គណបក្សនយោបាយធំៗទាំងពីរដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា បន្តខ្វែងគំនិតគ្នាជុំវិញសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីអង្គការ និងសមាគម។ ភាពផ្ទុយគ្នានេះ កើតមានឡើងបន្ទាប់ពីអង្គការ សមាគម សហជីព និងសហគមន៍ដែលមានទំនាស់ដីធ្លី បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ានៅខាងមុខវិមានរដ្ឋសភា ទាមទារឲ្យអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សនយោបាយទាំងពីរបក្ស ទម្លាក់ចោលបំណងដែលចង់អនុម័តច្បាប់នេះ។
ក្រុមបាតុករបន្តថា «យើងមិនបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សណាដែលព្យាយាមអនុម័តច្បាប់សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមែនទេ»។
បើទោះជាមានការព្រមានបែបនេះពីក្រុមអ្នកតវ៉ាថា នឹងមិនបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ ដែលនៅតែជំទាស់ក្នុងការអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីអង្គការ និងសមាគមក៏ដោយ ក៏សម្ពាធនេះហាក់មិនបានធ្វើឲ្យគម្រោងអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវភ័យព្រួយ និងរន្ធត់អ្វីនោះឡើយ។
លោក សុខ ឥសាន មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលព្រៃវែង ឆ្លើយតបភ្លាមៗថា ជំហររដ្ឋាភិបាល គឺពុំមែនធ្វើដើម្បីផ្គាប់ចិត្តសម្រាប់ហេតុផលអ្វីមួយឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ កិច្ចផ្ដួចផ្ដើមដែលនាំឲ្យមានច្បាប់នេះឡើង គឺស្របទៅតាមកាលៈទេសៈ និងទទូចចង់បានពីអង្គការ និងសមាគមដ៏ច្រើនលើសលប់ដទៃទៀត។ លោកបន្ថែមថា មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលជំរុញឲ្យមានច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការ និងសមាគមនេះ គឺជាដំណើរនៃការកសាងនីតិរដ្ឋមួយដ៏ពិតប្រាកដ។ ជាងនេះទៀត ប្រសិនបើច្បាប់នេះពិតជាត្រូវបានអនុម័តពិតមែន វានឹងជួយធ្វើឲ្យការបំពេញកិច្ចការរបស់អង្គការ និងសមាគម ងាយស្រួលក្នុងប្រតិបត្តិការទៅវិញទេ។ លោកបន្តថា «អនុម័តច្បាប់នេះឲ្យចេញដើម្បីគ្រប់គ្រងទាំងអស់នោះ ធ្វើម៉េចបង្កលក្ខណៈឲ្យអង្គការនោះស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ កុំឲ្យនៅក្រៅច្បាប់ដូចពួកខ្មែរក្រហម ដូចកាលពីទសវត្សរ៍មុន»។
ការថ្លែងរបស់មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នេះ ធ្វើឡើងភ្លាមៗឆ្លើយតបទៅនឹងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងច្បាប់ស្ដីពីអង្គការ និងសមាគម កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា នៅវិមានរដ្ឋសភា។ ការតវ៉ានោះ មានអង្គការ សមាគម សហជីព ប្រមាណ ៤០ស្ថាប័នផ្សេងៗគ្នា និងគ្រប់វិស័យ រួមទាំងសហគមន៍ ២បន្ថែមទៀតមកពីខេត្តតាកែវ និង ខេត្តកណ្ដាល គឺមានអ្នកចូលរួមប្រមាណ ២០០នាក់។ ជាញឹកញយ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលតែងចាត់ទុកថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលតែងតវ៉ាទាំងនេះ គឺមាននិន្នាការបម្រើឲ្យបក្សនយោបាយ ច្រើនជាងការបំពេញកិច្ចការបែបមនុស្សធម៌ និងការពារសិទ្ធិមនុស្សទៅវិញទេ។
ក្រុមអង្គការ សមាគម និងសហជីព ចាត់ទុកថា ប្រសិនបើច្បាប់នេះពិតជាត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តមែននោះ វាគឺជាច្បាប់ដែលរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ ក្នុងការបំពេញកិច្ចការរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ លើសពីនេះទៀត ក្រុមអង្គការ និងសមាគមទាំងនេះ នឹងពុំមែនជាស្ថាប័នដែលធ្វើកិច្ចការដោយឯករាជ្យទៀតឡើយ ប្រសិនបើរបាយការណ៍ធ្វើជូនរដ្ឋាភិបាលជាប្រចាំរបស់ខ្លួនទៅវិញនោះ។
លោក អំ សំអាត មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការលីកាដូ (Licadho) ដែលចូលរួមធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងការអនុម័តច្បាប់នេះដែរថ្លែងថា ខ្លឹមសារនៃច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការ និងសមាគមនេះ គឺពុំបានធានាពីការបំពេញកិច្ចការដោយឯករាជ្យរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលឡើយ។ ជាងនេះទៀត វាគឺជាការអនុវត្តដែលផ្ទុយពីបណ្ដាប្រទេសគោរពគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនទៅវិញ។ លោកបន្តថា «នៅប្រទេសផ្សេងៗទៀតគេមាន ប៉ុន្តែច្បាប់ហ្នឹងចេញមកគេមានទីមួយ គឺដើម្បីការពារលើកស្ទួយ និងជំរុញឲ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងសមាគមហ្នឹងចូលរួម ឬងាយស្រួលក្នុងការបង្កើតដើម្បីចូលរួមអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិគេ។ ទីពីរ គឺសម្រួលទៅដល់បន្ទុកនៃការបង់ពន្ធ ឬក៏ការអនុគ្រោះពន្ធ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ អះអាងថា ប្រសិនបើច្បាប់នេះពិតជាត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តពិតមែន នោះក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនឹងបន្តយុទ្ធនាការតវ៉ាបន្តទៀត ប្រឆាំងសេចក្ដីសម្រេចនេះ។
ការរង់ចាំស្ទើរពេញមួយព្រឹករបស់ក្រុមអ្នកតវ៉ានៅមុខវិមានរដ្ឋសភា ដោយរំពឹងថា អ្នកតំណាងរាស្ត្រទាំងពីរគណបក្សនយោបាយ នឹងមកទទួលញត្តិនោះ ក៏ប៉ុន្តែនៅទីបំផុតឃើញតែអ្នកតំណាងរាស្ត្រមកពីកូតាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប៉ុណ្ណោះដែលបានចេញមកទទួលញត្តិពីក្រុមអ្នកតវ៉ា។ ដោយឡែកពីខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា វិញ ពុំបានបង្ហាញវត្តមានឡើយ។
លោក សុន ឆ័យ និងក្រុមតំណាងរាស្ត្រមួយចំនួនទៀតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលចេញមកទទួលញត្តិដោយផ្ទាល់ ថ្លែងនៅចំពោះមុខក្រុមអ្នកតវ៉ាដោយប្ដេជ្ញាថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងប្រឹងប្រែងឲ្យអស់លទ្ធភាពប្រឆាំងការអនុម័តច្បាប់នេះ។ លោកបន្ថែមថា អ្វីដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ធ្វើនេះ គឺពុំមែនចង់ចំណេញនយោបាយទេ ក៏ប៉ុន្តែនេះជាការបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រ ដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះម្ចាស់ឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា «ខ្ញុំសូមធានា និងសូមជម្រាបជាថ្មីម្ដងទៀត ក្រោយពីលោកប្រធាន សម រង្ស៊ី បានប្រកាសហើយ គឺយើងនឹងបន្តការទាមទារនេះ ហើយគណៈកម្មការដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងនោះមានសមាសភាពដែលមកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅក្នុងនោះដែរ នឹងជំរុញឲ្យមានការ ទីមួយ បើយើងទប់ស្កាត់កុំទាន់ឲ្យមានការពិនិត្យ និងអនុម័ត វាជាជម្រើសទីមួយ។ ទីពីរ បើទប់ទល់មិនបាន យើងនឹងធ្វើការងារទៅតាមនីតិវិធីសភា»។
ពាក់ព័ន្ធរឿងនេះ អគ្គលេខាធិការនៃសម្ព័ន្ធសហជីពកម្មករដើម្បីការងារ គឺលោក អ៊ុំ វិសាល ចាត់ទុកថា ច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការ និងសមាគមនេះ គឺជាផ្នែកមួយមានចរិតរឹតត្បិត គាបសង្កត់ និងបានបិទផ្លូវនៃសកម្មភាពតវ៉ាដោយសន្តិវិធីរួចជាស្រេចទៅហើយ ប្រសិនបើច្បាប់នេះត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តពិតមែននោះ ជាពិសេសជាច្បាប់ដែលប្រឆាំងរាល់ការបំពេញកិច្ចការ ក្នុងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងតស៊ូមតិដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព។
ច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការ និងសមាគមមាន ៩ជំពូក និង ៣៩មាត្រា។ ជំពូកទី៥ ត្រង់មាត្រា២៥ ចែងថា អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក ត្រូវផ្ញើទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ នូវរបាយការណ៍បូកសរុបសកម្មភាពការងារ និងរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំឆ្នាំមួយច្បាប់ មិនឲ្យហួសពីដំណាច់ខែកុម្ភៈ នៃឆ្នាំបន្ទាប់។ ស្ថិតក្រោមហេតុផលនេះហើយ ដែលអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងសមាគម ចាត់ទុកថា ជាច្បាប់ដែលពុំបានបម្រើឲ្យប្រយោជន៍សាធារណៈទេ។
ស្របពេលភាពចម្រូងចម្រាសនៃច្បាប់នេះកំពុងស្ថិតក្នុងភាពប្រទង់ប្រទាញគ្នានៅឡើយ ដោយឡែកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាវិញ បានសម្រេចអនុម័តយល់ច្បាប់នេះដំណាលគ្នានឹងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើបាតុកម្មតវ៉ានៅខាងក្រៅរបងនៃវិមានរដ្ឋសភាដែរ។
ការសម្រេចនេះ ដោយមានសំឡេងគាំទ្រ ៩ លើ ១៣សំឡេងនៃសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាបានយល់ព្រម ហើយគេបញ្ជូនសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះឲ្យគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេស សហប្រតិបត្តិការ អន្តរជាតិ និងឃោសនាការ ពិនិត្យ និងសិក្សា ដោយសហការជាមួយគណៈកម្មការមហាផ្ទៃ ការពារជាតិ និងមុខងារសាធារណៈ មុននឹងធ្វើរបាយការណ៍ជូនគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។