ប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំដារ ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ជាច្រើនគ្រួសារ លើកឡើងពីផលប៉ះពាល់ដីស្រែចម្ការ ដោយសារគម្រោងធ្វើផ្លូវខ្សែក្រវាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ។ ដីស្រែចម្ការរបស់ពលរដ្ឋខ្លះ គឺប៉ះពាល់មួយចំណែក ហើយខ្លះទៀតប៉ះពាល់ទាំងស្រុងតែម្តង ប្រសិនបើគម្រោងធ្វើផ្លូវនេះយកតាមអ្វីដែលអាជ្ញាធរបោះបង្គោលកំណត់នោះ។
«សំឡេងរៀបរាប់របស់ពលរដ្ឋ»
សម្រែកពីក្តីបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ដីចម្ការពីសំណាក់ប្រជាកសិករនៅឃុំដារ បន្ទាប់ពីផ្លូវខ្សែក្រវាត់តាមព្រំដែនចាប់ផ្តើមចេញជារូបរាងឡើង។ គម្រោងនេះ ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋភ្ញាក់ផ្អើល ពីព្រោះកសិករទាំងនោះមិនបានដឹងជាមុនសោះ ប៉ុន្តែស្រាប់តែឃើញមានការឈូសឆាយផ្លូវមួយខ្សែក្នុងទឹកដីខ្មែរចម្ងាយប្រមាណ ៣០ ទៅ ៥០ម៉ែត្រពីបង្គោលព្រំដែន។
ប្រជាកសិកររីករាយចំពោះគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ប្រសិនបើគម្រោងនោះមិនបណ្ដាលឲ្យពួកគាត់ទឹកភ្នែក ហើយប្រសិនបើគម្រោងនោះប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយជូនពួកគាត់ជាមុន។
ពលរដ្ឋនៅឃុំដារ មួយរូប លោកស្រី សុខ ពៅ មានប្រសាសន៍ទាំងអួលដើមកថា ដីរបស់គាត់ចម្ងាយពីបង្គោលព្រំដែនជាង ១០០ម៉ែត្រ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបោះបង្គោលក្នុងដីចម្ការម្រេចរបស់លោកស្រីដើម្បីរៀបចំធ្វើផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែន គឺស្ទើរតែអស់ដីគាត់តែម្តង។ លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ចម្ការម្រេចរបស់លោកស្រីទើបនឹងដាំបាន ២ឆ្នាំ ដោយចំណាយដើមទុនជាង ៣ម៉ឺនដុល្លារ ហើយទើបផ្តល់ផលបានមួយឆ្នាំ ប្រសិនបើគេឈូសឆាយ គ្រួសារលោកស្រីកាន់តែជួបការលំបាក៖ « បោះបង្គោលខាងខ្មែរយើងហ្នឹង បោះធ្វើព្រំដែនចូលក្នុងចម្ការម្រេចអស់ ១៤ជួរ នៅសល់ខ្ញុំហ្នឹងតែ ៨ជួរទេ គឺចូលច្រើនណាស់ »។
ផ្លូវដែលធ្វើនៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននៅឃុំដារ ពេលនេះ ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្ដើមឈូសឆាយកាលពីថ្ងៃទី៤ កុម្ភៈ។ ផ្លូវនោះពលរដ្ឋអះអាងថា អាជ្ញាធរនឹងកសាងផ្លូវទំហំ ២២ម៉ែត្រ ប៉ុន្តែការឈូសឆាយកន្លងមក គឺមានទំហំ ៦ ទៅ ៧ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ និងមិនទាន់យកជាផ្លូវការនៅឡើយ។ អាជ្ញាធរបានបោះបង្គោលដែលមានបាញ់ថ្នាំពណ៌ក្រហមនៅក្នុងដីចម្ការម្រេចរបស់កសិករ ដោយចម្ការខ្លះមានបង្គោលបី ខ្លះមានបង្គោលចំនួន២ ពីផ្លូវដែលគេទើបនឹងឈូសឆាយ។
ប្រជាពលរដ្ឋអះអាងថា គម្រោងធ្វើផ្លូវនេះ គឺអាចប៉ះពាល់កសិករនៅឃុំដារ ជាង ១០០គ្រួសារ។
កសិករមួយរូបទៀត លោក សូ សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា ដីរបស់លោកនៅក្បែរព្រំដែនជាង ១ហិកតារ នឹងអាចប៉ះពាល់ទាំងស្រុង ប្រសិនបើអាជ្ញាធរឈូសឆាយតាមបង្គោលពណ៌ក្រហម ដែលអាជ្ញាធរវៀតណាម ទើបតែកំណត់ឲ្យ។ ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា អ្នកភូមិគឺមិនបានដឹងទេចំពោះគម្រោងធ្វើផ្លូវក្រវាត់តាមព្រំដែនពេលនេះ ស្រាប់តែឃើញកម្លាំងកងវិស្វកម្មចុះឈូសឆាយតែម្តង។
លោកបារម្ភចំពោះគម្រោងនេះ ព្រោះបច្ចុប្បន្នប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិរបស់លោករស់ពឹងផ្អែកលើដាំចម្ការម្រេច ឬកៅស៊ូ ហើយប្រសិនបើគេឈូសឆាយអស់ នឹងគ្មានប្រាក់សងបំណុលធនាគារឡើយ៖ « ខ្ញុំមិនដឹងថា គេធ្វើប៉ុន្មានអីប៉ុន្មានទេបង ! ប៉ុន្តែគ្រាន់តែដឹងថា គេឈូសសាមុន គឺគេឈូសខាងត្បូងម្រេច។ ដល់ឥឡូវគេដាក់ខាងជើងម្រេចវិញ។ ដល់អ៊ីចឹងខ្ញុំដូចជាឆ្ងល់ដែរនេះ »។
ផ្លូវខ្សែក្រវាត់តាមព្រំដែននៅឃុំដារ ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងសាងសង់ពេលនេះ គឺមានប្រវែង ២ ទៅ ៣០០ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីផ្លូវជាតិលេខ៧។
ពលរដ្ឋមួយរូបទៀត លោកស្រី ផល សុភ័ក្ត្រ ឆ្ងល់ថា ហេតុអ្វីបានជាគម្រោងធ្វើផ្លូវក្បែរព្រំដែន រាជរដ្ឋាភិបាលមិនកសាងនៅជាប់បង្គោលព្រំដែន ដែលរដ្ឋបានកំណត់រួចទៅហើយនោះ បែរជាកសាងដល់ក្នុងចម្ការម្រេចពលរដ្ឋទៅវិញ៖ « វាស់ថាយកតែ ២០ម៉ែត្រ ឥឡូវជាង ១០០ម៉ែត្រហើយដល់ម្រេចប្រជាជន។ ហើយចង់ឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់លើជួយដោះស្រាយកុំឲ្យប្រជាជនគ្នាកំពុងរងទុក្ខ »។
ជំទប់ទី១ ឃុំដារ លោក ធី ប៊ុនហាក់ មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានដឹងគម្រោងឈូសឆាយធ្វើផ្លូវនេះ គឺ ៥ថ្ងៃមុនពេលឈូសឆាយប៉ុណ្ណោះ។ លោកមិនទាន់ដឹងប្រាកដថា មានពលរដ្ឋប៉ុន្មានគ្រួសារ និងមានទំហំដីប៉ុន្មានហិកតារប៉ះពាល់ឡើយ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា ឲ្យតែកសិករមានដីក្បែរព្រំដែន គឺប៉ះពាល់ទាំងអស់៖ « យើងសម្រួលថាឲ្យកងវិស្វកម្មហ្នឹងគេចៗ នៅកន្លែងណាគេចបាន ហើយយើងបាននិយាយគ្នា ហើយបានឯកភាពគ្នាអ៊ីចឹង ប៉ុន្តែស្អែកឡើងវៀតណាម មិនព្រមទេ គេថាយកតាមគោលការណ៍ថ្នាក់ជាតិ »។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ ប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែន លោក វ៉ា គឹមហុង មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី១១ កុម្ភៈ ថា លោកមិនអាចនិយាយបានទេ ពីព្រោះមិនមានរបាយការណ៍ស្ដីពីផលប៉ះពាល់នៅឡើយ៖ « ខ្ញុំមិនទាន់មានរបាយការណ៍ពីប្រជាពលរដ្ឋប៉ះពាល់ទេណា។ ខ្ញុំមិនអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយបានទេ »។
នៅពេលអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី និងក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សចុះជួបពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់កាលពីថ្ងៃទី១០ កុម្ភៈ គឺមានប៉ូលិសនគរបាលការពារព្រំដែនឃុំដារ និងប៉ូលិសប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំជាច្រើននាក់ តាមឃ្លាំមើលសកម្មភាពរហូត។
មេប៉ុស្តិ៍នគរបាលការពារព្រំដែនឃុំដារ លោក គ្រី ខេមរា មិននិយាយអ្វីឡើយ ដោយលើកឡើងថា បើចង់ដឹងអំពីបញ្ហានេះ គឺសួរថ្នាក់លើ។ ដ្បិតតែមេប៉ុស្តិ៍រូបនេះមិនបាននិយាយអ្វីក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកព្យាយាមតាមដានសកម្មភាពរបស់អ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាប់ជានិច្ច។ មេប៉ុស្តិ៍ដដែលបានសួរឈ្មោះពួកយើង ហើយថែមទាំងកត់ស្លាកលេខម៉ូតូ បើទោះបីក្រុមអង្គការ និងអ្នកយកព័ត៌មានពាក់ប័ណ្ណសម្គាល់ក៏ដោយ។ ក្រៅពីនេះ លោកថតរូបភាព ឬថតសំឡេងរបស់ពួកយើង ពិសេសថតសំឡេងគ្រប់ប្រភពដែលអាស៊ីសេរីសម្ភាស និងកត់ឈ្មោះ ព្រមទាំងអាសយដ្ឋានពលរដ្ឋទាំងនោះ ជាដើម។
ទាក់ទងនឹងទង្វើទាំងនេះ មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (ADHOC) ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក នាង សុវ៉ាត បញ្ជាក់ថា គឺជារូបភាពគំរាមកំហែង និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ៖ « រដ្ឋាភិបាលគាត់អាចដឹងការពិតតាមសារព័ត៌មាន ព្រោះអីរបាយការណ៍ស្រុកយើងគេលែងជឿ គឺគាត់ជឿលើព័ត៌មាន។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគាត់នៅមូលដ្ឋានព្យាយាមបិទព័ត៌មាន »។
លោកបន្ថែមថា សកម្មភាពរបស់សមត្ថកិច្ចបែបនេះ គឺមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទេ ប៉ុន្តែគឺធ្វើឲ្យពលរដ្ឋស្អប់កាន់តែខ្លាំង ម្យ៉ាងប្រសិនបើបញ្ហានេះនៅតែកើតឡើងទៀត បង្ហាញកាន់តែច្បាស់ថា របាយការណ៍ចេញពីថ្នាក់ក្រោម គឺជាព័ត៌មានមិនពិត។
នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍មួយដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងពលរដ្ឋមិនបានដឹងជាមុន គឺនាំឲ្យខាតប្រយោជន៍ ពិសេសប្រយោជន៍ប្រជាជនតែម្តង។ លោកថា រាល់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិភាក្សា ឬផ្តល់ព័ត៌មានទាំងនោះឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានដឹង និងចូលរួមដោះស្រាយជាមុន ប្រសិនបើគម្រោងនោះបណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ដល់ពួកគាត់។ លោកបញ្ជាក់ថា ដើម្បីបង្ហាញពីរបៀបអនុវត្តការងារតាមបែបអភិបាលកិច្ចល្អ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ជាមុន ទើបអភិវឌ្ឍជាក្រោយ៖ « អ៊ីចឹងការបំភ្លឺគ្នា ការពិគ្រោះយោបល់គ្នា ការព្រមព្រៀងមួយរវាងរាជរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋនោះ ខ្ញុំគិតថាគឺជាជម្រើសល្អបំផុត »។
លោក សន ជ័យ បន្ថែមថា ការធ្វើបែបនេះ គឺធានាថាការដោះស្រាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលមិនបានបន្លំ ឬចាប់បង្ខំប្រជាពលរដ្ឋ ម្យ៉ាងបង្ហាញពីគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍តាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនជូនកសិករពិតប្រាកដ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។