ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចព្នង នៅខេត្តក្រចេះ លើកឡើងថា អាជ្ញាធរមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយផលប៉ះពាល់លើសិទ្ធិស្ត្រី ដោយសារការចូលរួមការពារដីព្រៃសហគមន៍នៅមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេឡើយ។ ការលើកឡើងបែបនេះ ក្នុងពេលស្ត្រីទាំងនោះចូលរួមក្នុងពិធីពិគ្រោះយោបល់ស្ដីពីការចូលរួមរបស់ស្ត្រី ដើម្បីជំរុញឲ្យមានដំណោះស្រាយបញ្ហាព្រៃសហគមន៍ក្នុងឃុំថ្មី ស្រុកចិត្របូរី រៀបចំដោយអង្គការយុវជនខ្មែរ និងការអភិវឌ្ឍសង្គម (KUSD) កាលពីថ្ងៃទី៨ មីនា។
ការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ គឺជាប្រធានបទសំខាន់ ដែលស្ត្រីជាជនជាតិដើមភាគតិចព្នង កំពុងស្វែងរកវិធានការឲ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលជួយអន្តរាគមន៍សង្គ្រោះ បន្ទាប់ពីមានក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមកវិនិយោគនៅក្បែរមូលដ្ឋានពួកគាត់ និងយាយីដល់ដំណើរការប្រមូលអនុផលព្រៃឈើលក្ខណៈប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចនៅរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ។
ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន យកចិត្តទុកដាក់ពីការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិនៅមូលដ្ឋានពួកគាត់ ដែលកំពុងរងការគំរាមកំហែង។
មានកំណើតជាជនជាតិដើមភាគតិចព្នង រស់នៅភូមិប្អៀរ ឃុំថ្មី ស្រុកចិត្របូរី លោកស្រី អ៊ួន អ៊ុន សម្ដែងការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិដែលជាប្រភពនៃប្រាក់ចំណូលរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ដូចជាការប្រមូលអនុផលព្រៃឈើ ការដងជ័រទឹក ថ្នាំបុរាណ ឃ្វាលគោ និងរកឃ្មុំ ជាដើម។ លោកស្រីថា ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចបាត់បង់បន្តិចម្តងៗ និងបង្កការប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពពួកគាត់ គឺបន្ទាប់ពីមានសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញឈើធំៗ ដើម្បីយកដីរបស់ក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម។ លោកស្រីកត់សម្គាល់ថា ទុក្ខកង្វល់របស់ស្ត្រីដែលរងគ្រោះដោយការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិត្រូវកប់ចោល និងមិនត្រូវបានដោះស្រាយដោយអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលនោះទេ។ លើសពីនេះ ក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម រំលោភដីសហគមន៍ និងឈូសឆាយជាបន្តបន្ទាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤៖ « បើសិនបាត់បង់ដីព្រៃហ្នឹង អាយុជីវិតខ្ញុំក៏គ្មានអីរំពឹងទុកឲ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយទៀតដែរ បើគេរំលោភបំពាន។ ខ្ញុំយកដីសមូហភាព ហើយឲ្យកូនចៅបន្តទៀត »។
លោកស្រី អ៊ួន អ៊ុន ពុំមានសង្ឃឹមសោះឡើយចំពោះចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ក្នុងការទប់ស្កាត់ការឈូសឆាយដីព្រៃសហគមន៍ដោយក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ខណៈអ្នកភូមិធ្លាប់លើកគ្នាមកតវ៉ា និងស្នើសុំឲ្យមានការទប់ស្កាត់ជាច្រើនលើកច្រើនសាក្តី។
អនុប្រធានសហគមន៍ការពារព្រៃឈើភូមិប្អៀរ ដែលចូលរួមវេទិកាពិគ្រោះយោបល់ដែរនោះ គឺលោក ហ៊ាង ផន និយាយថា ជម្លោះដីធ្លីសហគមន៍ជាមួយក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច បានក្លាយជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ខណៈអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធហាក់មិនមានឆន្ទៈដោះស្រាយ។ លោកកត់សម្គាល់ថា ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចនៅមូលដ្ឋាន រងការរំលោភបំពានសិទ្ធិ នៅពេលដែលពួកគេត្រូវចំណាយពេលវេលា និងប្រាក់កាសជាដើម ដើម្បីធ្វើការតវ៉ាទាមទារដីសហគមន៍។ លោកអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល យកចិត្តទុកដាក់លើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រី តាមរយៈផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យសហគមន៍អភិរក្សព្រៃឈើ ឬធនធានធម្មជាតិជាអាទិភាព និងទាញផលប្រយោជន៍ព្រៃឈើជាលក្ខណៈប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិច ប្រសើរជាងកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដើម្បីយកដី៖ « ពេលអស់ឈើ ទុក្ខលំបាកជួបលើស្ត្រីដោយសារតែប្ដីដើរឆ្ងាយ វាមានបញ្ហាក្នុងគ្រួសារមកដល់ប្រពន្ធជាស្ត្រីហ្នឹង »។
ឆ្លើយតបការលើកឡើងនេះ មេឃុំថ្មី ស្រុកចិត្របូរី លោក មុំ ខាំ អះអាងថា អាជ្ញាធរឃុំបានយកចិត្តទុកដាក់សម្របសម្រួលរឿងជម្លោះដីធ្លីរបស់សហគមន៍ និងស្វែងរកអន្តរាគមន៍ឲ្យសហគមន៍ទទួលសិទ្ធិគ្រប់គ្រងដីដោយស្របច្បាប់។ លោកអះអាងថា ការចង់បានរបស់ពលរដ្ឋកន្លងមកទាក់ទិនការអភិរក្សដីព្រៃសហគមន៍ អាជ្ញាធរឃុំបានខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើការសម្របសម្រួល និងស្នើទៅអាជ្ញាធរស្រុកដើម្បីដោះស្រាយបន្ត៖ « ក្រុមប្រឹក្សាទាំងជំទប់ទី១ និងទី២ ណែនាំប្រាប់យើងធ្វើអ្វី។ ខ្ញុំលើកហេតុផលថា ចង្កឹះមួយបាច់មិនអាចអ្នកណាកាច់បំបាក់បានទេ។ តែបើយើងទៅមិនរួចទេ ខុសផ្លូវច្បាប់ យើងអនុវត្តផ្លូវច្បាប់។ ហើយសេចក្តីចង់បានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏យើងខិតខំចង់ធ្វើជួយ »។
ព្រៃសហគមន៍ភូមិប្អៀរ ឃុំថ្មី ស្រុកចិត្របូរី ខេត្តក្រចេះ មានទំហំ ១.២៨៦ហិកតារ បែងចែកជាពីរផ្នែក គឺដីត្រៀមបម្រុងសម្រាប់សហគមន៍មានទំហំ ៨១៦ហិកតារ និងដីព្រៃសមូហភាពសហគមន៍ ៤៧០ហិកតារ។ សហគមន៍អះអាងថា កាលពីថ្ងៃទី២៥ មករា ក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម ឈ្មោះ ដៅ ទូ សៃហ្គន ប៊ិញ ភឿក (Dau Tu Saigon-Binh Phouc (SBK)) បានឆ្វៀលដីឲ្យពលរដ្ឋទំហំ ៨១៦ហិកតារ។ សហគមន៍ថា ការកាត់ឆ្វៀលនោះពុំមានការដឹងឮពីអាជ្ញាធរ ហើយសហគមន៍ក៏មិនទទួលស្គាល់ដែរ។
មន្ត្រីគម្រោងនៃអង្គការយុវជនខ្មែរ និងការអភិវឌ្ឍ (KYSD) លោក ចេង បញ្ញា យល់ថា វេទិកាពិគ្រោះយោបល់នៅចំទិវា ៨ មីនា គឺជាយន្តការរួមមួយ ផ្តល់ឱកាសឲ្យស្ត្រីងើបឈរទាមទារសិទ្ធិក្នុងការរស់នៅរបស់ពួកគាត់ និងលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ។ លោករំពឹងថា សារប្រយោជន៍នៃវេទិកានេះ អាចរកឫសគល់នៃបញ្ហានានាដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជាក់លាក់ ទាក់ទិននឹងការបាត់បង់ដីធ្លីអាស្រ័យផល និងដីព្រៃសហគមន៍នៅមូលដ្ឋាន។ លោកកត់សម្គាល់ថា លទ្ធផលនៃវេទិកានេះ អាជ្ញាធរឃុំបង្ហាញជាសញ្ញាវិជ្ជមានមួយចំនួនទាក់ទិនបញ្ហាដីធ្លី៖ « គោលបំណងយើងធ្វើផ្សារភ្ជាប់ទិវាសិទ្ធិនារី។ ស្ត្រីទាមទារធ្វើម៉េចឲ្យគាត់មានសមភាព មានយុត្តិធម៌ មានការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងសហគមន៍របស់គាត់ »។
ប្រធានសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា (ANSA) លោក សន ជ័យ មើលឃើញថា ក្រុមស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច គឺជាក្រុមដែលរងនូវការគំរាមកំហែងខ្លាំងពីឈ្មួញកាប់ទន្ទ្រានយកដី និងព្រៃឈើរបស់ក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។ លោកយល់ថា បញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែមានយន្តការឆ្លើយតបដល់ស្ត្រីដែលជាសកម្មជនការពារព្រៃឈើ ឬស្ត្រីដែលស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិ៖ « បញ្ហារបស់ស្ត្រីគេសរសេរទៅលើក្រដាសគោលនយោបាយ តែការអនុវត្តជាក់ស្តែងតិចតួច បញ្ហាការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក្នុងការសម្ដែងនូវសិទ្ធិសេរីភាព សម្ដែងនូវកង្វល់របស់ខ្លួនគួរតែទុកដាក់ពីរដ្ឋាភិបាល ពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន »។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា ចលនារបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិ កំពុងជួបឧបសគ្គ ហើយពេលខ្លះ ស្ត្រីបានទទួលរងនូវការគំរាមកំហែងពីអ្នកបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិទៀតផង ប៉ុន្តែការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះការប្រឈមរបស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច និងការស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់សហគមន៍ពួកគេ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។