Tuần qua các báo mạng của Việt Nam chạy đua với thông tin về chuyện giá cả leo thang, áp lực lạm phát, chuyện các doanh nghiệp sản xuất đường tích trữ hàng gây ra cơn sốt ảo, làm lu mờ cả chuyến Âu du của chủ tịch nước ông Trần Đức Lương.
Bấm vào đây để nghe tiết mục này
Rightclick to download this audio
Trước hết anh Thanh Quang sẽ điểm các báo Tuổi trẻ, Thanh Niên, Lao Động về sự kiện giá cả tiêu dùng tăng tới 6,3% trong 5 tháng đầu năm.
Các chuyên gia truyền thông thường nói chuyện gì dính tới đại đa số quần chúng thì đó là tin lớn. Ở đây, không những ảnh hưởng tới nhiều người mà lại là tác động tới cái bao tử của người tiêu dùng, tới ngân sách gia đình của mọi người nên các báo đua nhau đưa tin là chuyện dễ hiểu.
Tổng Cục Thống Kê Việt Nam trụ sở ở Hà Nội, vốn dĩ ít được mọi người chú ý tới, cơ quan này chuyên về nghiên cứu số liệu và đưa ra các con số khô khan khó hiểu, các thông tin thuộc dạng này này khó lòng chiếm giữ vị trí quan trọng trên cơ quan báo đài. Tuy vậy tuần rồi, cơ quan vừa nói sử dụng khoa học thống kê đưa ra một thông tin khiến ông Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước Lê Đức Thúy phải giật mình. Tất cả các báo mạng đều có đăng tải tin vừa nói, đó là sự kiện giá cả tiêu dùng tăng 6,3% trong vòng 5 tháng đầu năm 2004. Tờ Thanh Niên phân tích rằng mức tăng giá tiêu thụ vừa nói là mức tăng kỷ lục, cao nhất nếu so với cùng kỳ 9 năm vừa qua.
Một nữ độc gỉa của báo Thanh Niên khi trả lời chúng tôi, bà cho biết là ngân sách gia đình bị eo hẹp nhiều do các mặt hàng thiết yếu đều tăng giá. Đây là cách nhìn dân gian của một người nội trợ: (audio clip)
Thanh Niên Online ngày 25/5 có bài ‘Lạm phát gia tăng và những cảnh báo’, trong phần đầu bản tin tờ báo nhắc lại là ngay từ đầu tháng Tư, tức cách nay không lâu, ông Nguyễn Đức Kiên chủ tịch Ủy Ban Kinh Tế và Ngân Sách của Quốc Hội đã lên tiếng cảnh báo chuyện lạm phát. Theo tờ báo vào thời điểm đó, Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước ông Lê Đức Thúy trả lời rằng chưa có lạm phát, còn ông Bộ Trưởng Tài Chánh Nguyễn Sinh Hùng thì phát biểu rằng chuyện chưa có gì mà làm ồn lên…
Thưa quí thính giả, các độc giả xem báo ở Việt Nam đưa ra nhận định hóm hỉnh rằng, cái gọi là chuyện chưa có gì đó nay được chính cơ quan chuyên trách của nhà nước là Tổng Cục Thống Kê chính thức xác nhận, 5 tháng đầu năm tăng giá tiêu dùng tới 6,3%.
Tờ Lao Động Online ngày 26/5 tường thuật cuộc họp báo bỏ túi của Thống Đốc Lê Đức Thúy tại hành lang quốc hội. Ông Thúy xác nhận là bị bất ngờ về chuyện giá cả gia tăng không theo chiều hướng mà ông dự kiến. Nhưng ông xác định là chỉ xem xét tăng lãi suất cơ bản tiền đồng Việt Nam khi nào mức lạm phát cao hơn nữa.
Trong tình hình hiện nay ông Thúy dự báo mức lạm phát tổng sản phẩm nội địa GDP khoảng 6,7% cho toàn năm 2004, còn lạm phát giá tiêu thụ khỏang 6,7%. Chúng tôi xin mạn phép thêm rằng, 5 tháng đầu năm giá tiêu dùng tăng 6,3% nay thống đốc Thứy dự báo toàn năm tăng 6,7%, có nghĩa rằng 7 tháng còn lại của năm 2004 giá cả hàng hóa sẽ tăng bình quân không đáng kể. Điều này cần chờ thời gian trả lời.
Theo tờ Lao Động, các phóng viên nhà báo đặt vấn đề rằng, điều chỉnh chính sách tiền tệ phải đi trước yếu tố lạm phát chứ không phải là đợi đến khi có lạm phát mới điều chỉnh. Ông Thúy trả lời rằng quan điểm của ông là căn cứ trên dự báo mức lạm phát cả năm 2004, chứ điều hành chính sách tiền tệ không thể nay thế này mai thế khác.
Theo Thanh Niên, giới lãnh đạo ngân hàng thương mại quốc doanh và cổ phần còn đắn đo chưa quyết định tăng lãi suất tiền gởi bằng nội tệ, vì làm như vậy sẽ phải tăng lãi suất cho vay, điều này gây khó khăn cho các doanh nghiệp cần tín dụng. Tuy vậy một vài vị độc giả các báo ở trong nước nói với chúng tôi rằng, sớm muộn cũng tăng lãi suất thôi, nếu không ai mà đem tiền ký thác nữa. Trong lúc này, khi chưa có điều chỉnh lãi suất, ký thác tiết kiệm định kỳ 6 tháng ở Ngân Hàng Công Thương ICB trả lãi 0, 53% tháng hay 6, 24% một năm, có nghĩa là những người gởi tiết kiệm định kỳ 6 tháng bằng tiền đồng, không hề có lãi so với mức tăng giá sinh họat.
Thời sự nóng không kém là chuyện thị trường thiếu hụt đường thực phẩm, giá cả mà tờ Tuổi Trẻ loan báo ngày 25/5 là tăng 30% so với năm ngóai. Một bà nội trợ ở TP.HCM nói rõ hơn về chuyện giá đường ở chợ như thế nào: (audio clip)
Tuy vậy, trong tuần này Vietnam Net đưa tin là Bộ Thương Mại nay đã nói lại cho rõ rằng nếu tháng 7 mà thị trường vẫn khan hiếm đường thì bộ mới cấp quota nhập khẩu một lượng giới hạn. Vì bộ đã tính tóan rõ là thị trường không thiếu đường, mà cơn sốt hiện nay là cơn sốt ảo do các doanh nghiệp cất giấu hàng không đưa ra phân phối cho thị trường.
Còn VN Express hôm 27/5 đưa tin, ông Hà Hữu Phái Tổng Thư Ký Hiệp Hội Mía Đường xác nhận là qua khảo sát, hiệp hội phát hiện các doanh nghiệp sản xuất đang lưu kho tới 450 ngàn tấn đường, và các đại lý cũng tồn kho khỏang 30 ngàn tấn nữa. Hiệp Hội Mía Đường xác định rằng, cơn sốt đường thời gian vừa qua là do hiện tượng đầu cơ găm hàng để nâng giá bán. Hiệp hội cảnh báo các doanh nghiệp phải đưa hàng ra thị trường để điều hoà, nếu vẫn có tình trạng đầu cơ và sốt giá, thì hiệp hội sẽ kiến nghị nhà nước nhập khẩu đường để bình ổn giá.
Như vậy là mọi chuyện đã rõ ràng, việc khan hiếm đường và sốt giá gần đây là do chính các doanh nghiệp sản xuất đường và sự tiếp tay của con buôn. Tưởng cũng nên nhắc lại rằng công nghiệp mía đường Việt Nam bị khủng hỏang kéo dài hơn một thập niên do việc hoạch định chính sách và thực hiện chính sách đó một cách sai lầm. Các báo thường ví von là chuyện mía đắng đường chua, cái đuôi của chương trình phát triển mía đường quốc gia mang cái tên rất kêu trong thập niên 1990, đó là Chương Trình Một Triệu Tấn Đường. Chương trình này gây phá sản toàn ngành gây thiệt hại và số nợ nần không trả được khỏang 8 ngàn tỷ đồng.
Cũng trên lãnh vực kinh tế những ở tầm mức lớn hơn, Vietnam Net hôm 26/5 có bài với đề tựa ‘ đường vào tổ chức mậu dịch thế giới WTO của các doanh nghiệp nhà nước còn xa lắc’. Theo tờ báo mạng, thì đó là khẳng định từ Ban Nghiên Cứu của Thủ Tướng Chính Phủ khi đánh giả về tầm quan trọng và tác động của cải cách doanh nghiệp nhà nước với việc gia nhập WTO.
Như vậy thì không hiểu nước nhà có chính thức được tham gia WTO vào sang năm hay không. Phần lớn các doanh nghiệp nhà nước có vốn nhỏ dưới 45 tỷ đồng, có công nghệ sản xuất lạc hậu sức cạnh tranh sản phẩm rất kém, năng suất lao động thấp. Vậy thì không hiểu nhà nước có dám hy sinh vài ngàn doanh nghiệp như vậy, khi mà chưa cần nói chuyện tham gia WTO, đến năm 2006 là thời điểm Việt Nam thực hiện tất cả các cam kết tự do thương mại, trong khuôn khổ hiệp định khu vực mậu dịch tự do khối Asean gọi tắt là AFTA.
Và tới năm 2009 thi hành trọn vẹn bản hiệp định thương mại Việt Mỹ. Chậm nhất tới các thời điểm đó Việt Nam phải dõ bỏ toàn bộ rào cản, chấm dứt bảo hộ cho doanh nghiệp trong nước. Đồng thời Việt Nam cũng phải mở cửa mọi lãnh vực kinh doanh và dịch vụ nhạy cảm cho nhà đầu tư nước ngoài, như lãnh vực ngân hàng viễn thông, phân phối thương mại. Bức tranh toàn cảnh xem ra còn nhiều khó khăn.