សេចក្ដីព្រាងសេចក្ដីស្នើច្បាប់ចំនួនពីរដ៏ចម្រូងចម្រាស ដែលសង្គមស៊ីវិលជាង៦០ មិនគាំទ្រនោះ ក្រុមការងារគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរ នឹងមិនធ្វើសិក្ខាសាលាពិភាក្សាទៀតទេ ទោះជាមានការស្នើសុំពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនក៏ដោយ។ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីទាំងពីរនេះ នឹងត្រូវសភាប្រជុំអនុម័តជាផ្លូវការនៅចុងខែមីនា គឺនៅមុនពេលចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់កំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតទាំងពីរ ដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាមទារឲ្យមានការកែប្រែ និងលុបចេញមាត្រាមួយចំនួនចេញសិននោះ នឹងត្រូវបញ្ជូនដល់គណៈកម្មការនីតិកម្ម និងយុត្តិធម៌នៃរដ្ឋសភា ដើម្បីរង់ចាំសភាបើកកិច្ចប្រជុំអនុម័តនៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១៣ មីនា ថា សេចក្ដីព្រាងសេចក្ដីស្នើច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ និងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះ គណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា នឹងបើកកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៦ មីនា ដើមសប្ដាហ៍ក្រោយ ដើម្បីកំណត់ថ្ងៃកាលបរិច្ឆេទបើកកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញពេញអង្គ ក្នុងការពិភាក្សា និងអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងពីរនេះ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក ឈាង វុន បញ្ជាក់ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ សភានឹងបើកកិច្ចប្រជុំពិភាក្សាយ៉ាងយូរនៅថ្ងៃទី១៩ និងថ្ងៃទី២០ មីនា ខាងមុខ៖ «ចឹងហើយ ពេលសភាអនុម័តរួចហើយ ត្រូវបញ្ជូនទៅឲ្យព្រឹទ្ធសភា បន្ទាប់មកគឺបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដើម្បីពិនិត្យថា ច្បាប់ហ្នឹងស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអត់?»។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងពីរ ដែលក្រុមការងារគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរបានប្រើពេលជាច្រើនខែ រៀបចំធ្វើឡើងដ៏មានភាពចម្រូងចម្រាសរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នោះ ទីបំផុតគណបក្សទាំងពីររកចំណុចរួមមួយ ដើម្បីឯកភាពគ្នា និងធ្វើសិក្ខាសាលាកាលពីថ្ងៃទី៩ មីនា ពោលគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យល់ព្រមតាមការស្នើសុំរបស់ក្រុមការងារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដូចជាការដាក់បញ្ចូលឲ្យស្ថាប័នអង្គការសង្គមស៊ីវិលឲ្យឯករាជ្យ និងការដាក់ទោសអង្គការសង្គមស៊ីវិល ការផាកពិន័យប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកសង្កេតការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត និងការអនុញ្ញាតឲ្យមន្ត្រីតុលាការ យោធា មានសិទ្ធិចូលរួមឃោសនាបោះឆ្នោតបាននៅក្រៅម៉ោងធ្វើការ និងករណីផ្សេងៗទៀត។
ក៏ប៉ុន្តែ ចំណុចទាំងនេះ ទោះជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង ៦០ស្ថាប័ន ដែលធ្វើការទាក់ទងការបោះឆ្នោត មិនគាំទ្រ និងស្នើឲ្យដកចេញក៏ដោយ នៅទីបំផុត សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងពីរនេះ នៅតែក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរបញ្ជូនឲ្យគណៈកម្មការសភាដើម្បីពិនិត្យ។ រីឯការស្នើសុំរបស់សង្គមស៊ីវិលឲ្យយកច្បាប់នេះ មកពិគ្រោះយោបល់ទៀតនោះ មិនត្រូវបានគណបក្សទាំងពីរយល់ព្រមនោះឡើយ។
បន្ថែមពីនេះ លោក ឈាង វុន អះអាងថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ គឺមានការពិភាក្សាគ្នាគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងសិក្ខាសាលាកាលពីថ្ងៃទី៩ មីនា នោះ។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក គល់ បញ្ញា និងជាតំណាងសម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត ហៅថា អឺរ៉ា (ERA) មានប្រសាសន៍ថា បើសិនជាក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរមិនយកអនុសាសន៍ ឬការស្នើសុំរបស់សង្គមស៊ីវិលទេនោះ នឹងធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិរបស់សង្គមស៊ីវិល កាត់បន្ថយគុណភាព បន្ថយការចូលរួមអ្នកសង្កេតការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត ប៉ះពាល់ដល់គណបក្សនយោបាយចូលរួមប្រកួតប្រជែងនៅពេលឃោសនាបោះឆ្នោត៖ «ហេតុផលដែលយើងចង់ឲ្យមានការកែប្រែហ្នឹង យើងនឹងបញ្ជូនឲ្យទៀត ដើម្បីឲ្យដឹងពីអ្វីជាអាទិភាព ហើយអង្គការសង្គមស៊ីវិល នឹងជំរុញឲ្យដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងដៃគូពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត ដើម្បីឲ្យដឹងពីច្បាប់នេះរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព»។
ការបញ្ជូនសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងពីរនេះទៅឲ្យគណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា និងបញ្ជូនឲ្យគណៈកម្មការនីតិកម្ម និងយុត្តិធម៌នៃរដ្ឋសភាពិនិត្យនេះ ហាក់ដូចជាធ្វើទៅតាមទំនោរចង់បានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែល លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសថា លោកមិនខ្វល់ពីការស្នើសុំរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននោះឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោក គល់ បញ្ញា អះអាងថា នៅសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនឹងបើកកិច្ចប្រជុំ ដើម្បីស្វែងរកអនុសាសន៍បន្ថែម និងផ្ញើជូនក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរនៅមុនពេលសភាអនុម័តជាផ្លូវការ។ លោកបន្ថែមថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល នឹងធ្វើយុទ្ធនាការជាច្រើនទៀត ដើម្បីឲ្យគណបក្សទាំងពីរទទួលយកអនុសាសន៍ទាំងនោះ។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឈាង វុន និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អះអាងថា ក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរចង់ឲ្យសភាអនុម័តច្បាប់នេះ និងរៀបចំសមាសភាពគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត តាមរូបមន្តសមាសភាពមកពីគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរម្ខាង ៤នាក់ និងមួយរូបទៀត ជ្រើសរើសចេញពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលរួចរាល់ជាផ្លូវការនៅមុនពេលចូលឆ្នាំខ្មែរប្រពៃណីជាតិ។ រីឯបេក្ខភាព អ្នកស្រី ពុង ឈីវកេក ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ នោះ នឹងមិនអាចឈរជាបេក្ខភាពទី៩ ដែលតំណាងឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានទេ បើសិនជាអ្នកស្រីមិនលាលែងសញ្ជាតិបរទេសរបស់គាត់ ទៅតាមច្បាប់កំណត់ឲ្យមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។