មន្ត្រីសុរិយោដីខេត្តប៉ៃលិន និងមន្ត្រីសមាគមអាដហុក (ADHOC) បានចុះពិនិត្យ និងវាស់វែងកំណត់ក្បាលដីជូនពលរដ្ឋចំនួន ៣១៧គ្រួសារ។ មន្ត្រីសមាគមអាដហុក ឲ្យដឹងថា ការចុះវាស់វែង គឺបន្ទាប់ពីក្រុមការងារបានបំពេញសលាកបត្រព័ត៌មានរបស់ក្រុមពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីរាជការដែលចូលកាន់កាប់ និងរស់នៅលើដីបម្រុងទុករបស់រដ្ឋតាំងពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៩ នោះរួចរាល់។
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងសង្គមស៊ីវិល ចាប់ផ្ដើមការងារវាស់វែងរបស់ខ្លួនចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ហើយគ្រោងនឹងបញ្ចប់ទៅវិញក្នុងរយៈពេល ៤សប្ដាហ៍ នៅដើមឆ្នាំ២០១៦។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងតំណាងពលរដ្ឋសង្ឃឹមថា អាជ្ញាធរនឹងចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ ឬមានគោលនយោបាយដោះដូរដីធ្លីជូនពលរដ្ឋសមស្រប ខណៈអ្នកភូមិមានបញ្ហាដីធ្លីភាគច្រើន ពេញចិត្តនឹងសកម្មភាពចុះវាស់វែងនេះ។
មន្ត្រីកម្មវិធីដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិរបស់សមាគមអាដហុក លោក យី សុខសាន្ដ ថ្លែងនៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ថា ការធ្វើស្ថិតិក្នុងឆ្នាំ២០០៨ មានពលរដ្ឋតែជាង ១០០គ្រួសារប៉ុណ្ណោះបានចូលរស់នៅ និងកាន់កាប់លើដីសម្រាប់អភិវឌ្ឍព្រលានយន្តហោះ។ ប៉ុន្តែការស្រង់ស្ថិតិក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មានរហូតដល់ជាង ៣០០គ្រួសារ ក្នុងនោះក៏មានឈ្មោះតំណាងរាស្ត្រ និងមន្ត្រីយោធាពាក់ផ្កាយដែរ៖ «មានប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ទីមួយ គាត់មានលិខិតស្នាមបញ្ជាក់ពីរដ្ឋអំណាចមូលដ្ឋាន ពីខេត្តរហូតដល់ឃុំ ហើយមានសាក្សី គេហៅថាសាក្សីរស់ជាប់ព្រំនោះណា។ ពេលវាស់វែងហើយដឹងទំហំដី និងចំនួន ហើយខាងអាជ្ញាធរមានសិទ្ធិចរចាជាមួយប្រជាពលរដ្ឋទៅបាទ»។
ជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃរវាងអាជ្ញាធរខេត្តប៉ៃលិន និងពលរដ្ឋបួនភូមិ នៃឃុំស្ទឹងត្រង់ បានកក្រើកឡើងខ្លាំងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៦ ឆ្នាំ២០០៨ និងក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដែលជម្លោះនេះឈានដល់ការដុតផ្ទះ និងចាប់ពលរដ្ឋចំនួន ៤នាក់ដាក់គុក។ រីឯម្នាក់ទៀតរត់គេចខ្លួនពីដីការបស់តុលាការ។ កាលណោះ អាជ្ញាធរបានប្ដឹងចោទក្រុមពលរដ្ឋទៅតុលាការ ថាបានចូលទៅរស់នៅ និងរំលោភកាន់កាប់លើដីបម្រុងទុករបស់រដ្ឋ។
តំណាងពលរដ្ឋម្នាក់ គឺលោកស្រី អោម សំអាន បញ្ជាក់ថា ដើមឡើយមានពលរដ្ឋចំនួន ១៤៧គ្រួសារមកពីភូមិភ្នំក្រិញ ភូមិអន្លង់រក្សា ភូមិអូរកន្ឋៀងវ៉ា និងភូមិទំនប់ នៃឃុំស្ទឹងត្រង់ នាំគ្នាផ្ដិតមេដៃតវ៉ាតាំងពីឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីឲ្យអាជ្ញាធរផ្ដល់ដីដែលខ្លួនកំពុងរស់នៅ និងបង្កបង្កើនផល។ លោកស្រីថា ដ្បិតក្រុមការងារមិនបានវាស់អស់ទំហំដីរបស់អ្នកភូមិធ្លាប់កាន់កាប់នោះ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋសាទរនឹងការវាស់វែងនេះ៖ «រាល់ដងពេលដាំគេភ្ជួរចោលៗ ឥឡូវនេះយើងបានបង្កបង្កើនផលនៅលើហ្នឹង រហូតដល់បានវាស់វែង។ សំណូមពរឲ្យបានចេញប្លង់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្ញុំ ហើយអ្នកខ្លះទៀតអត់មានទីលំនៅទេ។ សូមឲ្យមានដីនៅជិតផ្លូវ បានលក់ដូរចិញ្ចឹមកូន ឲ្យពួកខ្ញុំប្ដឹងតវ៉ាដើម្បីមានពេលរកស៊ីខ្លះទៅ»។
អភិបាលរងខេត្តប៉ៃលិន អ្នកស្រី ជា លាភ ថ្លែងថា ពលរដ្ឋជាង ៣០០គ្រួសារកំពុងរស់នៅរាយប៉ាយពេញដីបម្រុងទុករបស់រដ្ឋជាង ១ពាន់ហិកតារ (១.២៩២ហិកតារ) ទើបអាជ្ញាធរខេត្ត និងភាគីពាក់ព័ន្ធ មានទិសដៅដោះស្រាយបញ្ហានេះជាបីជំហាន គឺទី១ បំពេញសលាកបត្រព័ត៌មាន។ ទី២ ចុះវាស់ដីជាក់ស្ដែង និងទី៣ ចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិដោយតម្រូវឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅមួយកន្លែង នៃផ្នែកណាមួយលើដីនោះ៖ «ការពិត គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលថាចែករំលែកជូនប្រជាពលរដ្ឋយើង ប៉ុន្តែមិនកំណត់ថាក្នុងមួយគ្រួសារបានប៉ុន្មានទេ។ យើងចាំលៃលកតាមដីជាក់ស្ដែង។ វាមិនអាចទៅជាព្រលានទៀតទេ ព្រោះដីហ្នឹងអស់ហើយ»។
យ៉ាងណា ពលរដ្ឋខ្លះមិនទាន់បានបំពេញសលាកបត្រព័ត៌មាន ឬចូលខ្លួនទៅចង្អុលបង្ហាញក្បាលដីជូនក្រុមការងារ ដើម្បីវាស់វែងនៅឡើយទេ ព្រោះគេមិនសង្ឃឹមថា មានដំណោះស្រាយពិតប្រាកដ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។