Đôi mắt trong thi ca

“Chưa gặp em tôi vẫn nghĩ rằng Có nàng thiếu nữ đẹp như trăng Mắt xanh lả bóng dừa hoang dại Âu yếm nhìn tôi không nói năng ...”

Bấm vào đây để nghe tiết mục này

Rightclick to download this audio

Thi sĩ Đinh Hùng đã viết như thế trong bài “Tự tình dưới hoa”, Phạm Đình Chương phổ nhạc. Cần chi lời nào, ánh mắt đã nói lên biết bao cảm mến.

"Quên" … (audio clip)

Nhạc bản “Quên” Phạm Anh Dũng phổ thơ Vương Ngọc Long, Bảo Yến trình bày

“Đôi mắt ai ngang qua vướng hồn tôi ở lại chia tay về nhớ mãi đường đi mộng trải dài …”

tâm tình của Mỹ Ngọc trong bài thơ “Đôi mắt”.

Màu sắc của mắt cũng góp phần tạo nên những nét tuyệt vời khiến người đối diện say đắm. Từ mắt huyền sâu thẳm, đen lánh như hạt nhãn; đến mắt bồ câu, với màu nâu thùy mị; làn mắt biếc nguyên trinh, trong như giếng nước làm dịu mát tâm hồn, hay long lanh như ánh thủy tinh

"Nắng thủy tinh" … (audio clip)

“Đôi bờ tinh thể kim cương, Dạt dào ngắm mãi, anh thương từ đầu”

là nỗi lòng của Việt Hải qua bài thơ “Mắt biếc”

Mới đây, Thy Nga được nhà thơ Hải Đà - Vương Ngọc Long gởi tặng tập tài liệu “Đôi mắt trong thi ca” ông viết thật công phu.

Bài rất hay nên Thy Nga muốn chia xẻ với quý thính giả thân mến. Chương trình kỳ này đến với các bạn nghe đài, gồm những đoạn văn và thơ trích trong tập đó, lồng với một số nhạc bản.

"Giọt nước mắt ngà" … (audio clip)

Để định nghĩa đôi mắt, thiết tưởng chẳng có câu nào ý nghĩa bằng: “Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn”. Danh ngôn bất hủ nầy được lưu truyền đã lâu, bắt nguồn từ câu nói của nhà hiền triết Marcus Cicero - xin dịch nghĩa “Khuôn mặt là chân dung của tâm hồn mà đôi mắt làm công việc diễn giải”.

Tâm hồn con người như một căn nhà kín cổng cao tường. Muốn nhìn xem nó ẩn chứa những gì thì chỉ "đôi mắt" mới có thể làm được việc này. Vâng, tất cả những tình cảm biến thiên của con người như thương yêu, giận hờn, oán ghét, khổ đau … đều dồn cả vào mắt.

Mắt là mộng, là mơ, là nhớ, là thương, là hồ Thơ lung linh huyền ảo để thi nhân phải đắm chìm.Ánh mắt là hình ảnh bốn mùa mưa nắng, hoa cỏ tình tự, trăng sao bàng bạc, sương mai buổi sáng, hoàng hôn chiều tà.

Trong đôi mắt, thấy cả trời mây vời vợi, nào là “Nắng trong mắt em” Đức Minh phổ thơ Vương Ngọc Long; “Mưa trong mắt em” của Vũ Tuấn Đức; “Mùa Xuân trong đôi mắt em” của Đức Huy; “Thu trong mắt em” của Phạm Anh Dũng; “Hoàng hôn trong mắt em” của Trường Đinh; “Trong mắt em là biển nhớ” Ngô Thụy Miên phổ thơ Trường Đinh; và nhiều nhiều nữa …

Khi xem bức tranh "Mái Tóc", Trường Đinh đã thảng thốt vì đôi mắt đẹp của người con gái trong tranh, ông nói:

"Hình như trong ánh mắt của người con gái có những tiếng nét rất ẩn riêng, rất luyến lưu, vấn vương một nỗi niềm sâu hút, như con xoáy lòng của hoài mong, như biển sóng tâm tư của ước mơ, như vùng thi lãng của mộng, như một sự lặng nín phải đành của tiếc nuối ...”

"Nắng thủy tinh" … (audio clip)

Âm nhạc trôi nổi theo giòng lịch sử nước nhà, trong các ca khúc thời chiến cũng ẩn hiện hình ảnh đôi mắt - giữa cảnh lửa đạn, anh lính trẻ nhớ về người yêu

“… Những đóm mắt hỏa châu bừng lên trong màn tối Như mắt em sáng ngời, theo anh đi ngàn lối Những đêm không ngủ anh ngồi tâm sự cùng hỏa châu rơi.”

là bài “Những đóm mắt hỏa châu” của Hàn châu.

"Đôi mắt cũng mang hình ảnh quê hương yêu dấu ngàn trùng. Dù năm tháng trôi qua biền biệt, bóng hình của cố quận làng xưa vẫn chập chờn trong ánh mắt vương vương nỗi sầu.

"Mắt người mang cả quê hương Lòng ta mang cả đoạn trường tháng năm”

Đó là nỗi niềm của Hoài Khanh cũng như của biết bao nhiêu người Việt tỵ nạn Khi chân ướt chân ráo trên xứ lạ, họ đã nghe mòn cuốn băng "Đôi mắt người Sơn Tây”

"Đôi mắt người Sơn Tây" …(audio clip)

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn nói lên tình đời biến đổi qua bản “Những con mắt trần gian”.

"Những con mắt trần gian" … (audio clip)

Trở lại với đề tài muôn thuở là “Tình sầu”, thi sĩ Lưu Trọng Lư viết

“Đôi mắt em lặng buồn Nhìn thôi mà chẳng nói Tình đôi ta vời vợi Có nói cũng không cùng …”

Với người tình bé nhỏ hay khóc thì chàng trai không khỏi nao lòng mỗi khi thấy giọt lệ lăn trên đôi má nàng …

"Khi người yêu tôi khóc" … (audio clip)

Nước mắt được coi là vũ khí rất lợi hại của đàn bà, chả thế mà Khái Hưng đã viết trong cuốn Tiêu Sơn Tráng Sĩ: "Chí lớn trong thiên hạ không đựng đầy đôi mắt của giai nhân"

"Chim trời mỏi cánh phiêu du, Ta đem chí lớn giam tù trong em. Mộng giang hồ đã nguôi quên, Vì em mắt biếc ta mềm tâm tư …”

Quả là tia mắt mỹ nhân có sức mạnh phi thường, quật ngã như chơi các đấng nam nhi. Thành quách còn sụp đổ nữa là! Một khi đã đem lòng yêu thì ánh mắt người ấy theo đuổi ta mãi, dẫu xa cách mà lòng vẫn hoài tưởng nhớ.

"Mắt biếc" … (audio clip)

Có người nói rằng "Chỉ vì yêu đôi mắt mà cưới trọn cả người đàn bà" chí lý lắm thay! Chính vì vậy mà đôi mắt đã được suy tôn trong nhiều áng thơ tình diễm tuyệt, trong những dòng nhạc chơi vơi qua trùng điệp tháng năm.