ប្រជាពលរដ្ឋជាង ៥០គ្រួសារនៅស្រុកចន្ទ្រា ខេត្តស្វាយរៀង ដែលមានទំនាស់ដីធ្លីជាមួយអតីតមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថដ៏មានអំណាចម្នាក់ឈ្មោះ ស៊ឹម ឈាន បានដង្ហោយរកដំណោះស្រាយពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា។ ប្រជាពលរដ្ឋថា អតីតមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថរូបនោះ បានឃុបឃិតជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ហើយតែងតែគំរាមកំហែង និងបំផ្លាញផលដំណាំរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីដណ្ដើមយកដីនោះបណ្ដាលឲ្យជីវភាពរបស់ពួកគាត់ដុនដាប។
ការអំពាវនាវឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យជួយរកយុត្តិធម៌ដោយផ្តល់ដីជូនពួកគាត់កាន់កាប់វិញនោះ បន្ទាប់ពីអ្នកភូមិតែងម៉ៅ និងភូមិចន្ទ្រា ជាង ៥០គ្រួសារ ស្ថិតនៅឃុំចន្ទ្រា ស្រុកចន្ទ្រា ខេត្តស្វាយរៀង អស់ជំនឿលើអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ស្ថាប័នតុលាការ និងស្ថាប័នដទៃទៀត។
ប្រធានសហគមន៍ដីធ្លីភូមិតែងម៉ៅ លោក កើត នោ បានរៀបរាប់ថា លោកបានស្វះស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នថ្នាក់ក្រោមជាតិ រហូតដល់ស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិ ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមិនមានលទ្ធផលឡើយ ដែលបណ្ដាលឲ្យទំនាស់ដីធ្លីនេះអូសបន្លាយពេលជាង ១៦ឆ្នាំមកហើយ គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤ មក។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋបន្តថា ភាគីជម្លោះម្ខាងទៀតដែលជាអតីតមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ឈ្មោះ ស៊ឹម ឈាន អាចមានខ្នងក្រាស់ ព្រោះសូម្បីតែអាជ្ញាធរថ្នាក់ខេត្ត ឬស្ថាប័នតុលាការ ក៏មិនហ៊ានសម្រេចដែរ។ ពលរដ្ឋរំពឹងថា មានតែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប៉ុណ្ណោះទេ ទើបអាចជួយបាន៖ « ផ្លូវតុលាការទោះ ២០ឆ្នាំក៏មិនដាច់ស្រេចដែរ ព្រោះម្តងឲ្យពលរដ្ឋឈ្នះ ម្តងឲ្យគេឈ្នះ។ ដូច្នេះមានតែសម្ដេចទេ ជួយផងសម្ដេច។ ឥឡូវនេះពលរដ្ឋលំបាកណាស់ គ្មានដីធ្វើស្រែ អ្នកខ្លះចំណាកស្រុកចោលផ្ទះទៅធ្វើការ ឲ្យគេខ្លះទៀតទៅសុំទានគេ »។
ពលរដ្ឋថាផ្ទៃដីដែលមានទំនាស់នោះទំហំប្រមាណ ៦៤ហិកតារ។ ប្រជាពលរដ្ឋបានរុករានកាន់កាប់ និងធ្វើស្រែតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៣ រហូតដល់ឆ្នាំ២០០០ ប៉ុន្តែដោយសារឆ្នាំ២០០០ មានទឹកជំនន់ខ្លាំង ពួកគាត់ក៏បានផ្អាករហូតដល់ឆ្នាំ២០០៤ ក៏លេចមុខមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ឈ្មោះលោក ស៊ឹម ឈាន បានមកអះអាងថា គាត់បានទិញដីនោះ តែពលរដ្ឋចោទថា លោក ស៊ឹម ឈាន បានឃុបឃិតជាមួយអាជ្ញាធរលួចធ្វើប្លង់ និងធ្វើលិខិតក្លែងក្លាយ។
ប្រជាពលរដ្ឋបានបញ្ជាក់ថា ក្រោយមកនៅឆ្នាំ២០០៤ ភាគីទំនាស់បានចូលទៅកាន់កាប់ ហើយក្រុមអ្នកភូមិបានតវ៉ាដោះស្រាយមិនចេញ រហូតប្ដឹងផ្ដល់គ្នាទៅតុលាការ។ ពលរដ្ឋបន្តថា ខណៈសំណុំរឿងដីធ្លីនេះកំពុងឋិតក្នុងដៃតុលាការ ស្រាប់តែពួកគាត់សង្កេតឃើញថា ឈ្មោះ ស៊ឹម ឈាន បានឃុបឃិតគ្នាជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ជួលដីបន្តឲ្យជនជាតិវៀតណាម ធ្វើស្រែ ហើយកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា នេះ ពលរដ្ឋទាំង ៥០គ្រួសារ បានយកពូជស្រូវដំណើបចំនួន ៥តោនទៅពង្រោះលើដីស្រែនោះ ស្រាប់តែឈ្មោះ ស៊ឹម ឈាន និងអាជ្ញាធរស្រុក បានបញ្ជាឲ្យជនជាតិវៀតណាម បើកត្រាក់ទ័រឈូសឆាយកម្ទេច។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ គឺលោកស្រី ទួក ឆែន រៀបរាប់ថា ដោយសារតែមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមអសមត្ថភាព និងមិនគិតគូរអំពីសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋនោះ បានធ្វើឲ្យពួកគាត់បាត់បង់ដីធ្លី ហើយកំពុងមានជីវភាពដុនដាប៖ « ខ្ញុំអស់ដីអស់ស្រូវដែលទើបពង្រោះ។ ខ្ញុំមិនដែលវេទនាដល់ថ្នាក់នេះ ទោះទើបវិលពីសម័យ ប៉ុល ពត ក្តី។ អ្នកធំជិះជាន់ប្រជាពលរដ្ឋ »។
លោកស្រីថាជនជាតិវៀតណាម នៅតែមានវត្តមានជួលដីស្រែនៅទីនោះ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជួយបិទបាំងមិនឲ្យអាជ្ញាធរថ្នាក់លើដឹងឡើយ។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបំភ្លឺពីអភិបាលស្រុកចន្ទ្រា លោក នួន រាំ និងអភិបាលខេត្តស្វាយរៀង លោក ម៉ែន វិបុល នៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា បានទេ ដោយលោកទាំងពីរថាជាប់រវល់ប្រជុំ។ ចំណែកអតីតមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថ លោក ស៊ឹម ឈាន ដែលរងការចោទថារំលោភយកដីពលរដ្ឋនោះ អាស៊ីសេរី នៅមិនទាន់អាចស្វែងរកការឆ្លើយតបបាននៅឡើយ។
ទំនាស់ដីធ្លីរវាងប្រជាពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថនេះ ក៏ធ្លាប់កើតមានអំពើហិង្សាជាច្រើនលើក ហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ប្រជាពលរដ្ឋដែលហ៊ានចេញមុខតវ៉ាជាងគេនោះ ធ្លាប់ត្រូវតុលាការចាប់ដាក់គុកពីរដងរួចមកហើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋអះអាងថា ជាញឹកញាប់ពួកគាត់តែងទទួលរងការគំរាមកំហែងពីភាគីម្ខាងទៀតដែលមានអំណាច។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) ប្រចាំខេត្តស្វាយរៀង ដែលបានតាមដានរឿងទំនាស់ដីធ្លីនេះ គឺលោក នុត បូពិណ្ណារ័ត្ន លើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋបានជួបការវេទនាសព្វបែបយ៉ាងទាំងផ្លូវកាយ ទាំងផ្លូវចិត្តក្នុងរឿងទំនាស់ដីធ្លីនេះ ដោយសារគ្មានដីបង្កបង្កើនផល ប៉ះពាល់ដល់ជីវភាព និងប្រឈមការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារជាដើម។ លោក នុត បូពិណ្ណារ័ត្ន បន្តថា រឿងនេះគួរត្រូវបានបញ្ចប់យូរហើយ ព្រោះសាលាឧទ្ធរណ៍បានចេញសាលដីកាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋឈ្នះក្តី តែក្រោយមក សាលាឧទ្ធរណ៍បានមោឃភាពសាលដីកាចាស់ ហើយចេញសាលាដីកាថ្មីសម្រេចឲ្យពលរដ្ឋចាញ់ក្តីវិញ ដែលកាន់តែធ្វើឲ្យសំណុំរឿងស្មុគស្មាញ និងមានមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើន៖ « បើពិនិត្យទៅលើអង្គច្បាប់ និងច្បាប់ភូមិបាល គឺពួកគាត់មានសិទ្ធិទទួលបានដីនោះមកកាន់កាប់។ ចឹងហើយរដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរ ជួយដោះស្រាយរឿងនេះជូនពួកគាត់ផង »។
ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋអះអាងថា ពួកគាត់មិនសុខចិត្តនោះឡើយ ប្រសិនបើតុលាការកាត់ក្តីឲ្យពួកគាត់ជាម្ចាស់ស្រុកម្ចាស់ដី បាត់បង់ដីដែលធ្លាប់អាស្រ័យផលតាំងពីឆ្នាំ១៩៨០ ជាងនោះ ពោលគឺពួកគាត់នឹងនៅតែបន្តតវ៉ារហូតមានដំណោះស្រាយ ទោះត្រូវប្រឈមមុខអ្វីក៏ដោយចុះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។