Opens in new windowអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង ៤០ស្ថាប័នដែលជាសមាជិកនៃអង្គការសម្ព័ន្ធទន្លេកម្ពុជា សម្ដែងការខកចិត្តចំពោះការអនុម័តរបស់សភាជាតិឡាវ លើកិច្ចសន្យាសម្បទានរបស់គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង (Don Sahong)។ ក្រុមអង្គការទាំងនោះរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះភាពព្រងើយកន្តើយ និងភាពមានៈរបស់ភាគីឡាវ លើការព្រួយបារម្ភរបស់ពួកគេ ចំពោះគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដែលគេចាត់ទុកជាដង្ហើមនៃប្រព័ន្ធជីវចម្រុះឆ្លងដែន។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល សម្ដែងក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងលើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីជាឯកតោភាគីរបស់ប្រទេសឡាវ ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ និងស្នើឲ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់។
ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ដើម្បីជំទាស់នឹងគម្រោងកសាងទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង កាលពីថ្ងៃទី១៤ កញ្ញា។ ខ្លឹមសារក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះ បង្ហាញថា ការសម្រេចរបស់ភាគីឡាវ ទាក់ទិនគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុងនោះ គឺមិនគោរពស្មារតីនៃកិច្ចប្រជុំដែលមានសមាជិកទាំងបួនប្រទេស នៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ មានកម្ពុជា ថៃ ឡាវ និងវៀតណាម បានឯកភាពគ្នាថា នឹងពិគ្រោះយោបល់ជាមុនកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥។ ជាងនេះទៅទៀត ការអនុម័តទៅលើកិច្ចសន្យានេះ ធ្វើឡើងខណៈដែលសំណូមពររបស់ប្រទេសជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គទាំង៣ មានកម្ពុជា វៀតណាម និងថៃ ព្រមទាំងសហគមន៍ដែលរស់នៅតាមដងទន្លេផ្នែកខាងក្រោមនៃទន្លេមេគង្គ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា មិនទាន់ត្រូវបានដោះស្រាយ និងឆ្លើយតបដោយផ្អែកទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ឆ្នាំ១៩៩៥ ចំពោះទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ ចំពោះការឆ្លើយតបជាផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា វៀតណាម និងថៃ ដែលបានដាក់ជូនគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) នៅក្នុងដើមឆ្នាំ២០១៥ នេះ។
មន្ត្រីអង្គការសម្ព័ន្ធទន្លេកម្ពុជា មកពីអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum) លោក តឹក វណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះនឹងផ្ញើជូនទៅគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធដើម្បីពិនិត្យ និងចូលរួមអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយជាមួយភាគីឡាវ ដើម្បីបញ្ឈប់គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ។ លោកថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនស្ថាប័ន នឹងបន្តការជជែកពិភាក្សាបន្តទៀត ដើម្បីស្វែងរកយន្តការរួម ធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឲ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ យកចិត្តទុកដាក់អន្តរាគមន៍ទៅរដ្ឋសភាឡាវ ឬរដ្ឋាភិបាលឡាវ ឲ្យពិនិត្យពីលទ្ធភាពនៃគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង នេះឡើងវិញ៖ «យើងនឹងបន្តការជជែកពិភាក្សាគ្នា ទាក់ទងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយជាពិសេស រដ្ឋសភាកម្ពុជា វាជាតំណាងប្រជាពលរដ្ឋ អ៊ីចឹងរដ្ឋសភាឡាវ អនុម័ត ហើយយើងអាចធ្វើលិខិតដាច់ដោយឡែកមួយទៀត ដើម្បីជូនដំណឹងទៅដល់សម្ដេចប្រធានរដ្ឋសភា ដើម្បីឲ្យលោករៀបចំ ឬរកមធ្យោបាយណាក្នុងការឆ្លើយតបនឹងភាគីឡាវ ទាក់ទងអភិវឌ្ឍទំនប់ដនសាហុងនេះ ព្រោះវាមានផ្តល់ប៉ះពាល់ធំធេងដល់ប្រជានេសាទ និងរបរកសិកម្ម និងការប្រើប្រាស់ទឹកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា សង្កត់ធ្ងន់ថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលសម្ដែងពីការបារម្ភពីដំណើរការអភិវឌ្ឍទំនប់ដនសាហុង របស់ភាគីឡាវ នឹងនៅតែបន្តស្នើសុំយ៉ាងទទូចនូវគោលការណ៍ចំនួន ៦ចំណុច រួមមាន បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវរាល់សកម្មភាពទាំងឡាយពាក់ព័ន្ធនឹងការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុង មិនត្រូវអនុម័តលើកិច្ចសន្យាទិញអគ្គិសនីមុនពេលដែលបញ្ហា ឬសំណូមពរទាំងឡាយរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធ មិនទាន់បានដោះស្រាយ កុំបន្តឲ្យមានការចុះកិច្ចសន្យាផ្សេងទៀតលើគម្រោងនេះ ដោយរួមបញ្ចូលទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងលទ្ធកម្មវិស្វកម្មទំនប់ និងការសាងសង់ ធ្វើការសិក្សាវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់ឆ្លងដែនដោយស្ថាប័នប្រឹក្សាយោបល់ឯករាជ្យ ដោយមានការចូលរួមពេញលេញពីភាគីពាក់ព័ន្ធ រួមមានសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឲ្យមានការជជែកដោះស្រាយ និងឯកភាពនូវរាល់សំណូមពរ និងក្តីព្រួយបារម្ភរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធនានាប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។ ចំណែករដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ត្រូវដាក់សម្ពាធតាមគ្រប់រូបភាពទៅលើរដ្ឋាភិបាលឡាវ។
ទាក់ទងករណីនេះដែរ អ្នកនាំពាក្យនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន លើកឡើងថា កន្លងមករដ្ឋាភិបាលតែងតែប្រកាន់ជំហរអន្តរាគមន៍ទៅភាគីឡាវ តាមរយៈការងារការទូត ក្នុងគោលដៅឲ្យឡាវ ពិចារណាលើគម្រោងនេះឡើងវិញដែរ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលបារម្ភការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រទេសឡាវ ដែលជាការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រទេសអធិបតេយ្យមួយ ដែលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសផ្សេងទៀតលំបាកនឹងធ្វើការហាមឃាត់ណាស់។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងនៅតែបន្តការងារទូតជាមួយភាគីឡាវ ទាក់ទិនគម្រោងនេះបន្តទៀត ដែលធ្វើឲ្យមានការសិក្សាមួយដែលធានាអំពីការមិនទទួលផលប៉ះពាល់ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គតាមរយៈគម្រោងនេះ៖ «រាជបណ្ឌិត្យសភាគេបានបង្ហាញពីគោលជំហររបស់គេថា ការសង់វារីអគ្គិសនីនេះ គឺវាប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជាតិរស់នៅខាងក្រោមទឹក ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរបប។ កាលណារបបទឹកទន្លេហ្នឹងវាអត់គ្រប់គ្រាន់តាមធម្មជាតិ វាបណ្ដាលឲ្យទឹកប្រៃរបស់សមុទ្រហ្នឹង វាឡើងមកប៉ះពាល់ដល់ផ្នែករបស់វៀតណាម ក៏ដូចជាកម្ពុជា នៅដែនទឹកខាងក្រោមនេះឯង»។
ដោយឡែកគណៈកម្មការទី៣ នៃរដ្ឋសភាកម្ពុជា ដែលធ្លាប់ប្រតិកម្មនឹងសកម្មភាពរដ្ឋសភាឡាវ ដែលបានអនុម័តយល់ព្រមឲ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ បានគាំទ្រចំពោះសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីឲ្យភាគីឡាវ ធ្វើការសិក្សាវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់ឆ្លងដែន ដោយមានស្ថាប័នប្រឹក្សាយោបល់ឯករាជ្យចូលរួមពេញលេញពីភាគីពាក់ព័ន្ធ។
ប្រធានគណៈកម្មការទី៣ នៃរដ្ឋសភា ដែលគ្រប់គ្រងលើផ្នែកវិនិយោគ កសិកម្ម អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ បរិស្ថាន និងធនធានទឹក លោក ប៉ុល ហំម កត់សម្គាល់ថា ក្រុមការងារគណៈកម្មការទី៣ នៃរដ្ឋសភា ធ្លាប់បានចុះទៅសិក្សាវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់ឆ្លងដែន និងធ្វើរបាយការណ៍ដាក់ជូនទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីពិនិត្យពីលទ្ធភាពនៃគម្រោងកសាងទំនប់របស់ភាគីឡាវ និងរកយន្តការយ៉ាងណា ដើម្បីអន្តរាគមន៍ឲ្យភាគីឡាវ ពិចារណាលើគម្រោងនេះឡើងវិញ៖ «ប្រទេសឡាវ សម្រេចថា ធ្វើនេះវាមិនត្រឹមត្រូវទេ ពីព្រោះទន្លេមេគង្គនេះមិនមែនជាសម្បត្តិរបស់ប្រទេសឡាវ តែឯងទេ ការសម្រេចធ្វើអ្វីមួយតាមដងទន្លេមេគង្គហ្នឹង គឺអាចមានផលប៉ះពាល់ទៅលើប្រទេស ដែលនៅជាប់ទន្លេមេគង្គនេះ»។
អ្នកជំនាញបរិស្ថាន រកឃើញថា ការសិក្សាវាយតម្លៃប៉ះពាល់បរិស្ថានដោយឯករាជ្យរបស់ក្រុមហ៊ុន មេហ្គាហ្វើស (Mega First Corporation Berhad) របស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ទទួលបន្ទុកសាងសង់ទំនប់ដនសាហុង ហាក់ពុំបានផ្តល់ព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់ជីវចម្រុះឆ្លងព្រំដែន ដើម្បីឲ្យស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ដើម្បីដាក់ជូនគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គពិនិត្យសម្រេច។
កិច្ចព្រមព្រៀងទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥ ដែលបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គជាស្ថាប័នអន្តររដ្ឋាភិបាល។ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ភាគីរដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធ ត្រូវពិភាក្សាពីផលប៉ះពាល់ មុននឹងអាចចាប់ផ្ដើមការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅតាមដងទន្លេមេគង្គបាន។
ដោយឡែកមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងទន្លេ មើលឃើញថា កិច្ចព្រមព្រៀងគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គដែលមានប្រទេស៤ ជាសមាជិក ហាក់ឋិតក្នុងសភាពផុយស្រួយនៅឡើយ ដែលប្រទេសមួយចំនួនជាសមាជិក ហាក់ពុំអាចពឹងផ្អែកបានលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដើម្បីសម្រេចលើយន្តការរួមមួយនៃប្រទេសទាំង៤ ដោយឈរលើការឯកភាពនោះទេ។ ដូច្នេះ ការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ត្រូវងាកមករកការជជែកតាមបែបការទូតទៅវិញ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលនៃបណ្ដាញអង្គការទន្លេបី លោក មៀច មាន បារម្ភថា គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥ ហាក់ដូចជាពុំមានអំណាចឯករាជ្យ ដោយឈរលើយន្តការស្មារតីទទួលខុសត្រូវចំពោះការគ្រប់គ្រងទន្លេមេគង្គរួម ដែលធានាពីនិរន្តរភាពនៃទន្លេមេគង្គ និងធ្វើឲ្យភាគីប្រទេសដែលចុះហត្ថលេខីគោរពតាមនោះទេ។ កត្តាទាំងនេះ ដែលធ្វើឲ្យប្រជាសហគមន៍នេសាទ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងភាគីពាក់ព័ន្ធជាដើម នៅតែព្រួយបារម្ភពីដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចធម្មជាតិនៃទន្លេ ដែលកំពុងរងការគំរាមកំហែង។ លោកបារម្ភទៀតថា ប្រសិនទំនប់នេះបើកឲ្យដំណើរការ នឹងបង្កឲ្យកើតមានផលប៉ះពាល់ដែលមានលក្ខណៈធំធេងបំផុត ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាតិ មុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតមនុស្សរាប់លាននាក់ និងប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះឆ្លងដែន ការផ្លាស់ទីចុះឡើងរបស់ត្រីជាច្រើន ជាពិសេសត្រីផ្សោតទន្លេមេគង្គ ដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ អាចនឹងផុតពូជ៖ «បើសិនជាឡាវ នៅតែល្មើសនៅក្នុងការសាងសង់ទំនប់ដនសាហុង គឺឡាវ ខ្លួនឯងហ្នឹង គឺជាអ្នកព្យាយាមលុបបំបាត់នូវកិច្ចព្រមព្រៀង ឬក៏ព្យាយាមបង្ហាញធ្វើឲ្យខ្លួនឯងបាត់បង់ទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងទន្លេមេគង្គ ឬមួយខ្លួនឯងហ្នឹង ចុះហត្ថលេខីហើយ មិនព្រមអនុវត្តតាម»។
ក្រុមអ្នកអភិរក្សដងទន្លេមេគង្គ រកឃើញថា ទំនប់នេះនឹងប៉ះពាល់ដល់ធនធានជលផល ដោយរាំងខ្ទប់ចរាចររបស់ត្រីគ្រប់ប្រភេទ ព្រមទាំងប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ រហូតដល់ទៅ ៦០លាននាក់ ដែលរស់នៅពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើធនធាននៃទន្លេមេគង្គ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។