Vân Anh, thông tín viên RFA tại Ba Lan
Một vở kịch độc đáo vừa được ra mắt tại Ba Lan, với sự tham gia của các diễn viên nghiệp dư Việt Nam và Ba Lan. Vở kịch dựa trên khuôn hình câu chuyện cổ tích “Tấm và Cám” vốn được trẻ em Việt Nam ưa thích.
Trong khuôn khổ chương trình văn hóa, văn nghệ lần này xin được giới thiệu tới quý vị phóng sự của thông tín viên đài Á Châu Tự Do từ Ba Lan là Vân Anh về dự án nghệ thuật đặc biệt này.
Ý tưởng cho một cuộc hội ngộ nghệ thuật Việt Nam và Ba Lan được Hội nghệ thuật mang tên Terra Incognita đưa ra nhằm vào giới trẻ người Ba Lan và các bạn trẻ gốc Việt, coi đây là cơ hội cho người Ba Lan gặp gỡ văn hóa Việt Nam.
Bởi những cản trở hành chính và xã hội, người Việt tại Ba Lan từ trước tới nay vẫn chưa thật sự hội nhập tự nhiên vào đời sống văn hóa, xã hội của người Ba Lan. Hậu quả là người Ba Lan không thấu rõ về văn hóa Việt Nam cũng như người Việt Nam không có cơ hội tiếp xúc với văn hóa Ba Lan dù sống nhiều năm trên đất này.
Còn thế hệ trẻ Việt Nam thì nhiều khi hội nhập toàn diện vào xã hội Ba Lan nhưng có khi sự hội nhập lại đồng nghĩa với rũ bỏ hoặc xa rời tập tục văn hóa Việt Nam. Trước những thử thách như vậy, các tác giả của dự án coi nhiệm vụ hàng đầu của mình là đưa văn hóa Việt Nam tới người Ba Lan đồng thời tạo điều kiện cho thế hệ trẻ hai quốc gia có cơ hội cộng tác trong khuôn khổ dự án nghệ thuật được sáng tạo từ cốt chuyện “Tấm và Cám”.
Vở kịch mang tên “Tấm và Cám, chuyện một mối tình” được đan ghép bằng các màn diễn của chuyện cổ tích và khung cảnh sinh hoạt quen thuộc của người Việt trên chợ trời Sân vận động 10 năm. Ngôn ngữ sử dụng trong buổi diễn chủ yếu là tiếng Ba Lan còn tiếng Việt được sử dụng để tăng phần phong phú cho vở kịch. Vở kịch cũng khai thác nhiều tình huống khôi hài, gây cười cho khán giả.
Phấn khởi
Khán giả làm em rất bất ngờ bởi họ vui vẻ tột độ khi xem chúng em trình diễn. Đối với người diễn viên thì thật là khích lệ khi nghe tiếng cười khán giả và các tràng vỗ tay. Khi nghe phản ứng của khán giả, diễn viên như nhận được một luồng sinh lực mới và thế là buổi diễn chỉ có thể tiếp tục cuốn hút mà thôi.
Bạn Thu Hà, người nhập vai cô Tấm trong câu chuyện cổ tích đã trả lời phỏng vấn về vở kịch sau khi kịch bản lần đầu tiên ra mắt khán giả. Thu Hà nói rất phấn khởi vì đã tham gia dự án kịch này. Cô trả lời phỏng vấn bằng tiếng Ba Lan bới cô e ngại vốn tiếng Việt của cô không đủ để mô tả hết những điều mình muốn nói.
Thu Hà: Em tham gia vào dự án nghệ thuật này vì em muốn biết thêm, muốn thỏa mãn chí tò mò về hậu trường nhà hát như thế nào. Em cũng muốn nhân dịp này làm quen với các bạn Việt Nam, những người cùng tham gia đóng kịch. Mọi liên hệ với người Việt tại nước ngoài đối với em là rất quý giá.
Ngoài ra thì em còn học hỏi thêm được rất nhiều qua diễn xuất, em học được các tập trung cao độ hơn, học cách nghe và làm việc trong nhóm bởi nếu không biết nói chuyện, không biết cộng tác thì không thể có buổi diễn thành công.
Vân Anh: Thế còn khán giả thì sao? Phản ứng của họ có làm bạn bất ngờ?
Thu Hà: Khán giả làm em rất bất ngờ bởi họ vui vẻ tột độ khi xem chúng em trình diễn. Đối với người diễn viên thì thật là khích lệ khi nghe tiếng cười khán giả và các tràng vỗ tay. Khi nghe phản ứng của khán giả, diễn viên như nhận được một luồng sinh lực mới và thế là buổi diễn chỉ có thể tiếp tục cuốn hút mà thôi.
Vân Anh: Vậy việc các bạn chung diễn cả người Việt Nam và người Ba Lan có ý nghĩa như thế nào? Một khung cảnh nghệ thuật Việt Nam ghép vào khung cảnh nghệ thuật Ba Lan có hợp nhau không và trong trường hợp này, có gì khác biệt giữa Việt Nam và Ba Lan?
Thu Hà: Bạn trai của em có lần tâm sự, rằng chẳng có màn kịch nào có thể so sánh với màn kịch nào. Mỗi vở kịch đều có một sự đặc sắc riêng biệt. Trong vở diễn của chúng em thì chắc chắn khán giả rất thích thú khi thấy các diễn viên nghiệp dư của Việt Nam và Ba Lan trên cùng một sàn diễn. Cộng tác với người Ba Lan hay với người dân tộc khác mở mang cho mình nhiều còn vở kịch thì trở nên phong phú hơn khi các diễn viên mang xuất sứ văn hóa và gốc gác khác nhau.
Vân Anh: Thế nhưng sự gán gép như thế có làm cho diễn xuất bị gượng gạo không?
Thu Hà: Không hề gượng gạo, mà lại rất ăn ý bởi cả nhóm diễn viên đều làm việc trong hòa hợp. Các diễn viên người Ba Lan bây giờ đã trở thành bạn của em. Các bạn Ba Lan còn học thêm được tiếng Việt rất nhanh.
Đối với em thì vở diễn là một cuộc chơi rất ý nghĩa và em nghĩ rằng các bạn Ba Lan cũng nghĩ vậy. Đối với một số các bạn Ba Lan thì đây là lần đầu tiên tiếp xúc với người Việt Nam và các bạn ấy rất thỏa mãn khi biết các bạn trẻ Việt Nam có tư duy lạc quan, rất cởi mở và họ cũng rất thích thú với sự có mặt của người Việt tại Ba Lan.
Hấp dẫn
Có người nói rằng vở “Tấm và Cám” biểu chưng cho văn hóa Việt Nam. Có thể là hơi quá. Tôi rất mong đợi văn hóa của các bạn được thể hiện ở những mảng xã hội khác nữa, tôi rất muốn được thưởng thức văn hóa Việt Nam hiện đại. Có điều chắc chắn, rằng vở “Tấm Cám” là bước khởi đầu rất tốt cho những màn diễn tiếp theo.
Một trong những bạn trẻ người Ba Lan tới xem vở diễn thì nói về cảm nghĩ của mình như sau:
“Vở kịch thật là hấp dẫn, cuốn hút người xem bởi một hế giới khác lạ dù cũng có rất nhiều điểm tương đồng tới kinh ngạc nếu so với văn hóa truyền thống Ba Lan.
Điều gây chú ý cũng là năng khiếu diễn xuất của các diễn viên không chuyên. Hi vọng rằng tiềm năng này sẽ được tập dụng trong những dự án nghệ thuật tới và người Việt Nam sẽ mang tất cả sự phong phú của văn hóa nước mình vào tâm tư của người Ba Lan.
Có người nói rằng vở “Tấm và Cám” biểu chưng cho văn hóa Việt Nam. Có thể là hơi quá. Tôi rất mong đợi văn hóa của các bạn được thể hiện ở những mảng xã hội khác nữa, tôi rất muốn được thưởng thức văn hóa Việt Nam hiện đại. Có điều chắc chắn, rằng vở “Tấm Cám” là bước khởi đầu rất tốt cho những màn diễn tiếp theo.
Vở kịch được ra mắt đã thu hút quan tâm của báo giới. Hai nhật báo lớn nhất của Ba Lan đều có bài viết tỉ mỉ về dự án và vở kịch cũng đã mang lại thêm cho người Việt Nam lòng thiện cảm của những người Ba Lan tới xem gần kín hội trường nhà hát và vỗ tay nhiệt thành khi màn diễn kết thúc để chúc mừng tác giả và các diễn viên.
Chắc hẳn văn hóa đặc sắc của Việt Nam sẽ ngày càng thu hút người Ba Lan, nhất là trong giới tri thức trẻ. Vậy nên có thể trông đợi những dự án văn hóa mới sẽ còn ra mắt, nối hai nền văn hóa Việt Nam, Ba Lan, điều vô cùng ý nghĩa đối với người Việt Nam.
Vân Anh, thông tín viên RFA tại Ba Lan