របាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតចេញផ្សាយដោយក្រុមសង្គមស៊ីវិល បានរកឃើញថា ក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយដែលទទួលបានដីសម្បទានពីរដ្ឋាភិបាល បានរំលោភយកដីសហគមន៍របស់ជនជាតិដើមភាគតិចនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ជាង ១.០០០ហិកតារ។
របាយការណ៍នេះបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុន ប៊ិញ ភឿក ក្រចេះ រ៉ាប់ប៊ើរ ១ (Binh Phuoc Kratie Rubber 1 Company Limited) ដែលទទួលបានដីសម្បទានចំនួន ៥.១០០ហិកតារ បានរំលោភដីព្រៃសហគមន៍ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរស់នៅរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង នៅភូមិចក់ចារ ឃុំស្រែឈូក ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ ការស៊ើបអង្កេតនេះ រៀបចំដោយវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា សមាគមអាដហុក (ADHOC) មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ អង្គការជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា ដោយសម្ភាសន៍ប្រជាសហគមន៍ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងការចុះអង្កេតផ្ទាល់របស់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល។
របាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតនេះអះអាងថា ក្រុមហ៊ុន ប៊ិញ ភឿក ក្រចេះ រ៉ាប់ប៊ើរ ១ ដែលទទួលបានដីសម្បទានពីរដ្ឋ បានវាតទីច្បាមយកដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដោយបានចូលកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដែលជាប្រភពនៃជីវិតរបស់ប្រជាសហគមន៍។
មន្ត្រីផ្នែកច្បាប់នៃវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល លោក វង្ស កុសល ឲ្យដឹងថា ដីព្រៃសហគមន៍ចំនួន ១.៥០០ហិកតារ ត្រូវក្រុមហ៊ុនច្បាមយកអស់ ១.១២៥ហិកតារ។ លោកថា ការបាត់ដីព្រៃប៉ះពាល់ដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងភូមិចក់ចារ ចំនួន ៨៦៩នាក់។
លោក វង្ស កុសល បញ្ជាក់ថា ផ្អែកតាមការផ្ទៀងផ្ទាត់ផ្នែកច្បាប់ ដីសហគមន៍របស់ជនជាតិដើមភាគតិចជាដីស្របច្បាប់ ដែលបានចុះបញ្ជីម្ចាស់កម្មសិទ្ធិដំណាក់កាលទី២។ លោកថា ក្រុមហ៊ុន ប៊ិញ ភឿក ក្រចេះ រ៉ាប់ប៊ើរ ១ មិនបានស្រាវជ្រាវពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន (EIA) និងមិនបានពិភាក្សាជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ មុននឹងចាប់ផ្ដើមអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ខ្លួននោះទេ។
លោកបន្ថែមថា ការអនុវត្តគម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុន ក៏ធ្វើមិនត្រូវតាមនីតិវិធី ដោយក្រុមហ៊ុនមិនបានចុះបញ្ជីដីធ្លីត្រឹមត្រូវ៖ «យើងឃើញថា មកទល់ពេលនេះ ក្រុមហ៊ុនមិនទាន់បានដាក់ពាក្យសុំត្រឹមត្រូវ ឬក៏ការចុះបញ្ជីដីនៅឡើយទេ។ មួយទៀត យើងពិនិត្យឃើញថា ក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាប់ដីនៅតំបន់នៅតំបន់ភូមិចក់ចារហ្នឹង»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក អ៊ាង សុផល្លែត មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ពីគម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុន ប៊ិញ ភឿក ក្រចេះ រ៉ាប់ប៊ើរ ១ នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី នៅឡើយទេ។ លោកស្នើឲ្យប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលមានជម្លោះដីធ្លីដាក់ពាក្យបណ្ដឹង ឬផ្ញើរបាយការណ៍មកក្រសួង ឬស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីងាយដោះស្រាយបញ្ហា៖ «មានបីកន្លែង ទីមួយទៅអាជ្ញាធរ ហើយអាចទៅក្រសួងកសិកម្ម អាចទៅគណៈកម្មាការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី»។
តំណាងប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅភូមិចក់ចារ លោកស្រី ម៉ែន សុគន្ធា រៀបរាប់ថា ការបាត់បង់ដីសហគមន៍នេះ ប៉ះពាល់ប្រពៃណីធ្វើចម្ការវិលជុំបាត់បង់ដើមជ័រទឹក និងព្រៃឈើផ្សេងទៀត ដែលជាឆ្នាំងបាយរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច៖ «គ្មាន អីសង្ឃឹមទេ ដូចដើមជ័រជាដើម គេកាប់អស់ហើយ គ្មានស្អីរកទេ។ ខ្ញុំខំដើររើសចុងឈើ តែពេលយកទៅសិប្បកម្ម គេចាប់យកលុយ ២០ ទៅ ៣០ម៉ឺនទៀត។ ពួកខ្ញុំគ្មានអីលោះ មានតែយកម៉ូតូដែលសម្រាប់ចុះអភិរក្សព្រៃឈើ។ បើឡានចេញ ទាំងឡានៗ មួយយប់ៗទល់ភ្លឺ គេបិទភ្នែក បិទច្រមុះ ចំណែកខ្ញុំទល់ច្រករកអ្វីហូបគ្មានឥឡូវ។ គេធ្វើបានពួកខ្ញុំដល់ទីបញ្ចប់»។
មន្ត្រីផ្នែកច្បាប់លោក វង្ស កុសល បញ្ជាក់ថា នៅក្នុងទីតាំងក្រុមហ៊ុនមានរោងអារឈើដែលមានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចនៅយាមកាម។ លោកសង្ស័យថា មានមន្ត្រីមានអំណាចនៅពីក្រោយការពារក្រុមហ៊ុនឯកជននេះ។
របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ផ្សាយកាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ រកឃើញថា ប្រព័ន្ធការិយាល័យគ្មានប្រសិទ្ធភាព និងអំពើពុករលួយ ជាមូលហេតុសំខាន់ជាងគេ ដែលរួមចំណែកធ្វើឲ្យបាត់បង់ដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិច៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។