Người Mỹ gốc Việt hiện nay đã tham gia đông đảo hơn trong sinh hoạt chính trị ở Mỹ. Đặc biệt là ở tiểu bang California, được xem là tiểu bang đông dân cử người Việt nhất trên thế giới. Không phải chỉ tham dự với tính cách ủng hộ những ứng cửa viên bản xứ, mà còn khoảng trên một chục người Mỹ gốc Việt cũng đã ra tranh cử, phần lớn thuộc lớp tuổi dưới 50. Báo chí Mỹ chú ý nhiều đến sự kiện này.
By line: Phạm Điền
Năm 2004, ở hai thành phố đông dân cư người Việt là Westminster và Garden Grove, con số ứng cử viên người Mỹ gốc Việt ra tranh cử tới 8 người và ở quận hạt Santa Clara, có dân cư người Việt đông thứ nhì cũng có 5 ứng cử viên gốc Việt chạy đua vào trong các chức vụ dân cử. Điều này cho thấy các chính trị gia gốc Việt đã bước vào dòng chính của nền chính trị Hoa Kỳ.
Với sự hậu thuẫn của đông đảo cử tri gốc Việt hợp pháp, cơ hội thắng cử của các ứng cử viên gốc Việt lên rất cao. Sức mạnh của khối người Việt không chỉ có sự hậu thuẫn tinh thần mà còn thể hiện qua việc đóng góp tiền bạc vào quỹ chạy đua vào các chức vụ dân cử. Hai ứng cử viên Trần Thái Văn và Andy Quách trong quận Orange đã nhận được khoảng 1 triệu đô la vào quỹ vận động tranh cử. Hai vị này đang nắm giữ chức nghị viên thành phố.
Luật sư Trần Thái Văn, năm nay ứng cử vào chức dân biểu tiểu bang với tư cách đảng viên đảng Cộng Hoà và có nhiều hy vọng trở thành một nhà làm luật người Mỹ gốc Việt đầu tiên trong ngành lập pháp tiểu bang sau cuộc bầu cử ngày 2 tháng 11. Riêng ông Trần Thái Văn đã nhận được sự đóng góp khoảng 800.000 đô la từ các đảng viên Cộng Hoà truyền thống người Mỹ và của cộng đồng Mỹ gốc Việt tại địa phương cũng như từ các nơi khác trên khắp nước Mỹ. Khoảng 1 phần 3 đóng góp đó đến từ các tiểu bang khác ngoài Nam California, trong đó có tiền gây quỹ từ Philadelphia, Dallas, tiểu bang Washington và Virginia.
"...tôi nghĩ không riêng gì tôi mà tất cả vị dân cử nào người Mỹ gốc Việt-, thế hệ thứ nhì đến cùng cộng đồng Việt Nam mà chia sẻ kinh nghỉệm và quan trọng hơn nữa, khuyến khích giới trẻ đi vào giòng chánh hoặc tham gia vào những sinh hoạt của cộng đồng..."
Nói về việc nhận được sự ủng hộ tinh thần của cộng đồng người Mỹ gốc Việt ở khắp nơi không riêng gì trong tiểu bang California bên cạnh sự thành công khi vận động tài chánh cho chiến dịch tranh cử, ông Trần Thái Văn cho hay đó là sự thể hiện ít nhất là hai ý nguyện của cộng đồng Việt Nam, ông nói:
“ Tôi đã đi thăm và đến các đia phương có đông cư dân người Việt Nam, người Mỹ gốc Việt tại các tiểu bang khác nhau, họ rất là vui mừng và hãnh diện khi họ thấy mình - tôi nghĩ không riêng gì tôi mà tất cả vị dân cử nào người Mỹ gốc Việt-, thế hệ thứ nhì đến cùng cộng đồng Việt Nam mà chia sẻ kinh nghỉệm và quan trọng hơn nữa, khuyến khích giới trẻ đi vào giòng chánh hoặc tham gia vào những sinh hoạt của cộng đồng thì phải nói rằng các bậc trưởng thượng rất là vui và họ rất cảm động.
Ý nguyện của cộng đồng Việt Nam ngoài miền nam California mà chúng tôi được thấy thì có 2 việc, thực sự rất là đơn giản, thứ nhất là vui mừng và hãnh diện và muốn ủng hộ có cái tiếng nói của người Việt Nam trong chánh trường Hoa Kỳ, và nếu cái tiếng nói đó nó được vang lên hoặc nó được cái diễn đàn cao hơn, từ những cái chức vụ địa phương lên cấp tiểu bang hoặc cao hơn thì họ rất là vui. Đó là cái ý nguyện thứ nhất.
"...không kể đông tây nam bắc gì hết cộng đồng chúng ta dù ở đâu cũng vậy đều chia sẻ một cái lập trường..."
Và cái ý nguyện thứ nhì mà chúng tôi cảm nhận được vẫn là cái vấn đề khi mà chúng tôi đến, tôi nói chuyện với các cộng đồng đó về những sinh hoạt mà chúng tôi làm với tư cách dân cử hoặc là một thành viên của cộng đồng Việt Nam tại quận Cam vẫn là những nguyện vọng dân chủ và nhân quyền cho Việt Nam. Những vấn đề đó rất là nặng lòng đối với cộng đồng Việt Nam chúng ta, như là ở Virginia, Washington DC hoặc ở miền Nam California. Chúng tôi thấy rất là rõ, không kể đông tây nam bắc gì hết cộng đồng chúng ta dù ở đâu cũng vậy đều chia sẻ một cái lập trường như thế đó."
Nghị viên Andy Quách của thành phố Westminster năm nay ra tranh chức Thị Trưởng cũng đã gây được một quỹ tranh cử đáng kể, ông đã nhận được 1 phần tư số 177.000 đô la cho tới này do đóng góp từ những người Mỹ gốc Việt từ các thành phố khác như San Jose, Sacramento, Oakland và San Francisco.
Thực ra, so với các sắc dân thiểu số khác đã tham dự vào sinh hoạt chính trị Hoa Kỳ thì số người Việt hoạt động trong chính trường còn ít. Riêng trong quận Orange có tới 42 ứng cử viên gốc nói Châu Mỹ La Tinh ra tranh cử nhưng theo bà Christian Collet, một nhà nghiên chính trị của đại học UC Irvine thì cộng đồng người Việt có quyết tâm. Họ muốn bỏ phiếu để thể hiện nguyện vọng của họ trong vấn đề chính trị chứ không chỉ bỏ phiếu suông.
Ông Trần Thái Văn đến Mỹ vào năm 10 tuổi vào năm 1975 còn ông Andy Quach đến Mỹ vào năm 1980 lúc đó mới 7 tuổi. Hai nghị viên đều dưới 40 tuổi tính cho đến cuộc bầu cử năm nay 2004, và là những khuôn mặt có nhiều triển vọng trong sinh hoạt chính trị của nước Mỹ.
Ngoài hai ứng cử viên Trần Thái Văn, Andy Quách, còn có Janet Nguyễn, Nguyễn Trung Thành, Trung Nguyễn và những nhiều khuôn mặt gốc Việt khác nay đang tiến lên sân khấu chính trị của xứ Hiệp Chủng Quốc.
Cộng đồng người Việt ngày càng muốn thấy nhiều đại diện, nhiều tiếng nói trong sinh hoạt chính trị của nước Mỹ để phản ảnh tích cực cho nguyện vọng của họ.