Trà Mi, phóng viên đài RFA
Viêm xoang là một bệnh rất phổ biến, chiếm tỷ lệ khá cao ở những quốc gia ô nhiễm môi trường trầm trọng như Việt Nam. Đây là căn bệnh kéo dài, điều trị rồi cũng rất dễ tái phát, kèm theo nhiều triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân. Tuy là bệnh khó chữa, nhưng viêm xoang có thể phòng ngừa được nếu chúng ta biết rõ về nó.
“Sức khoẻ và Đời sống” kỳ này mời quý vị cùng tìm hiểu về bệnh viêm xoang, với phần trình bày của bác sĩ Thuỳ Trang, chuyên khoa tai-mũi-họng tại Hoa Kỳ:
Các loại Viêm Xoang
Trà Mi: Xin Bác Sĩ cho biết một định nghĩa khái quát về xoang. Xoang là gì? Có mấy loại xoang cũng như chức năng của xoang đối với cơ thể con người?
BS Thuỳ Trang: Khi mình sinh ra, xương trên mặt của mình, ngoài sọ ra còn có những xương khác nữa dính liền với xương sọ để làm thành mặt của mình. Nếu những xương này mà đặc cứng thì rất là nặng, thành ra những xoang - những lỗ hổng trong những xương này làm cho sọ và xương trên mặt nhẹ bớt đi. Đó là một trong những chức năng của những xoang trên mặt.
Ngoài ra, nếu bất ngờ áp suất trong mũi lên cao, ví dụ khi mình hỉ mũi hay nhảy mũi, thì những xoang cũng làm giảm bớt áp suất trong mũi đi.
Thêm vào đó, khi mình nói chuyện, âm thanh hay giọng nói của mỗi người cũng khác nhau một phần nào đó bởi am thanh khi mình nói dội vào trong xoang làm cho giọng nói thay đổi.
Bên cạnh đó thì khứu giác là một trong những chức năng của mũi thì xoang cũng có liên quan đến. Và mũi cũng dùng để làm tăng độ ẩm của không khí trước khi vào phổi thì xoang cũng được lót bằng một lớp niêm mạc và lớp niêm mạc này làm cho không khí ẩm hơn lên trước khi không khí vào phổi.
Đó là những chức năng của xoang.
Có rất nhiều loại xoang khác nhau. Trước hết có xoang hàm ở hai bên má, xoang trán, xoang sàng trước, xoang sàng sau, và xoang bướm ở sâu hơn vào phía trong, nằm đàng sau xoang sàng sau nữa. Tổng cộng có những xoang như vậy.
Trà Mi: Xoang sàng trước và xoang sàng sau thì vị trí của chúng ở đâu, thưa Bác Sĩ?
BS Thuỳ Trang: Xoang sàng trước nằm ngay giữa hai con mắt, phía sau mũi. Đi sâu vào trong nữa là xoang sàng sau, và sâu thêm nữa là xoang bướm.
Trà Mi: Tại sao lại có bệnh viêm xoang, thưa Bác Sĩ? Thế nào gọi là bệnh viêm xoang?
BS Thuỳ Trang: Viêm xoang, nói một cách tổng quát, tức là niêm mạc lót xoang bị sưng lên làm cho lỗ thông của soang vào trong mũi bị nghẹt. Đó là một nguyên nhân cho bệnh viêm xoang.
Ngoài ra lớp niêm mạc có những lông dùng để chuyển nước mũi mà nếu nó không hoạt động tốt thì nước mũi bị đọng trong mấy cái xoang cũng có thể tạo nên bệnh viêm xoang. Hoặc có người bị bệnh làm cho nước mũi đặc hơn, không có loãng như bình thường, thì nó đọng lại trong mấy cái xoang và khi mà nó đọng lâu thì nó có thể làm cho mình bị bệnh viêm xoang. Những hiện tượng này có thể nói là niêm mạc bị sưng.
Ngoài ra có những nguyên nhân khác làm cho mình bị viêm xoang. Nếu mình bị dị ứng nhiều, hoặc mình bị một bướu hiền trong xoang (giống như một cây nấm) làm tắt nghẽn, làm cho xoang không thông được thì nó làm cho mình dễ bị viêm xoang.
Hoặc có những người bị di chứng sau giải phẫu làm cho nghẽn xoang, xoang không thông được, thì cũng dễ bị viêm xoang. Hoặc có người bẫm sinh miếng sụn trong mũi phân chia thành mũi phải và mũi trái, mà miếng sụn này lại không nằm ngay chính giữa, cong qua bên trài hoặc bên phải thì nhiều khi làm cho lỗ thông bị nghẽn gây ra viêm xoang.
Viêm xoang ở Việt Nam
Trà Mi: Như vậy có rất nhiều nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Nhưng ở Việt Nam nhiều người lo ngại một yếu tố gây nên bệnh viêm xoang, đó là yếu tố môi trường, như vậy không biết môi trường có ảnh hưởng, có tác động, hoặc có liên hệ gì tới bệnh viêm xoang hay không?
BS Thuỳ Trang: Trà Mi nói đúng. Môi trường là một nhân tố quan trọng. Thí dụ môi trường bị ô nhiễm, có nhiều bụi, nước bẩn, hồ tắm không vệ sinh, những môi trường như vậy có rất nhiều vi khuẩn hay là vi trùng.
Nếu mình tiếp cận nhiều với môi trường này thì mình dễ bị viêm xoang hơn. Nhất là những người bị dị ứng sẵn rồi mà họ đi bơi trong một hồ bơi hay một cái ao nào đó mà nước không được sạch thì càng dễ cho họ bị viêm xoang hơn.
Trà Mi: Thưa Bác Sĩ, như Bác Sĩ vừa trình bày là có 5 loại xoang, vậy chắc viêm xoang cũng được chia làm 5 loại viêm xoang khác nhau, phải không ạ?
BS Thuỳ Trang: Thường thường khi mình nói về viêm xoang mình có thể chia làm 5 loại viêm xoang khác nhau như vậy, nhưng tổng quát mà nói thì thường thường người ta chia ra thành viêm xoang mãn tính và viêm xoang cấp tính.
Ngoài ra còn có một loại nữa ở giữa mãn tính và cấp tính, hoặc có thể nói như Trà Mi là xiêm xoang hàm, hoặc là viêm xoang trán, v.v. Ví dụ xiêm xoang hàm có viêm xoang hàm mãn tính và viêm xoang hàm cấp tính.
Trà Mi: Cấp tính là trong khoảng thời gian ngắn còn mãn tính thì thời gian lâu dài, phải không ạ?
BS Thuỳ Trang: Đúng rồi. Cấp tính thì nó ngắn hơn. Những cái gì từ dưới 3 tháng thì gọi là cấp tính. Còn nếu nó lâu hơn nữa thì gọi là mãn tính.
Trà Mi: Và cũng xin Bác Sĩ cho biết đặc điểm nhận biết rõ ràng nhất của từng loại viêm xoang cấp tính và mãn tính như thế nào?
BS Thuỳ Trang: Triệu chứng tổng quát của bệnh viêm xoang, nói về cấp tình thì nó có thể làm cho bị nhức đầu. Ví dụ viêm xoang hàm thì nó làm cho nhức hai bên má, xoang trán thì nó làm nhức ở trên trán, xoang sàng trước, xoang sang sau hay là xoang bướm thì nó làm nhức ở mắt hay nhức trên đỉnh đầu.
Ngoài ra nó còn có thể làm cho mình bị nghẹt mũi. MÌnh không thở được qua mũi một cách dễ dàng. Hoặc mình không ngửi được mùi, vì mũi mình bị nghẹt, không có không khí chuyển qua mũi thì không ngửi được mũi. Giống như bị điếc mũi vậy đó.
Còn nữa là nó có thể chảy nước mũi do dị ứng thì nước nó trong, nhưng khi đã nhiễm trùng rồi thì nó đổi màu thành ra như chảy mủ vậy đó. Hoặc người ta có thể ngửi được mùi của nước mũi chày ra đàng sau cổ họng mà có mùi hôi khó chịu thì đó là triệu chứng chính của bệnh viêm xoang. Thường viêm cấp tính thì mình còn bị nóng sốt, hoặc cảm thấy mệt mỏi, người lừ đừ.
Viêm xoang mãn tính thì về lâu về dài, nhiều khi triệu chứng không rõ ràng cho lắm. thí dụ như bị nghẹt mũi hoài, không thở được qua mũi dễ dàng, hoặc không ngửi được mùi. Tức là triệu chứng không rõ như là viêm xoang cấp tính.
Trà Mi: Trong các loại viêm xoang thì loại nào mình thường gặp nhất, phổ biến nhất, thưa Bác Sĩ?
BS Thuỳ Trang: Thường viêm xoang cấp tính nhiều hơn là mãn tính. Thường khi mình đau ốm, mình bị cảm cúm một thời gian chừng năm bảy ngày sau hay mười ngày sau mình thấy thuyên giảm, nhưng mũi vần tiếp tục bị nghẹt làm mình khó thở, rồi mình bị nóng sốt cao, mình bị chảy nước mũi, đó là bệnh chuyển từ cảm cúm sang viêm xoang.
Trà Mi: Bệnh viêm xoang nếu không được chữa trị, sẽ gây ra những biến chứng nguy hại như thế nào? Các phương pháp điều trị đối với bệnh này hiện nay ra sao? Và quan trọng nhất là làm thế nào có thể phòng ngừa được căn bệnh phiền toái này?
“Sức khoẻ và Đời sống” sẽ giúp quý vị và các bạn giải đáp những thắc mắc này trong chương trình sáng thứ sáu tuần sau. Mời quý vị nhớ đón nghe. Trà Mi kính chào.