អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៅខេត្តស្វាយរៀង ក្នុងតំបន់ផ្ទុកគ្រាប់បែកគីមីពីរគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ ដែលកប់ក្នុងដីអស់ជិត ៥០ឆ្នាំមកហើយនោះ មិនទាន់មានគម្រោងច្បាស់លាស់ដើម្បីជម្លៀសពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋាននៅឡើយទេ។ ជាងនោះទៅទៀត ទីតាំងកប់គ្រាប់បែកទាំងពីរកន្លែងនោះ មិនមានដាក់សញ្ញាសម្គាល់ ឬសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់ហាមពលរដ្ឋមិនឲ្យប៉ះពាល់ ខណៈមជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ស៊ីម៉ាក់ (CMAC) ប្រកាសពីទីតាំងកប់គ្រាប់នោះ។
ក្រុមពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងតំបន់ផ្ទុកគ្រាប់បែកគីមី ហាក់មិនសូវចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងផលប៉ះពាល់ ឬគ្រោះថ្នាក់ពីគ្រាប់បែកដែលជាប្រភេទធុងឧស្ម័នបង្ហៀរទឹកភ្នែកនេះទេ។ ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ នៅពេលក្រុមការងារអាស៊ីសេរី បានចុះទៅដល់ទីតាំងក្នុងបរិវេណវត្ត និងសាលារៀននៅក្នុងភូមិគគីរ ឃុំគគីរ ស្រុករមាសហែក ទីតាំងគ្រាប់បែកទាំងនោះដែលគ្រាប់ទីមួយនៅមុខសាលារៀន ហើយចម្ងាយប្រហែល ១០ម៉ែត្រពីនេះ មានគ្រាប់មួយនៅក្បែរការដ្ឋានសាងសង់សាលាឆាន់នៃវត្តគគីរ មិនទាន់បានដាក់សញ្ញាហាមឃាត់អ្វីឡើយ។ ជាងនេះទៅទៀត ទីតាំងគ្រាប់បែកនៅក្បែរការដ្ឋានសាលាឆាន់ ក្រុមកម្មករបានកាប់រំលំដើមឈើនៅចំពីលើកន្លែងកប់គ្រាប់នោះទៀតផង។
កម្មករម្នាក់ធ្វើការនៅកន្លែងសាងសង់សាលាឆាន់នៃវត្តគគីរ គឺលោក សូ ណល់ ឲ្យដឹងថា កាលពីពេលមានក្រុមការងារស៊ីម៉ាក់យកឧបករណ៍វាស់វែងស្រាវជ្រាវនៅកន្លែងកប់គ្រាប់បែកនេះ គ្មានអ្នកណាបានប្រាប់អ្វីទៅពលរដ្ឋនោះទេ។ លោកថា ក្នុងពេលនោះ ក្រុមស៊ីម៉ាក់ចុះស្រាវជ្រាវ ពួកគេបានដាក់សញ្ញាបង្ហាញពីគ្រោះថ្នាក់ដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមក ក្រុមនោះបានរុះរើយកស្លាកសញ្ញាទាំងនោះចេញទៅវិញ៖ «»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅភូមិតាវាំង ឃុំគគីរ ស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង លោក ភោគ ដើង មានអាយុ ៦៥ឆ្នាំ ប្រាប់ថា គ្រាប់បែកគីមីដែលទាហានអាមេរិកទម្លាក់ដំបូងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០ មិនទាន់កប់នៅក្នុងដីទេ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក ទើបក្រុមពលរដ្ឋនាំគ្នាជីកកប់។ លោកបន្តទៀតថា ប្រសិនបើគ្រាប់បែកនោះផ្ទុះ មិនអាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងតំបន់នោះបានទេ ព្រោះសារធាតុនៃគ្រាប់បែកគីមីធ្វើឲ្យហប់ខ្យល់ ក្តៅក្រហល់ក្រហាយពិបាកដកដង្ហើម៖ «»។
ពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់ភាគច្រើនបានដឹងថា ក្នុងបរិវេណសាលារៀន និងវត្តគគីរ មានកប់គ្រាប់បែកមិនទាន់ផ្ទុះជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ប៉ុន្តែព័ត៌មាននេះទើបល្បីសុះសាយកាលពីចុងខែមករា គឺបន្ទាប់ពីមជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា ប្រកាសឲ្យដឹងថា មានគ្រាប់បែកគីមីពីរគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះនៅក្នុងស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង។
មជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា ឲ្យដឹងថា គ្រាប់បែកទាំងពីរគ្រាប់នេះជាប្រភេទគ្រាប់បែកគីមី (chlorobenzalmalononitrile) មានទម្ងន់ប្រមាណជាង ២០០គីឡូក្រាមក្នុងមួយគ្រាប់។ គ្រាប់បែកទាំងពីរគ្រាប់ ជាប្រភេទធុងឧស្ម័នបង្ហៀរទឹកភ្នែក ត្រូវបានទម្លាក់ពីយន្តហោះរបស់អាមេរិក ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០ ដើម្បីបណ្ដេញទាហានកុម្មុយនីស្តនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសកម្ពុជា នៅជាប់ព្រំដែនវៀតណាម។ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋនៅតំបន់នេះហៅគ្រាប់បែកគីមីនេះថា ធុងថ្នាំ ព្រោះពួកគេមើលឃើញគ្រាប់នោះមានទម្រង់ដូចធុងសាំង ហើយនៅក្នុងធុងនោះមានកញ្ចប់តូចៗយ៉ាងច្រើន។
ពលរដ្ឋមួយរូបទៀត លោក ឈុន សាគុណ ប្រាប់ថា លោកធ្លាប់ហិតអំបែងគ្រាប់ផ្ទុះនៅសេសសល់នៅក្នុងចម្ការរបស់លោក។ លោកថា អំបែងគ្រាប់នោះមានសារធាតុធ្វើឲ្យក្តៅឆួលដែរ ដូចក្លិនបុកម្រេច។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី ពលរដ្ឋរូបនេះយល់ថា នៅពេលជីកយកគ្រាប់ចេញមានឧបករណ៍វេចខ្ចប់ត្រឹមត្រូវ មិនបាច់ជម្លៀសពលរដ្ឋចេញក៏បានដែរ៖ «»។
របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា កងទ័ពជើងអាកាសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានទម្លាក់គ្រាប់បែកជាង ២លាន ៨សែនតោននៅលើទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងកាត់ផ្តាច់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនគ្រឿងផ្គត់ផ្គង់ទៅកាន់កងទ័ពវៀតណាមខាងជើង កាលពីក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០ ដែលធ្វើឲ្យខ្មែរជាង ៥០ម៉ឺននាក់រងគ្រោះ។ ជារឿយៗ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តែងលើកសំណើទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ឲ្យលុបបំណុលរឿងកម្ពុជា ជំពាក់លុយអាមេរិកព្រោះរឿងគ្រាប់បែកនេះ។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានស្នើជាថ្មីម្តងទៀតឲ្យអាមេរិក លុបបំណុលដល់កម្ពុជា ដែលអាមេរិកផ្តល់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៧០ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥ ព្រោះលោកចោទប្រកាន់ថា ជាបំណុលកខ្វក់ គឺកើតឡើងពីការទិញគ្រាប់បែកមកទម្លាក់សម្លាប់ប្រជាជនខ្មែរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ សហរដ្ឋអាមេរិក មិនដែលផ្តល់ចម្លើយវិជ្ជមានដែលជាកាដូដល់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ម្តងណាឡើយ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោក វីល្លៀម ហៃដ្ដ (William Heidt) អះអាងកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនដែលបានពិភាក្សា ឬពិចារណាដល់ការលុបចោលបំណុលដែលកម្ពុជា ជំពាក់នោះទេ។
លោក វីល្លៀម ហៃដ្ដ បញ្ជាក់ដែរថា នៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៩០ បំណុលដែលកម្ពុជា ជំពាក់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរ មិនដល់ ២០០លានដុល្លារនោះទេ ប៉ុន្តែរហូតមកទល់ពេលនេះ បំណុលនេះបានកើនដល់ជិត ៥០០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកទៅហើយ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនគួរបន្តទុកឲ្យបំណុលនេះកើនឡើងនោះឡើយ ហើយគួរទទួលយកនូវកិច្ចព្រមព្រៀងតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៩០។
ជុំវិញការទម្លាក់គ្រាប់នេះដែរ ពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅភូមិតាវាំង ឃុំគគីរ ស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង លោក ភោគ ដើង រំឭកថា មូលហេតុអាមេរិកទម្លាក់គ្រាប់បែកមានកងទ័ពវៀតណាម ដែលពេលនោះគេហៅថា ពួកយៀកកុងរាប់ពាន់នាក់លាក់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់នេះ៖ «»។
ដំណាលគ្នាដែលលោក ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកលុបបំណុលរឿងទម្លាក់គ្រាប់បែកជាថ្មី មជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា ក៏ចាប់ផ្ដើមបង្ហាញទីតាំងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ និងធ្វើសកម្មភាពជីកយកគ្រាប់ទាំងនោះចេញបន្តទៀត រួមមាននៅខេត្តព្រៃវែង និងខេត្តស្វាយរៀង។
មេឃុំគគីរ ស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង លោក ដុំ សំអ៊ន ឲ្យដឹងថា ដោយសារលោកព្រួយបារម្ភខ្លាចការសាងសង់ការដ្ឋានសាលាឆាន់នៅជិតទីតាំងគ្រាប់ ទើបលោកសម្រេចចិត្តផ្តល់ព័ត៌មានទៅអាជ្ញាធរថ្នាក់លើកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៧។ ទាក់ទងរឿងជម្លៀសពលរដ្ឋចេញនៅពេលក្រុមជំនាញជីកគ្រាប់ចេញ លោកមេឃុំថាលោកមិនទាន់មានគម្រោងជម្លៀសពលរដ្ឋនៅឡើយទេ ហើយលោកយល់ថា គ្រាប់បែកនេះមិនមានឥទ្ធិពលទៀតនោះទេ ព្រោះកប់ក្នុងដីច្រើនឆ្នាំមកហើយ៖ «»។
អភិបាលស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង លោក ពេញ ជា ឲ្យដឹងថា អាជ្ញាធរខេត្តស្វាយរៀង គ្រោងនឹងជម្លៀសពលរដ្ឋពី ៨០០ ទៅ ១.០០០នាក់ចេញពីភូមិនៅពេលដោះគ្រាប់បែកចេញពីបរិវេណវត្ត និងសាលារៀនមួយក្នុងភូមិគគីរ ឃុំគគីរ ស្រុករមាសហែក។
អគ្គនាយកមជ្ឈមណ្ឌលកម្ចាត់មីនកម្ពុជា លោក ហេង រតនា មិនទាន់ឲ្យដឹងពីពេលវេលាជាក់លាក់ដែលក្រុមការងាររបស់លោក ត្រូវជីកយកគ្រាប់បែកគីមីពីខេត្តស្វាយរៀង នៅឡើយ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា មានមូលហេតុពីរ គឺត្រូវសិក្សាបន្ថែមទៀតពីទីតាំងគ្រាប់ និងករណីមួយទៀត ព្រោះក្រុមជំនាញរបស់ស៊ីម៉ាក់មួយចំនួនកំពុងជាប់បំពេញការងារនៅក្រៅប្រទេស។
ក្រុមអ្នកភូមិថា ពួកគេមិនប្រឆាំងនឹងគម្រោងជម្លៀសពួកគេចេញពីភូមិនោះទេ ប៉ុន្តែទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរ ឬអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យពួកគេឲ្យបានដឹងមុនខ្លះៗផង ដើម្បីអាចត្រៀមខ្លួន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។