Lê Dân Các luật sư Mỹ đại diện cho các nạn nhân chất độc Da Cam ở Việt Nam trước tòa Liên bang Hoa Kỳ, trong chuyến viếng thăm Hà Nội đã ngỏ ý hy vọng là sẽ thắng kiện. Luật sư Constantine Kokkoris, người đứng đầu toán chuyên viên pháp lý Mỹ trong vụ kiện này và đang viếng thăm Việt Nam, tuần qua đã giành cho hãng thông tấn Pháp AFP một buổi nói chuyện tại Hà Nội.
Bấm vào đây để nghe bản tin này
Rightclick to download this audio
Ông cho biết là rất hy vọng, và niềm tin của ông căn cứ trên lời tuyên bố của vị chánh thẩm trong buổi tiếp xúc sơ khởi diễn ra ngày 18 tháng Ba tại New York. Ông ta nói rằng các luật sư có một vụ án nghiêm trọng.
Luật sư Kokkoris nói thêm rằng luật lệ Hoa Kỳ đang tiến hóa và cùng những bằng chứng khoa học xác đáng về hậu quả của chất Da Cam, thì có thêm nhiều hy vọng cho các nạn nhân đòi bồi thường thiệt hại.
Hôm 30 tháng Giêng, một đơn kiện 37 công ty hóa chất Hoa Kỳ đã được Hội Nạn nhân Chất Độc Da Cam nhờ các luật gia Mỹ đệ nạp trước Tòa án Liên bang tại Brooklyn, bang New York. Hai công ty lớn nhất trong số các bị cáo là Dow Chemicals và Monsanto and Occidental Petroleum. Các tội danh liệt kê gồm những tội như âm mưu phạm tội ác chiến tranh và những tội chống con người.
Khi đó, kỹ sư Nguyễn Minh Quang thuộc hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam có trụ sở tại bang California, và cũng là một chuyên viên về chất da cam cho biết thêm về vụ kiện: “Đây là một vụ kiện tập thể, tức class action, và yêu cầu được xét xử có bồi thẩm đoàn. Các đương đơn tố các công ty Hoa Kỳ đã vi phạm luật pháp quốc tế và tội ác chiến tranh, vi phạm luật an toàn sản phẩm, cẩu thả và cố ý đả thương, âm mưu phạm pháp, quấy nhiễu nơi công cộng và làm giàu bất chánh để thứ nhất là đòi bồi thường bằng tiền do thương tật cá nhân, tử vong, và dị thai, thứ hai là yêu cầu tòa bắt buộc làm giảm ô nhiễm môi trường, và thứ ba để hoàn trả lại lợi nhuận mà các công ty đã kiếm được qua việc sản xuất thuốc khai quang." Tổ hợp luật sư của ông Constantine Kokkoris từ hôm 29 tháng Sáu vừa qua đã đến Việt Nam để thu thập thêm dữ liệu trong hai tuần để chuẩn bị cho vụ kiện. Điển hình là gặp gỡ các nạn nhân và các nhà khoa học Việt Nam.
Hôm thứ Hai vừa qua, đoàn luật sư Mỹ đã gặp chị Nguyễn thị Tâm, giáo viên trường Mầm non Hoa hồng, đại diện cho 4 nạn nhân chất độc Da Cam và Dioxin tỉnh Thái Bình. Chị Tâm cho biết đã tập hợp được 1,589 lá đơn của các nạn nhân đồng cảnh ngộ thành một hồ sơ tập thể gởi kiện các công ty sản xuất hóa chất độc của Hoa Kỳ.
Các công ty đó, bao gồm cả Dow Chemical và Monsanto Petroleum, trước đây cũng đã từng bị truy tố về chất độc Da Cam và Dioxin. Hồi năm 1984, trong vụ kiện tập thể do các cựu chiến binh Hoa Kỳ khởi xướng, các công ty liên quan đã thỏa thuận bồi thường tổng cộng 180 triệu đôla cho những cựu binh đã chết hoặc đau yếu sau khi có tiếp xúc với chất Da Cam hoặc những loại thuốc diệt cỏ khác mà quân đội Hoa Kỳ từng sử dụng.
Những năm gần đây, các cựu binh Mỹ tiếp tục khiếu kiện đòi thêm bồi thường ngoài khoản thỏa thuận vừa kể, và hồi tháng Sáu năm ngoái, Tòa án Tối cao phán quyết rằng họ có quyền khiếu tố thêm, bất chấp thỏa thuận hồi năm 1984 với các công ty hóa chất.
Viện dẫn điều này, luật sư Constantine Kokkoris cho rằng vụ kiện của các nạn nhân Việt Nam có nhiều hy vọng thắng thế. Ông nói với phái viên hãng tin Pháp AFP rằng ông rất thương người Việt Nam và tin rằng họ đã bị đối xử oan ức trong quá khứ.
Tuy nhiên ông thừa nhận rằng con đường đi tới công lý còn nhiều gian truân. Các công ty bị khiếu kiện vào tháng Chín tới sẽ nhờ luật sư Steven Brock nộp đơn xin hủy vụ án, nhưng có lẽ sẽ không được Tòa chấp thuận.
Dù sao, với những bất trắc có thể xảy ra trong vụ kiện có thể kéo dài hàng năm này, luật sư Constantine Kokkoris cho biết nếu các công ty hóa chất Mỹ muốn điều đình, giàn xếp bồi thường một cách hợp tình, hợp lý thì có thể thỏa thuận được.