មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋខេត្តព្រះសីហនុ កំពុងព្រួយបារម្ភចំពោះសកម្មភាពឃុបឃិតរំលោភយកដីនៅជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប ដែលជាបឹងធម្មជាតិសម្បូរទៅដោយព្រៃកោងកាងជាជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជ។ ទីតាំងបឹងកង្កែបដែលរងការរំលោភបំពានធ្វើកម្មសិទ្ធិពីសំណាក់បុគ្គលមួយចំនួន បានកើតមានជាយូរឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធខេត្តព្រះសីហនុ គ្មានសកម្មភាពទប់ស្កាត់ទេ។
ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តព្រះសីហនុ បានអំពាវនាវដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឲ្យជួយសង្គ្រោះ ឬការពារដីជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប ដែលត្រូវឈ្មួញមានទ្រព្យ និងមន្ត្រីកំពុងមានតួនាទីនៅក្នុងរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ព្រមទាំងកងទ័ពខ្លះនៃស្ថាប័នកងទ័ពជើងទឹកមូលដ្ឋានសមុទ្ររាម រំលោភយកធ្វើកម្មសិទ្ធិ។
បឹងកង្កែបជាបឹងធម្មជាតិសម្បូរទៅដោយព្រៃកោងកាងរាប់រយហិកតារ មានទីតាំងនៅភូមិអុង ឃុំរាម ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ ឬនៅជាប់ចម្ការដូងចេងហេង នាឆ្នេរសមុទ្ររាម។
ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅមូលដ្ឋាននេះ និងភ្ញៀវទេសចរដែលចូលទៅដល់ទីតាំងនោះ បង្ហាញការសោកស្ដាយដែលព្រៃកោងកាងដុះនៅជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប ត្រូវគេកាប់ទន្ទ្រាន ឬពុះច្រៀកជាឡូៗធ្វើកម្មសិទ្ធិ ដោយគ្មានអាជ្ញាធរពីស្ថាប័នណាមួយក្នុងខេត្តនេះ ចេញមុខទប់ស្កាត់ទេ។
ពលរដ្ឋភូមិអុង និងមន្ត្រីរាជការចូលនិវត្តន៍ខ្លះចោទថា កន្លងមកនេះ លោកឧកញ៉ា លឹម ហ៊ុយឡេង លោកឧត្ដមនាវីឯក អ៊ុក សីហា មេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹកមូលដ្ឋានសមុទ្ររាម និងលោក នួន ប៊ុនថុល នាយកទីចាត់ការអន្តរវិស័យសាលាខេត្តព្រះសីហនុ ជាដើម មានជាប់ពាក់ព័ន្ធ ឬមានឈ្មោះទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីព្រៃកោងកាងនៅភូមិអុង ជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែបនេះដែរ។ លោក អ៊ុក សីហា បានយកទីតាំងដីព្រៃកោងកាងយកទៅដាំដូង និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត បានលក់បន្ត និងបុគ្គលខ្លះទៀត បានចាក់ដី ឬបោះបង្គោលថ្មកំណត់ទីតាំងដីរៀងៗខ្លួន ប៉ុន្តែមិនទាន់មានការដាំដុះទេ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តព្រះសីហនុ លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ ដែលបានចុះពិនិត្យផ្ទាល់ដល់ទីតាំងដីជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប ឲ្យដឹងថា លោកឃើញមានសកម្មភាពទន្ទ្រានកាន់កាប់ដៃព្រៃកោងកាងសម្រាប់ដំណាំចម្ការដូងនៅលើដីនោះជាក់ស្តែង។ លោកសំណូមពរដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួយបញ្ចេញកណ្ដាប់ដៃដែក ដើម្បីសង្គ្រោះព្រៃកោងកាងដែលដុះនៅជុំវិញបឹងកង្កែប ដែលជាបឹងធម្មជាតិសម្រាប់ជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជឲ្យបានមកសភាពដើមវិញ។ ជាងនេះទៀត ក៏ត្រូវវែកមុខអ្នកឃុបឃិតប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេះយកមកផ្ដន្ទាទោស ឬដកឋានៈបុណ្យស័ក្តិដើម្បីជាការព្រមាន៖ « បឹងកង្កែបនេះជាបឹងធម្មជាតិ ហើយមានទឹកសមុទ្រជោរនាចៗ ដោយត្រីសមុទ្រគ្រប់ប្រភេទបានមកបន្តពូជនៅក្នុងបឹងនេះ ប៉ុន្តែនៅពេលមានបុគ្គលមួយចំនួនបានចាក់ដីរំលោភយកផ្ទៃបឹងកង្កែបធ្វើកម្មសិទ្ធិរួចមក នាំឲ្យផ្ទៃបឹងធម្មជាតិមួយនេះរួមតូច ហើយយើងក៏មិនដឹងថាអ្នករំលោភយកផ្ទៃបឹងកង្កែបនេះមានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ឬធ្វើបែបម៉េចទើបទទួលបានប័ណ្ណគ្រប់គ្រងដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ នៅជុំវិញដីចំណីបឹងនេះទេ។ ប៉ុន្តែជាធម្មតា ដីបឹងធម្មជាតិ គឺជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ មិនគួរមន្ត្រីមានអំណាច ឬអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធមានមន្ត្រីក្រសួង ឬមន្ទីរសុរិយោដីជាដើម មិនគួរចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដល់បុគ្គលមួយចំនួនមកចាក់ដីរំលោភយកផ្ទៃបឹងកង្កែប ដែលជាបឹងធម្មជាតិមានដុះព្រៃកោងកាងជម្រកត្រីសមុទ្រពងកូនអនាធិបតេយ្យ យកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនបែបនេះទេ »។
លោក ប៊ួន ណារិទ្ធិ ក៏ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល ត្រូវកោះហៅអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធការឃុបឃិត ឬឈានដល់ការចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដីព្រៃកោងកាងនៅជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប ត្រូវតែផ្ដន្ទាទោស ឬឲ្យឆ្លើយបំភ្លឺចំពោះមុខច្បាប់។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចទាក់ទង លោក អ៊ុក សីហា និងលោកឧកញ៉ា លឹម ហ៊ុយឡេង ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញការចោទថាបំផ្លាញព្រៃកោងកាងនាមូលដ្ឋានភូមិអុង បានទេនៅថ្ងៃអង្គារ ទី១ ខែមីនា។
ចំណែកនាយកទីចាត់ការអន្តរវិស័យសាលាខេត្តព្រះសីហនុ លោក នួន ប៊ុនថុល បានបដិសេធថា មិនបានទន្ទ្រានកាន់កាប់ព្រៃកោងកាងនៅជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប ឬនៅភូមិអុង ដូចការចោទទេ ប៉ុន្តែទទួលស្គាល់ថា ដីព្រៃកោងកាងនៅតំបន់នេះ ពិតជាមានឈ្មួញមានទ្រព្យមានងារជាឧកញ៉ា និងមន្ត្រីមានអំណាច កំពុងធ្វើការទាំងក្នុងស្ថាប័នស៊ីវិល និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធមានឈ្មោះកាន់កាប់ដីនៅតំបន់នោះពិតមែន៖ « ខ្ញុំមិនបានរំលោភយកដីព្រៃកោងកាងនៅជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែប នាភូមិអុង នោះទេ។ អ្នកទន្ទ្រានកាន់កាប់នៅជុំវិញបរិវេណខ្លះនៃបឹងកង្កែបនេះ គឺមានម្ចាស់នៅរាជធានីភ្នំពេញជាដើម។ ដីនៅព្រៃកោងកាងនេះ ត្រូវបានគេជីកដាំដើមដូង ដោយមិនបានកាយដីលុបវិញឡើយ ហើយនិយាយការពិតខ្ញុំមិនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធទេ »។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ អាជ្ញាធរភូមិអុង និងឃុំរាម ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ ទទួលស្គាល់ថា ព្រៃកោងកាងនាមូលដ្ឋាននេះ ពិតជាត្រូវរងការបំផ្លាញជាបន្តបន្ទាប់ ហើយឈ្មួញ និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល បានជាប់ពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពកាន់កាប់ដីនៅជុំវិញបរិវេណបឹងកង្កែបពិតមែន ប៉ុន្តែករណីនេះ អាជ្ញាធរត្រឹមថ្នាក់ភូមិ-ឃុំមិនមានលទ្ធភាពទប់ស្កាត់ទេ។
ចំណែកប្រធានអង្គការស្រាវជ្រាវជាតិកម្ពុជា ឬហៅកាត់ថា ស៊ី.អ៊ិន.រ៉ូ (CNRO) សាខាខេត្តព្រះសីហនុ លោក សុខ សុខុម ក៏បានរិះគន់ភាពកម្សោយរបស់អាជ្ញាធរស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធខេត្តនេះ ដែលមិនមានសមត្ថភាព ឬលទ្ធភាពទប់ស្កាត់បទល្មើសទន្ទ្រានកាន់កាប់ព្រៃកោងកាងនាមូលដ្ឋានភូមិអុង ឲ្យបានគង់វង្ស។ លោកថា ដីព្រៃកោងកាងនៅជុំវិញចំណីមាត់បឹងកង្កែប អាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុ ត្រូវតែថែរក្សាតំបន់ព្រៃកោងកាងដែលមានស្រាប់ឲ្យគង់វង្ស ប្រសើរជាងនាំគ្នាទៅអភិរក្ស ឬដាំកូនកោងកាងបួនដប់ម្ភៃដើមក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដោយធ្វើឲ្យតែល្អមើលនោះទេ៖ « ចំណុចបឹងកង្កែបនេះស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រឃុំរាម និងឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់ ដែលជាតំបន់មួយសម្បូរទៅដោយព្រៃកោងកាង ជាជម្រកត្រីសមុទ្របន្តពូជ មានក្ដាម បង្គា ខ្យង និងត្រីសមុទ្រ ជាដើម ដើម្បីបម្រើដល់ប្រយោជន៍សង្គមជាតិ និងប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ អាជ្ញាធរគ្រប់ជំនាញ និងគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន គឺមានភារកិច្ចការពារ ឬរាយការណ៍អំពីបទល្មើសផ្សេងៗដាក់ជូនរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីការពារទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋឲ្យបានគង់វង្សទាំងអស់គ្នា។ ដូច្នេះ មិនគួរទុកឲ្យមានបុគ្គល ឈ្មួញ និងមន្ត្រីខ្លះធ្វើសកម្មភាពរំលោភកាន់កាប់ដីបរិវេណបឹងធម្មជាតិបឹងកង្កែប ដោយគ្មានការទប់ស្កាត់នោះទេ »។
លោក សុខ សុខុម សំណូមពរថា សកម្មភាពឃុបឃិតទន្ទ្រានកាន់កាប់ ឬពុះច្រៀកដីព្រៃកោងកាងនៅជុំវិញដីចំណីបឹងកង្កែបនាភូមិអុង គួរលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានបទបញ្ជាទៅក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ឬអាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីឈានដល់រឹបអូសដីព្រៃកោងកាង ដែលត្រូវបុគ្គលមួយចំនួនរំលោភយកធ្វើកម្មសិទ្ធិ មកដាក់ជាសម្បត្តិរដ្ឋ និងអភិរក្សព្រៃកោងកាងនៅតំបន់ភូមិអុង ឬបឹងកង្កែបនេះឲ្យបានគង់វង្ស ទុកសម្រាប់ត្រីសមុទ្របន្តពូជដូចដើមវិញ។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក យន្ត មីន មានប្រសាសន៍ថា លោកបានទទួលព័ត៌មានពីការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីព្រៃកោងកាង ឬដីចំណីមាត់បឹងកង្កែបនៅភូមិអុង ឃុំរាម នេះហើយ ហើយបានកោះហៅ លោក នួន ប៊ុនថុល នាយកទីចាត់ការអន្តរវិស័យសាលាខេត្តនេះ ឲ្យមកបំភ្លឺរួចហើយ។ លោកថា នឹងចុះពិនិត្យជាក់ស្តែងលើសកម្មភាពទន្ទ្រានកាន់កាប់ព្រៃកោងកាងនាមូលដ្ឋាននេះនៅថ្ងៃខាងមុខ៖ « ខ្ញុំបានទទួលព័ត៌មាននៃសកម្មភាពបំផ្លាញព្រៃកោងកាងយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិនេះដែរ ហើយករណីនេះ ខ្ញុំក៏បានអញ្ជើញ លោក នួន ប៊ុនថុល មកសាកសួរ ប៉ុន្តែគាត់ឆ្លើយថា មិនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធការរំលោភដីព្រៃកោងកាងនៅបឹងកង្កែបនេះទេ ប៉ុន្តែលោកថា មានករណីកាយប្រឡាយយកទឹកសម្រាប់ដាំដើមដូងនៅតំបន់នោះ តែមិនមែនជាសកម្មភាពទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីព្រៃកោងកាងកើតមានថ្មីៗទៀតទេ »។
ថ្មីៗនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានរិះគន់ជាសាធារណៈដល់រដ្ឋមន្ត្រីចំនួន ២រូប គឺលោក ត្រាំ អ៊ីវតឹក រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន និងលោក អ៊ុក រ៉ាប៊ុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ថាស្ពឹកស្រពន់ ឬមិនសកម្មក្នុងការងារ។ សារព្រមាននេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាល បានបើកយុទ្ធនាការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើនៅទូទាំងប្រទេស និងមានសកម្មភាពរថយន្តដឹកទំនិញធំៗដឹកលើសទម្ងន់ បំផ្លាញស្ពានអ្នកលឿង ដែលជាអំណោយរបស់រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន រួចមក។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា លោកក៏បានផ្ញើសារទៅដល់ថ្នាក់ដឹកនាំនៅតាមក្រសួង ឬមន្ទីរស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវចូលរួមដោះស្រាយបណ្ដឹងផ្សេងៗរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលដាក់ប្ដឹងមានវត្ថុតាង ឬមានសាក្សីច្បាស់លាស់ ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនភាគីពាក់ព័ន្ធឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ជាងនេះទៀត លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានពញ្ញាក់អារម្មណ៍ដល់មន្ត្រីមួយចំនួន ឲ្យឈប់ប្រព្រឹត្ត ឬចូលរួមធ្វើអំពើអាក្រក់ និងត្រូវឈប់ការពារជនខិលខូចតទៅទៀត ក្នុងន័យចូលរួមកសាងសង្គមជាតិឲ្យកាន់តែរីកចម្រើនទៅមុខ ជាពិសេសដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឈានដល់ទប់ស្កាត់ និងលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ និងផ្តល់នូវយុត្តិធម៌សង្គមឲ្យមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋខេត្តព្រះសីហនុ រង់ចាំមើលចំណាត់ការរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ក្នុងករណីជនមានអំណាចរំលោភយកដីបឹងកង្កែបធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួននៅពេលនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។