មន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ក្រសួងបរិស្ថាន អង្គការស្ដារកម្ពុជា និងសហគមន៍រងគ្រោះដីធ្លី ពិភាក្សាគ្នា៣ថ្ងៃក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ស្ដីពីអភិបាលកិច្ចដីធ្លី។
គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធចូលរួមផ្តល់យោបល់លើគោលនយោបាយកែទម្រង់ដីធ្លីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៥ ដើម្បីពង្រឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង បែងចែក ប្រើប្រាស់ ធានាសុវត្ថិភាពនៃកម្មសិទ្ធិដី លុបបំបាត់ភាពអនាធិបតេយ្យកាន់កាប់ដីដោយខុសច្បាប់ និងទប់ស្កាត់ការប្រមូលដីទុកចោល។
មន្ត្រីរាជការ មន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងជនរងគ្រោះដីធ្លីប្រមាណ ៣០នាក់ ពិភាក្សាអំពីការគ្រប់គ្រងដី ការបែងចែកដី ការចុះបញ្ជីដីធ្លី រដ្ឋ និងឯកជន ដែលពាក់ព័ន្ធដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងដីសង្គមកិច្ច ដើម្បីកាត់បន្ថយជម្លោះដីធ្លី ក្នុងកំណែទម្រង់ដីធ្លីនាពេលអនាគត។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សរ សុវណ្ណ ថ្លែងថា គោលនយោបាយដីធ្លី គឺជាការគ្រប់គ្រង រៀបចំប្រើប្រាស់ និងបែងចែកដីប្រកបដោយសមធម៌ តម្លាភាព ប្រសិទ្ធភាព និងចីរភាព។ កំណែទម្រង់ដីធ្លីនេះ ធ្វើឡើងនៅក្នុងគោលបំណងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ធានាសន្តិសុខស្បៀង ការពារបរិស្ថាន និងធម្មជាតិ ការពារជាតិ អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច សង្គម ដែលត្រង់ទិសទៅរកសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ។
លោកបន្តថា ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីប្រមាណ ៣,៥លានប័ណ្ណ ប្រហែល ៥០% នៃផ្ទៃដីសរុប គិតត្រឹមខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤៖ «ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលផ្តល់អាទិភាពទៅលើ ១ ការបន្តជំរុញរៀបចំគោលនយោបាយដីធ្លីទូលំទូលាយសៀវភៅ "ស"។ ទី២ ជំរុញរៀបចំច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងច្បាប់ស្ដីពីដីកសិកម្ម។ ទី៣ បន្តជំរុញល្បឿននៃការចុះបញ្ជីដីធ្លី និងចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិសម្រាប់ដីរដ្ឋដីឯកជន និងដីសហគមន៍ជនជាតិភាគតិច»។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការស្ដារកម្ពុជា អ្នកស្រី ជេត ចរិយា ថ្លែងថា វគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្ដីពីអភិបាលកិច្ចដីធ្លី ដើម្បីឲ្យសហគមន៍រងគ្រោះដីធ្លី និងអ្នកពាក់ព័ន្ធលើវិស័យដីធ្លី បានចូលរួមចំណែកផ្តល់យោបល់ទៅក្នុងដំណើរការរៀបចំផែនការគោលនយោបាយដីធ្លី ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០១៥។ អ្នកស្រីបន្តថា បច្ចុប្បន្នការគ្រប់គ្រងដីធ្លីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៅខ្សោយ ទើបជម្លោះដីធ្លីបានកើតឡើង ដោយសារការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងការបំពានយកដីសម្បទានសង្គមកិច្ច៖ «គឺប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែហ៊ានទាមទារ។ បើសិនណាជាយើងហ៊ានទាមទារ គឺអ្វីៗតិចតួច ឬក៏ច្រើន វាបានទៅតាមគោលនយោបាយ ឬក៏ទៅតាមច្បាប់ជាអ្នកកំណត់។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា រាជរដ្ឋាភិបាលយើងគួរតែពង្រឹងការអនុវត្តតួនាទីរបស់ខ្លួន»។
តំណាងសហគមន៍សាមគ្គីរមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង កញ្ញា រស់ ម៉ៅ អាយុ ២៨ឆ្នាំ ថ្លែងថា ពលរដ្ឋ ៧ភូមិក្នុងសហគមន៍នោះ បានរងគ្រោះពីការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០១០ ឲ្យក្រុមហ៊ុនឥណ្ឌា និងក្រុមហ៊ុនឧកញ៉ា អាន ម៉ារឌី។ កញ្ញាបន្តថា ក្រុមហ៊ុនឥណ្ឌា បានដាំអំពៅ។ នៅឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមហ៊ុននោះបានផ្ទេរដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដាំដំឡូងមី។ ដោយសារតែមានការទាមទារដីធ្លីពីឆ្នាំ២០១០ មក ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជូនក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្ត ចុះវាស់ដីកាត់ពីក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ដាំដំឡូង ប្រគល់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ដីបានខ្លះមកវិញ។ ប៉ុន្តែមិនបានគ្រប់គ្រួសារដែលបាត់បង់ដីនៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនោះទេ។ ដោយឡែកដីពាក់ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន អាន ម៉ារឌី ព័ទ្ធយកដីអ្នកភូមិចំនួន ៣ឃុំ ក្រុមនិស្សិតមិនបានវាស់ឲ្យមកប្រជាពលរដ្ឋវិញទេ បែរជាឲ្យចាប់ឆ្នោត។ ហើយការចាប់ឆ្នោតនោះ ដីភាគច្រើនបានទៅជនចំណូលថ្មី ដែលមិនមានដីព័ទ្ធយកពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុន អាន ម៉ារឌី ពីមុនទេ។ ចំណែកអ្នកដែលចាប់ឆ្នោតបានដីនោះ គេលក់ដីទៅក្រុមហ៊ុនវិញ។ ដោយឡែករូបគាត់ជាម្ចាស់ដីជាង ៣ហិកតារ អត់មានឈ្មោះក្នុងសន្លឹកឆ្នោតទេ ដោយសារគាត់ឡើងតវ៉ាដី៖ «ភាគច្រើន គឺជាមន្ត្រីនៅតាមប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំ ព្រំដែនអីហ្នឹង គាត់អត់ធ្លាប់ធ្វើចម្ការទេ តែដល់ពេលចាប់ឆ្នោត គាត់មានឈ្មោះចាប់ឆ្នោត។ មានឈ្មោះចាប់ឆ្នោតបានដីហ្នឹងមានប្លង់កម្មសិទ្ធិកាន់នៅលើដៃគាត់។ ជួនទៅអ្នកខ្លះក៏គាត់មកបង្កបង្កើនផល ឲ្យប្រពន្ធគាត់មកធ្វើទៅ ខ្លះក៏លក់ ខ្លះក៏ជួលឲ្យជនជាតិផ្សេង វៀតណាម អ៊ីចឹង។ ហើយវៀតណាម គាត់ក៏មានសិទ្ធិមកទិញដីអ្នកមានប្លង់គេអត់ធ្វើ គេអត់ធ្លាប់មានដីគេលក់ទៅ ជនជាតិវៀតណាម គេមកទិញបានដែរ»។
ប្រធានសហគមន៍ដីធ្លីភូមិសីលា ឃុំអូរ៣ជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក សៀន វី ថ្លែងថា គាត់បានរស់នៅក្នុងភូមិសីលា ឃុំអូរ៣ជាន់ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ អត់បានប្ដូរលំនៅទេ។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានចែកទំហំដីឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅ ដើម្បីបែងចែកជាភូមិឃុំ បានសិទ្ធិបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែដីដែលអាជ្ញាធរចែកឲ្យជាង ៤០០គ្រួសារនោះ ត្រូវអ្នកមានអំណាចរំលោភយក ហើយក៏មានការបាញ់សម្លាប់ម្ចាស់ដីស្លាប់ ២នាក់ក្នុងការតស៊ូដណ្ដើមដី នៅឃុំអូរ៣ជាន់។ នៅពេលអត់មានដីរស់នៅ អ្នកភូមិធ្លាក់ខ្លួនទីទ័លក្រ ប្រថុយឆ្លងដែនខុសច្បាប់ទៅរកស៊ីនៅថៃ។ លោកថា បច្ចុប្បន្នអ្នកតវ៉ាដីនៅឃុំអូរ៣ជាន់ នៅសល់តែជាង ៧០គ្រួសារទេ កំពុងតែតស៊ូទាមទារដី។
លោក សៀន វី៖ «ពីដំបូងមកយើងមានពលរដ្ឋចំនួន ៤៧០គ្រួសារ ដែលមេភូមិ មេឃុំបានបែងចែកដីឲ្យ រួចក៏គេទៅរំលោភយក ក៏ក្តីក្ដាំគ្នា គេដោះគោលនយោបាយឲ្យយើង១ហិកតារ ៣ពាន់បាតប្រាក់ថៃ។ ពលរដ្ឋក៏មិនព្រម ក្រោយមកគេគំរាម បើអ្នកណាមិនយកទេ ក៏គេយកដី។ ដល់អ៊ីចឹងទៅ ពលរដ្ឋខ្លាចគេ ព្រមយក ៣ពាន់បាត ប៉ុន្តែគេយកលុយនោះឲ្យអត់ទាន់គ្រប់ទេ បានតែពាក់កណ្ដាល នៅបាត់ពាក់កណ្ដាល ហើយពាក់កណ្ដាលហ្នឹង ក៏ប្ដឹងតាំងពី២០០៤ មករហូត។ អ្នកខ្លះក៏គ្មានលុយ ដាច់ប្ដឹង។ ឥឡូវនៅសល់តែ ៧១គ្រួសារ ដែលដាក់ពាក្យបណ្ដឹងសព្វថ្ងៃហ្នឹង ហើយដីនៅសល់ ១៦៨ហិកតារ សព្វថ្ងៃហ្នឹងដែលប្ដឹងហ្នឹង ព្រោះចេះតែដកៗទៅ អស់គ្នាវាគ្មានផ្ទះសម្បែងនៅ អ្នកខ្លះក៏រត់ទៅថៃ អីអស់ហើយ ឥឡូវថៃ គេចាប់ចងដេញមកវិញ រឹតតែគ្មានដីនៅទៀត»។
ប្រធាននាយកដ្ឋាននីតិកម្ម នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក កុសល សុពិន្ឃ ពន្យល់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៥ ធ្វើកំណែទម្រង់ដីធ្លីលើរដ្ឋបាលដីធ្លី ក្នុងបំណងចុះបញ្ជីកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិផ្សេងៗទៀតលើអចលនវត្ថុរដ្ឋ និងឯកជនឲ្យបានលឿន ដើម្បីបន្ថយការលួចចូលកាន់កាប់ដីរដ្ឋទាំងដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និងដីកម្មសិទ្ធិឯកជនរបស់រដ្ឋ ដើម្បីពង្រឹងសុវត្ថិភាពនៃការកាន់កាប់ដីឲ្យមានការផ្ទេរសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុជាផ្លូវការ ទប់ស្កាត់ និងដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី ធានានូវទំនុកចិត្ត និងប្រសិទ្ធភាពនៃទីផ្សារដីធ្លី៖ «បង្កើតឲ្យមានបញ្ជីសារពើភណ្ឌអចលនទ្រព្យ ដី និងអគាររបស់រដ្ឋជាជំហានៗឲ្យបានច្បាស់លាស់ និងពេញលេញ ក្នុងប្រព័ន្ធទិន្នន័យឯកភាពតែមួយ ដើម្បីពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការគ្រប់គ្រងអចលនទ្រព្យរបស់រដ្ឋ»។
វគ្គបណ្តុះបណ្តាលអភិបាលកិច្ចដីធ្លី ចាប់ផ្ដើមពិភាក្សាពីថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា នៅការិយាល័យរបស់អង្គការស្ដារកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។