មន្ត្រីផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងដីធ្លីបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន អិម.ឌី.អែស (MDS) របស់លោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ពិតជាបានរំលោភយកដីប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រួសារ នៅស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ មែន។
ការអះអាងនេះ គឺនៅបន្ទាប់ពីក្រុមការងារនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលចំនួន២ គឺវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGOs Forum) និងគណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្មនៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRAC) ចុះស៊ើបអង្កេតនៅលើទីតាំងដីមានជម្លោះផ្ទាល់ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា។
មន្ត្រីសមាគមអាដហុក (Adhoc) ដែលជាសមាជិកមួយក្នុងក្រុមការងារចុះស៊ើបអង្កេតនេះ ឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុនបានសហការជាមួយកម្លាំងសមត្ថកិច្ចក្នុងការបំពារបំពានទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ ដូចជា សកម្មភាពចុះបំផ្លាញផលដំណាំ និងគំរាមកំហែងមិនឲ្យពលរដ្ឋដាំដុះនៅលើដីរបស់ពួកគាត់ធ្លាប់ប្រើប្រាស់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនោះ។
អនុប្រធានផ្នែកអង្កេតបញ្ហាដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិនៃសមាគមអាដហុក លោក ចាន់ សុវ៉េត មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមកខាងសមាគមទទួលបានពាក្យបណ្ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋភូមិសង្គមថ្មី កណ្ដាល និងភូមិឯកភាព នៃឃុំថ្មដា ចំនួន ៨០គ្រួសារ ប៉ុន្តែមកដល់បច្ចុប្បន្នមានពលរដ្ឋប្រមាណជា ២០គ្រួសារក្នុងចំណោមនោះ ទទួលបានការវាស់វែង ប៉ុន្តែមិនទាន់ចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិ និងពលរដ្ឋចំនួន ៧គ្រួសារទៀតទទួលបានប្លង់កម្មសិទ្ធិ។
លោកបន្តថា តាមការពិនិត្យផ្ទាល់របស់លោកទៅលើស្ថានភាពដីជាក់ស្ដែង ចំពោះអ្នកភូមិដែលមិនទាន់មានប្លង់កម្មសិទ្ធិនោះ គឺអាចទទួលបានការវាស់វែង ឬប្លង់កាន់កាប់ដីស្របច្បាប់ ដោយផ្អែកលើការប្រើប្រាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋសព្វថ្ងៃ៖ «ចំណុចសំខាន់ដែលគេអត់វាស់វែងដីឲ្យ គឺចំណុចដីដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយក្រុមហ៊ុន អិម.ឌី.អែស។ ទី២ ចំណុចដីដែលគេអត់វាស់វែងអត់ចេញប្លង់ឲ្យ គឺជាដីតំបន់ស។ ហើយចំណុចទី៣នោះ គឺដីដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងកន្លែងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស។ ប៉ុន្តែប្រជាជនដែលអះអាងថា ខ្លួនគាត់ជាអ្នកម្ចាស់ដី គឺគាត់យល់ថាអាហ្នឹងគាត់បានកាន់កាប់ហើយ ហើយបានដាំដុះគ្រប់គ្រាន់ទៀតផង។ រីឯអ្នកដទៃមកពីឆ្ងាយ មានមន្ត្រីមានអំណាចម៉េចក៏មានដីនៅតំបន់ហ្នឹងដែរ ហើយគាត់ម៉េចក៏អត់»។
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ តំណាងក្រុមហ៊ុន អិម.ឌី.អែស លោក អ៊ុំ សាវិន ថ្លែងរិះគន់ថា ការរកឃើញរបស់សង្គមស៊ីវិលនេះ គឺពុំមានសុក្រឹតភាពឡើយ ដោយមន្ត្រីទាំងនោះចុះជួបតែប្រជាពលរដ្ឋ មិនបានជួបតំណាងក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរ។ លោកថា កន្លងមកក្រុមហ៊ុនបានជួលអ្នកជំនាញឯកទេស ទៅសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ រកឃើញថា មានពលរដ្ឋចំនួន ៥៣គ្រួសារ រងផលប៉ះពាល់ និងបានដោះដូរ ឬឆ្វៀលដីចេញពីក្រុមហ៊ុនក្នុងទំហំ ១៨៩ហិកតារ សម្រាប់គ្រួសារទាំងនោះរួចហើយ៖ «មុនដំបូងថា ១៥គ្រួសារ ក្រោយមក១៨។ ឥឡូវឡើងដល់២០ ហើយឥឡូវហ្នឹងខាងវិទ្យុអាស៊ីសេរី ទទួលបានឡើងដល់ ២៣ ទៀតហើយ។ អ៊ីចឹង ដីមួយចំនួនយើងទទួលស្គាល់ថា គាត់បានរស់នៅដាំដុះតាំងពីយូរមកហើយ។ អ៊ីចឹងដីហ្នឹងក្រុមហ៊ុនអត់មានប៉ះពាល់ដែរ។ អត់ទាន់វាស់វែង គឺយើងអត់ទាន់បានកំណត់ទេ ប៉ុន្តែមាន ៤គ្រួសារអត់ទាន់ដឹងថា មានទំហំប្រហែលប៉ុន្មានទេ»។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ អភិបាលស្រុកវាលវែង លោក ឆេ ឈីវ ថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំមិនឲ្យអាត់សំឡេងថា តាំងពីឆ្នាំ២០១១ មក ខាងអាជ្ញាធរបានចុះស៊ើបអង្កេត និងដោះស្រាយករណីនេះជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែបញ្ហានៅតែមិនអាចដោះស្រាយចេញ ដោយពេលខ្លះខ្វះការសហការពីប្រជាពលរដ្ឋ។ យ៉ាងណា បច្ចុប្បន្នខាងអាជ្ញាធរនៅតែព្យាយាមរកយុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ចប់លើបញ្ហានេះឲ្យបានឆាប់។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមអ្នកភូមិសង្គមថ្មី និងភូមិឯកភាព នៃឃុំថ្មដា បានប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ថា អាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីជំនាញពាក់ព័ន្ធ ហាក់មានការឃុបឃិតជាមួយភាគីក្រុមហ៊ុន ពីព្រោះដីធ្លីដែលប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ជាក់ស្ដែងនៅជាប់ដីរបស់ក្រុមហ៊ុន អិម.ឌី.អែស មិនត្រូវបានវាស់វែងចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិជូនពួកគាត់។ អ្នកភូមិចាត់ទុកការមិនអនុវត្តនេះ គឺផ្ទុយពីច្បាប់ភូមិបាល និងបញ្ជាលេខ០១ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងការឆ្វៀលដីប្រើប្រាស់ជាក់ស្ដែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋចេញពីក្រុមហ៊ុន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។