kiệt những người thât sự yêu nước có đức có tài, không nhất định là người trong Đảng Cộng sản, đều có thể làm bất cứ cương vị gì trong bộ máy Nhà nước.
Viet Weekly tiếp tục xoáy sâu câu hỏi liệu trong tương lai ngắn hoặc dài có thể là 20 năm, 50 năm, 100 năm hay kể cả dài hơn nữa, có khi nào điều 4 của Hiến pháp sẽ được tái khẳng định để cho phép nhiều đảng phái hơn tham gia vào công việc của quốc gia hay không.
Nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt không né tránh câu hỏi này, ông nói rằng Đảng cộng sản phải tự đổi mới mình để thích hợp với thực tế, với bước đi của dân tộc. Trách nhiệm lãnh đạo đất nước của Đảng không phải là quyết giữ những điều trong Hiến pháp, mà đòi hỏi Đảng phải làm được trong thực tế vai trò của mình đối với dân tộc để giữ trọng trách lãng đạo đất nước, giữ được sự ủng hộ của nhân dân đối với Đảng. nếu không giữ được, không làm được đầy đủ chuyện này, dân tộc sẽ quyết định.
Vừa rồi là một phần nội dung cuộc phỏng vấn nguyên thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt do tuần báo Viet Weekly ở nam California loan tải. Vietnam Net đăng lại nguyên văn cuộc phỏng vấn này ngày đầu năm 2007. Mục đọc báo trong nước trên mạng Internet hôm nay kết thúc ở đây. Nam Nguyên thân chào quí vị và các bạn nghe đài.
Theo dòng thời sự:
- Người Việt hải ngoại nghĩ gì về lời kêu gọi của ông Võ Văn Kiệt ?
Ý kiến Thính giả RFA
----- From:"Hai Tran" Date: Fri, January 5, 2007 4:37pm To: vietweb@rfa.orgSubject: Kính chào RFA
Kính chào RFA,
Vài lời về ông Võ văn Kiệt
Trong buổi lễ nhậm chức của Tổng thống John F. Kennedy vào ngày 20.1.1961, ông ta nói với công dân Mỹ rằng: "Đừng hỏi đất nước làm được gì cho mình - mà tự hỏi mình làm được gì cho đất nước."
Vậy thì, sau hơn 30 năm tạm gọi là thống nhất đất nước, Đảng Cộng Sản Việt nam và người Hải Ngoại chúng ta đã và đang làm được những gì cho đất nước thân yêu, Việt nam?
Từ khi người CS vào Nam, bát cơm trắng của người dân được thay thế bởi những miếng khoai miếng mì và cuối cùng là bo bo. Nhiều người thuộc phía miền Nam bị đưa đi cải tạo để lại những người mẹ, người chị phải gánh cả hai vai trong gia đình.
Rồi thì lớp lớp người phải bỏ nước ra đi tìm tự do và cũng lớp lớp người tử nạn trong rừng sâu biển cả.
Bao nhiêu người dân trong nước phải bỏ nhà, bị bắt lên vùng kinh tế mới trong lúc những nghĩa trang VN Cộng Hoà bị san bằng.
Ngày nay, người CS cũng không tha cho những bia đá tưởng niệm những người bất hạnh chết trên biển cả, rừng sâu...
Thật buồn cười nhưng rất đau lòng khi nghe ông Võ văn Kiệt khuyên chúng ta phải hợp lại với người CS. Nếu người CS thật sự muốn hàn gắn lại vết thương giữa họ và người Viêt hải ngoại thì họ nên hàn gắn lại những vết thương mà họ đã tạo ra. Họ phải trả lại tất cả những quyền căn bản con người cho dân tộc VN.
Tôi nghĩ rằng 110% họ sẽ không làm như vậy cho nên tôi mới buồn cười về cái suy nghĩ của ông Võ văn Kiệt, nhưng tôi rất đau lòng cho dân tộc chúng ta.
Tuổi trẻ chúng tôi ngày nay rất tôn trọng sự thật và hành động chân chính hơn là những lời nói. Cũng mong ông Võ văn Kiệt và đảng ông suy nghĩ lại.
Cám ơn RFA đã cho tôi cơ hội bày tỏ cảm nghĩ của tôi.
Hai Tran San Diego, CA USA
----- From:"langbian tran" Date: Fri, January 5, 2007 10:32 pm To: vietweb@rfa.orgSubject: vai suy nghi ve loi keu goi hoa hop hoa giai cua ong Vo van Kiet
Trong khi nhà sư Huyền Quang bị công an ngăn cản không cho phép đi từ Bình Định vào Sài Gòn tái khám bệnh thì cựu Thủ tướng Võ Văn Kiệt vẫn ca bài Hòa hợp Hòa giải.
Một số người cho rằng ông Kiệt là người cởi mở, thắng thắn... Nhưng thực tế cho thấy ông cũng không khác gì với bao nhiêu những đảng viên CS cao cấp khác.
Ông chỉ ra sức bênh vực cho cái chế độ cộng sản chứ chẳng vì nước vì dân gì cả.
Chẳng mong được gì ở một con người được đào tạo từ lò cộng sản như ông Võ Văn Kiệt trong bài toán xây dựng dân chủ tự do ở quê hương Việt Nam.
langbian tran
------ From:"trinh nguyen" Date: Fri, January 5, 2007 5:34 pm To: vietweb@rfa.orgSubject: Quandiem v/v loi keu goi...
Kinh goi Dai A Chau tu do.
Toi la mot nguoi Viet song tai Bac Au va la mot thinh gia thuong xuyen cua dai A' Châu Tu Do trong nhieu nam qua.
Hom nay toi viet la thu nay den qui' dài de noi len quan diem cua toi ve viec nguyen Thu tuong Vo Van Kiet keu goi khoi nguoi Viet xoa bo hiem khich de bat tay xay dung quoc gia. Quan diem cua toi là:
Toi hoan toan dong y quan diem cua bac si Tran Dinh Thang cung nhu cua anh Nguyen Hoang Thanh Tam ve viec phan ba'c la.i nhung loi keu goi do' vi nhung ly do sau:
1- Nhung nguoi gay hiem khich chinh la nhung nguoi Cong San chu khong phai la khoi nguoi Viet Hai ngoai. Nguoi Viet ta khi noi ve noi dau kho cua than phan con nguoi thuong co cau "Sinh vo gia cu, Tu vo dia ta'ng".
Sau nam 1975 da co hang trieu nguoi khong the nao song voi che do CS vi bi. tich thu nha, bi. day len vung rung thieng nuoc doc, bi danh tư sản mại bản... nen da bo nuoc ra di. Trong so do' co' hang tram ngan nguoi bo minh tren bien va da "tử vô địa táng".
Để chi nhớ họ chí có 2 tấm bia tuong niem tren dao Pulau Pidong va Galang nhu mot niem an ui, vay ma Nha nuoc CS cung nhan tam ap luc hai Chinh quyen tren de dap bo? đi. Thu hoi hành dong nhu vay thi lam sao co the keu goi moi nguoi xoa bo hiem khich.
2. Rieng ong Vo Van Kiet thi truoc khi ong mo loi keu goi thi chi'nh ong chu khong ai khac hay xoa' bo hiem khich với những ngừoi từng là nạn nhân oan nghiet cua ong qua Nghị định 31/CP ma ong da ky' ngay 14/4/1997 trong thoi gian con duong quyen. Họ là Bac si Nguyen Dan Que, nha tho Bui Minh Quoc, tien si Ha Si Phu... va hang tram nguoi khac vi da co long voi dat nuoc va dan toc va da bi cai nghi di.nh của ông Kiệt day doa trong nhieu nam qua. Neu lam duoc dieu do thi ong moi co du tư cách len tieng keu goi hoa hop hoa giai dan toc.
3. Rieng ve cai cau ma ong Vo Van Kiet noi nhunng kieu bao chong doi Viet Nam la thanh phan cuc doan thi toi co suy nghi nhu the nay: Ban than ong Vo Van Kiet da o lua tuoi that thap co lai hy roi. Ở lua tuoi này con ngừơi thường tĩnh tâm nhìn lại chính mình để coi nhung gi minh da lam trong qua' khu.
Ban than ong Vo Van Kiet da gan mot doi di theo chu nghia CS, thi chinh luc nay ong hay tro ve voi dan toc. Co nhu vay thi sau nay nay co thể ong con duoc nhac den trong long dan toc.
Truoc khi ket thuc, toi ma.n phep xin trich la.i loi cua Tong Thong De Gaul nhu mot loi nhan goi den ong Võ Văn Kiệt: "Tất cả chủ thuyết rồi sẽ qua đi, chỉ có Dân Tộc là trường tồn".
Do la quan diem cua toi, Vai hang tho thien goi den qui dai nhu mot su len tieng cua ca' nhan toi doi voi su viec tren.
Trinh Nguyen