ផ្ទះ និងខ្ទមរបស់ពលរដ្ឋជាច្រើនខ្នងនៅឃុំសន្ទ្រែ ស្រុកភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ត្រូវអាជ្ញាធរបង្ខំឲ្យរុះរើចេញពីដីសម្បទានសង្គមកិច្ចទំហំ ៥៦៩ហិកតារ ដែលបានកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យកាលពីឆ្នាំ២០១១។ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋខ្លះបដិសេធមិនព្រមចេញ ដោយអះអាងថា ពួកគេបានរស់នៅ និងកាន់កាប់ដីតំបន់នោះតាំងពីឆ្នាំ២០០៧ គឺមុនពេលអនុក្រឹត្យចេញ ដែលទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយជូនពួកគាត់។
ពលរដ្ឋរស់នៅក្នុង និងក្រៅស្រុកភ្នំក្រវាញ មួយចំនួន ប្រតិកម្មចំពោះអាជ្ញាធរឃុំ ស្រុក និងខេត្តរបស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីចេញសេចក្ដីជូនដំណឹងឲ្យពួកគាត់រុះរើផ្ទះសម្បែង និងខ្ទមចាំចម្ការចេញ ដោយកំណត់រយៈពេលយ៉ាងយូរ ១៥ថ្ងៃ គឺគិតចាប់ពីចុងសប្ដាហ៍ទី២ ខែមិថុនា នេះតទៅ។ ពលរដ្ឋថា អាជ្ញាធរបានប្រើពាក្យប្រមាថ និងគំរាមចាប់ដាក់គុក បើមិនព្រមរុះរើផ្ទះ ឬខ្ទមចេញពីដីសម្បទានសង្គមកិច្ចទេ។
ស្ត្រីវ័យ ៥២ឆ្នាំម្នាក់ គឺលោកស្រី សេក រីម មានប្រសាសន៍ថា គ្រួសារគាត់បានទិញផ្ទះ និងដីឡូត៍ពីប្អូនជីដូនមួយកាលពីឆ្នាំ២០១៥ ប៉ុន្តែដី និងផ្ទះនោះ ប្អូនគាត់រស់នៅតាំងពីឆ្នាំ២០០៧។ ក្រោយមក លោកស្រីបានកែលំអផ្ទះដោយលើកឲ្យខ្ពស់ទំហំ ៥ម៉ែត្រគុណនឹង ៦ម៉ែត្រ ប្រក់ក្បឿង តែមិនទាន់បាំងជញ្ជាំងរួចទេ ព្រោះអាជ្ញាធរទៅហាមឃាត់។ លោកស្រីថា ពុំមានដីណាផ្សេងរស់នៅក្រៅពីនេះទេ៖ « ហើយមេឃុំនិយាយថា ស៊ីញេហ្នឹងស៊ីញេពីថ្នាក់ខេត្តមកមុន ដល់អ៊ីចឹងទៅមេឃុំដឹងថា ដីហ្នឹងជាដីរបស់ប្រជាជនដែរ តែថ្នាក់លើស៊ីញេមកហើយ គាត់នៅក្រោមគេអត់ហ៊ានដែរ។ ដល់អ៊ីចឹងស៊ីញេដែរទៅ។ គេឲ្យរុះរើផ្ទះអ៊ីចឹង គិតចង់ផ្ដិតមេដៃសុំទៅសម្ដេចណាលោកគ្រូ ! ចង់ឲ្យខាងប៉ុស្តិ៍អាស៊ីសេរី ជួយផ្សាយបានឮដល់សម្ដេចជួយដោះស្រាយដល់កូនចៅដែលខ្វះខាត »។
លោកស្រីបន្ថែមថា ផ្ទះសម្បែង និងខ្ទមរបស់ពលរដ្ឋដែលបានសង់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ មកនោះ មានតិចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមានពលរដ្ឋមិនតិចជាង ៥០គ្រួសារឡើយ ដែលមានដី និងលិខិតកាន់កាប់លើដីនោះទទួលស្គាល់ដោយអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ និងខ្លះមានទទួលស្គាល់រហូតដល់ភូមិបាលស្រុកទៀតផង។ ប៉ុន្តែមានពលរដ្ឋ ១០គ្រួសារក្នុងចំណោម ៥០គ្រួសារ ព្រមផ្ដិតមេដៃរុះរើផ្ទះចេញតាមសំណើអាជ្ញាធរ។
ចំណែកពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតដែលមិនយល់ព្រមផ្ដិតមេដៃតាមសំណើរបស់អាជ្ញាធរ គឺលោកស្រី ង៉ែត សារុន អះអាងថា រូបគាត់បានទិញដីចម្ការមួយកន្លែងនៅក្នុងតំបន់នៃដីសម្បទានសង្គមកិច្ចនោះ ពីមេភូមិម្នាក់នៅអំឡុងឆ្នាំ២០០៧ ប៉ុន្តែបែរជាអាជ្ញាធរយកដីនោះទៅដាក់ជាដីសម្បទានសង្គមកិច្ចនៅឆ្នាំ២០១១ ទៅវិញ។ អាជ្ញាធរបានប្រើល្បិចបង្ខំឲ្យពលរដ្ឋផ្ដិតមេដៃទទួលស្គាល់ថា ពួកគេពិតជាបានរស់នៅលើដីខុសច្បាប់មែន។
លោកស្រី ង៉ែត សារុន រំឭកថា តំបន់សន្ទ្រែ ដែលកំពុងមានជម្លោះដីធ្លីនេះ កាលពីដើមជាតំបន់គ្រោះថ្នាក់ដោយគ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០០២ និងឆ្នាំ២០០៣ មានសកម្មភាពដោះមីនពីមន្ត្រីជំនាញ ទើបមេភូមិអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅរស់នៅអមតាមដងផ្លូវលំនៃតំបន់នោះ។ លោកស្រីថា នៅមុនពេលមានការដោះមីននេះ ក៏មានពលទាហានជាច្រើននាក់ចូលចាប់ដីលក់ដែរ៖ « ដីហ្នឹងតាំងពីឆ្នាំ៩០ ណោះ ឆ្នាំ៩០ ដល់ ៩៣ កងពល៩៤ យកទ័ពទៅដាក់ហ្នឹង។ ដល់តែ ៩៦ ទាហានដកទៅបាយឃ្លះ បាត់ទៅ ក៏មានទាហាននៅសេសសល់នាំគ្នាចាប់ដី ក៏លក់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ ២០ម៉ែត្រ ឬ ៣០ម៉ែត្រអ៊ីចឹងទៅ »។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ អភិបាលស្រុកភ្នំក្រវាញ លោក សូរ សាហុង ថ្លែងថា អាជ្ញាធរទើបបានចុះអប់រំ និងស្រង់ស្ថិតិចំនួនគ្រួសារដែលរស់នៅលើដីសម្បទានសង្គមកិច្ចនៅក្នុងខែមិថុនា នេះ មិនទាន់ទទួលបានតួលេខពិតប្រាកដនៅឡើយទេ។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន បានទប់ស្កាត់ការទន្ទ្រានចូលកាន់កាប់ដីព្រៃរបស់ពលរដ្ឋ តែពួកគាត់មិនស្ដាប់ ដែលបច្ចុប្បន្នអាចមានចំនួនគ្រួសារលើសពី ៥០គ្រួសារទៅទៀត។
លោក សូរ សាហុង បដិសេធចំពោះការអះអាងរបស់ក្រុមពលរដ្ឋដែលថា បានចូលទៅរស់នៅតំបន់សន្ទ្រែ តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ តាមពិតពួកគាត់ទើបចូលទន្ទ្រានកាន់កាប់ និងរស់នៅក្រោយឆ្នាំ២០១២។ អ្នកចូលកាន់កាប់ដីនេះ គឺជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងស្រុក និងមកពីក្រៅស្រុកខ្លះ ដែលភាគច្រើនពួកគេមានដីកាន់កាប់នៅកន្លែងផ្សេងរួចហើយ ប៉ុន្តែនៅរំលោភកាន់កាប់លើដីហាមឃាត់ទៀត៖ « ឃើញសមត្ថកិច្ច ឃើញអាជ្ញាធរចុះទៅ គាត់ភ័យ ! គាត់ភ័យដោយសារគាត់ធ្វើខុសច្បាប់។ បើគាត់ធ្វើត្រូវច្បាប់ មានរឿងអីដែលគាត់ត្រូវភ័យ ? ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចសម្រាប់ដោះស្រាយឲ្យមន្ត្រីចូលនិវត្តន៍ អតីតយុទ្ធជន ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រពិតប្រាកដអត់ដីសោះ។ អាហ្នឹងគោលនយោបាយដីធ្លីរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺដោះស្រាយឲ្យអ្នកអ៊ីចឹង មិនមែនទុកឲ្យខិលខូចចូលទៅទន្ទ្រាន ឬដណ្ដើមកាន់កាប់ទេ »។
ចំពោះដំណោះស្រាយឆ្វៀលដី ឬមានគោលនយោបាយយ៉ាងណាជូនប្រជាពលរដ្ឋនោះ លោក សូរ សាហុង ថាអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ ពុំមានសិទ្ធិសម្រេចទេ គឺទាល់តែមានគោលការណ៍ពីថ្នាក់ជាតិ។
ប៉ុន្តែរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា លោក យី យ៉ូន ថ្លែងថា ការងារនេះ គឺឋិតនៅហួសដែនសមត្ថកិច្ចក្រសួងរបស់លោក ដែលជាទូទៅឋិតនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់គណៈកម្មាធិការសម្បទានដីសង្គមកិច្ចថ្នាក់ជាតិ ដែលមានរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ជាប្រធាន។ លោក យី យ៉ូន ជំរុញឲ្យសួរនាំរឿងនេះទៅអាជ្ញាធរស្រុក ឬខេត្តវិញ។
អ្នកនាំពាក្យ និងជាអភិបាលរងខេត្តពោធិ៍សាត់ លោក កើត ឆែ បញ្ជាក់ជំហរថា នឹងអនុវត្តច្បាប់ដោយគ្មានការសម្របសម្រួលចំពោះជនខិលខូចដែលចូលទន្ទ្រានដីព្រៃ ឬចាប់ដីកាន់កាប់អនាធិបតេយ្យ។ លោកស្នើឲ្យពលរដ្ឋប្រញាប់រុះរើផ្ទះ ឬខ្ទមចេញពីដីដែលបានហាមឃាត់ ជៀសវាងមានបញ្ហា ហើយបើមិនសុខចិត្ត ត្រូវដាក់ពាក្យប្ដឹងអ្នកដែលលក់ដី ឬផ្ទះឲ្យខ្លួន ឬអាចធ្វើលិខិតស្នើសុំដីទៅអាជ្ញាធរ ដើម្បីពិនិត្យ និងដោះស្រាយជូន បើពលរដ្ឋពុំមានដីពិតប្រាកដមែន៖ « យើងមានប្រទេសដែលកំពុងប្រកាន់យកនីតិរដ្ឋ។ អ៊ីចឹងយកវិធីសម្របសម្រួលអត់កើតទេ គឺយកវិធីច្បាប់វាល្អជាង។ អាហ្នឹងតាមស្តង់ដារមានសំណងហេតុផល និងផ្លូវច្បាប់ថា ទិញដីពីនរណាអ្នកលក់ឲ្យ ត្រូវទទួលខុសត្រូវថាយកដីស្របច្បាប់ទៅលក់ឲ្យគេ ហើយទី២ បញ្ហាផ្លូវកិច្ចសន្យាដែលអាចអនុវត្តបាន គឺជាកិច្ចសន្យាដែលមានកម្មវត្ថុនៃការទិញលក់ស្របច្បាប់ »។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ក្រុមពលរដ្ឋនៅតែរក្សាជំហរតវ៉ាទាមទារដីផ្ទះ និងដីចម្ការរបស់ខ្លួនដែលកំពុងកាន់កាប់នេះ ព្រោះពួកគេមានសង្ឃឹមថា អាជ្ញាធរនឹងមិនធ្វើបាបពលរដ្ឋក្រោយពីមានអភិបាលរងខេត្តម្នាក់ បង្ហើបតាមវេទិកាសាធារណៈកាលពីពេលកន្លងទៅថា បច្ចុប្បន្ននេះ ពលរដ្ឋមិនចាំបាច់រុះរើផ្ទះចាកចេញទៅណាទេ ដោយគ្រាន់តែរក្សាស្ថានភាពដើម គឺមិនត្រូវទន្ទ្រានព្រៃ ឬវាតទីកាន់កាប់ដីតំបន់នោះបន្ថែម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។