បញ្ហាកំណត់ប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករនៅតែជាបញ្ហាចម្រូងចម្រាសរវាងកម្មករ សង្គមស៊ីវិល បក្សប្រឆាំង ជាមួយថៅកែរោងចក្រ និងរដ្ឋាភិបាល។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្មីៗនេះបានចោទជាសំណួរថា តើចង់បានអ្វីទៀតបើប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា ខ្ពស់ជាងប្រទេសជិតខាង ហើយថា ការតវ៉ាដំឡើងប្រាក់ខែ គឺជាលេសរបស់អ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង។ ចំណែកគណបក្សប្រឆាំងវិញ បានឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លីថា គ្មានការតវ៉ាណាមួយកើតឡើងទេ ប្រសិនបើកម្មករមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យនោះ។
គ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់រួមទាំងអ្នកនយោបាយផង ទទួលស្គាល់ថា វិស័យកាត់ដេរបានចូលរួមចំណែកជាងពាក់កណ្ដាលដល់ទំហំសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣។ វិស័យនេះ បានបង្កើតការងារដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលដល់ពលរដ្ឋប្រមាណជិត ៣លាននាក់ ភាគច្រើនទ្រទ្រង់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រនៅជនបទ។
បច្ចុប្បន្ន វិស័យកាត់ដេរនេះបានក្លាយជាប្រធានបទរបស់អ្នកនយោបាយខាងគណបក្សប្រឆាំង និងគណបក្សកាន់អំណាចចោទប្រកាន់រៀងខ្លួន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា គណបក្សប្រឆាំង និងសហជីពរបស់គេ បានប្រើប្រាស់នយោបាយបោកប្រាស់ដោយយកកម្មករធ្វើជាឈ្នាន់នយោបាយ ញុះញង់ឲ្យធ្វើកូដកម្មបាតុកម្មខុសច្បាប់ ជាពិសេសទាមទារប្រាក់ឈ្នួលហួសហេតុពេក ដើម្បីបំផ្លាញការវិនិយោគ បំផ្លាញផលប្រយោជន៍កម្មករ និងបំផ្លាញការងាររបស់យុវជន។ រាជរដ្ឋាភិបាលមានវិធានការដើម្បីដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលដល់កម្មករ ដើម្បីជំរុញផលិតភាព និងលើកកម្ពស់សុខុមាលភាព។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានដល់អ្នកធ្វើបាតុកម្មកូដកម្មថា បើរោងចក្រណាមួយត្រូវបិទទ្វារ គឺអ្នកដែលញុះញង់ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ៖ «យើងនឹងរង់ចាំមើល រោងចក្រណាបិទទ្វារដោយសារបាតុកម្ម ឬកូដកម្មដំឡើងប្រាក់ខែដល់ទៅគេបិទរោងចក្រ សូមអញ្ជើញកម្មករកម្មការិនី មេត្តាធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យអ្នកដែលញុះញង់ហ្នឹងរកការងារឲ្យធ្វើទៅ។ រឿងវាអ៊ីចឹង តិចទៀតតម្រិះជិះកឯង។ អាពេលហ្នឹងត្រូវលេងគ្នាម្ដង»។
ឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបញ្ជាក់ថា ការអភិវឌ្ឍមិនត្រូវមើលត្រឹមតែតួលេខនោះទេ តែត្រូវធានាអំពីសុខុមាលភាពសង្គម។ ជាក់ស្ដែង ការធ្វើបាតុកម្មទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែកន្លងមក ដោយសារតែជីវភាពរស់នៅមិនគ្រប់គ្រាន់។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ មានប្រសាសន៍ថា ការរីកចម្រើនមិនមែនមើលអំពីបរិមាណតួលេខនៃការនាំចេញទេ។ បើសិនជាកម្មកររស់នៅមានប្រាក់ខែមិនគ្រប់គ្រាន់ ពួកគេត្រូវចេញមុខតវ៉ា គឺគ្មានអ្នកណាទៅញុះញង់នោះទេ។
របាយការណ៍របស់សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា បានបង្ហាញថា វិស័យកាត់សម្លៀកបំពាក់បានបង្កើតចំណូលជាង ៥ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ពីការនាំចេញ។ ក្នុងនោះ ទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១ពាន់លានដុល្លារ បានបើកប្រាក់ដល់កម្មករចំនួន ៦២ម៉ឺននាក់រៀងរាល់ឆ្នាំ។ អ្នកដែលរស់ពឹងដោយប្រយោលលើវិស័យកាត់ដេរ មានប្រមាណ ២លាននាក់ផ្សេងទៀត ភាគច្រើនរស់នៅជនបទ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចោទជាសំណួរថា តើចង់បានអ្វីទៀត បើប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករមានតម្លៃខ្ពស់ជាងប្រទេសជិតខាងនោះ។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ របាយការណ៍សមាគមអាស៊ានបានបង្ហាញថា ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី កំណត់ប្រាក់ខែគោលចំនួន ២៩៦ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០១៣។ ប្រទេសថៃ មានចំនួន ៣០០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ។
ប្រទេសវៀតណាម មានប្រាក់គោលអប្បបរមាចំនួន ១១២ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ ដែលអនុវត្តនៅទីក្រុងហូជីមិញ (Ho Chi Minh) និងទីក្រុងហាណូយ (Hanoi) និងចំនួន ៧៩ដុល្លារអាមេរិក នៅទីជនបទ។ ប្រទេសហ្វីលីពីន បានកំណត់ប្រាក់ខែគោលលើការងារក្រៅពីកសិកម្មមានចន្លោះពី ៣០០ដុល្លារ ទៅ ៣៣០ដុល្លារអាមេរិក ដែលអនុវត្តនៅទីក្រុងម៉ានីល។ ប្រាក់ខែគោលអប្បបរមានៅទីជនបទវិញ មានចន្លោះពី ១៥០ដុល្លារទៅ ១៨០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ។
ដោយឡែក ប្រទេសភូមា ឬមីយ៉ាន់ម៉ា ជាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដែលទើបបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន មិនមានច្បាប់កំណត់ប្រាក់ខែគោលអប្បបរមាឡើយ។ ប៉ុន្តែ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ឬសហគ្រាសនៅប្រទេសនោះបានផ្ដល់ប្រាក់ខែដល់កម្មករយ៉ាងតិចបំផុត ៥៦ដុល្លារក្នុងមួយខែ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ បានអះអាងថា ទោះបីប្រាក់ខែគោលរបស់កម្ពុជា មានកម្រិតខ្ពស់ជាងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ក្ដីប៉ុន្តែ ទំនិញគ្រប់បែបយ៉ាង និងកត្តាដែលទ្រទ្រង់ដល់ផលិតកម្មរោងចក្រកាត់ដេរមានតម្លៃខ្ពស់ជាងគេ៖ «បើយើងក្រឡេកមើលប្រទេសថៃ ជិតខាងយើង ប្រទេសវៀតណាម ការផលិត គឺថោក ដោយសារតែតម្លៃសេវាសាធារណៈ ដូចជាអគ្គិសនី ដូចជាសាំង ហើយនឹងគេអត់មានអំពើពុករលួយ អត់មានការគាបសង្កត់ ចាយលុយក្រោមតុ។ អ៊ីចឹងហើយ គេមានការងាយស្រួល បរិស្ថានវិនិយោគហ្នឹង គឺល្អ។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាគេផលិតទៅគេអាចរកផលចំណេញបាន»។
រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសថា អត្រាភាពក្រីក្រកម្ពុជា មានអត្រា ៣% នៅឆ្នាំ២០១៣ បើធៀបនឹងប្រទេសវៀតណាម ៧.៥% និងបង់ក្លាដេស ៧% និងប្រទេសឡាវ ៦%។ ផ្ទុយទៅវិញ ការអង្កេតថ្លៃទំនិញប្រចាំខែកំឡុងឆ្នាំ២០១៣ របស់វិទ្យាស្ថានបណ្ដុះបណ្ដាល និងស្រាវជ្រាវ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា រកឃើញថា ថ្លៃទំនិញប្រចាំខែបានកើនឡើងជាង ១% លើថ្លៃស្បៀងអាហារ និងភេសជ្ជៈគ្មានជាតិស្រា។
ចំណែករបាយការណ៍ថ្លៃប្រេងសាំងសកលបានបង្ហាញថា ប្រេងសាំងនៅកម្ពុជា មានតម្លៃ ៥.០០០រៀលក្នុងមួយលីត្រ បង់ក្លាដេស ៣.៥០០រៀល ថៃ ៣.៦០០រៀល ប្រទេសវៀតណាម និងហ្វីលីពីន មានតម្លៃ ៤ពាន់រៀលក្នុងមួយលីត្រ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនយោបាយតែងអះអាងដោយយកត្រូវរៀងៗខ្លួន។ ប៉ុន្តែ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចបានសង្កេតឃើញថា ផលលំបាកពីរដែលម្ចាស់រោងចក្រមិនអាចដំឡើងប្រាក់ខែឲ្យកម្មករបាន គឺទីមួយ ការចំណាយក្រៅផ្លូវការ ឬអំពើសូកប៉ាន់ខ្ពស់ និងទីពីរ ការទទួលផលចំណេញខ្ពស់របស់ម្ចាស់រោងចក្រ។ កត្តាទាំងពីរនេះ អាចប៉ះពាល់ដល់ភាពប្រកួតប្រជែងផលិតភាពរបស់រោងចក្រ (country comparative advantage) និងផលិតភាពរបស់កម្មករ។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច លោក ស្រី ចន្ធី មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើម្ចាស់រោងចក្រប្រឈមលើការចំណាយក្រៅផ្លូវការពិតប្រាកដមែន លទ្ធភាពដំឡើងប្រាក់គោលដល់កម្មករ គឺជារឿងមួយលំបាក។ ប៉ុន្តែ តំណាងខាងសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរ បានអះអាងថា ការដំឡើងប្រាក់ខែគោលដល់កម្មករ ត្រូវឡើងទៅតាមផលិតភាពការងារ។
របាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ បានវាយតម្លៃអំពីលក្ខខណ្ឌការងារសមរម្យនៅកម្ពុជា រយៈពេលប្រាំឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១១ ដល់ឆ្នាំ២០១៥ បង្ហាញថា ផលិតភាពពលកម្មកម្ពុជា មានកម្រិតទាបជាងប្រទេសសមាជិកដទៃនៅអាស៊ាន។ ទោះបីជាកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា មានផលិតភាពទាបជាងគេ ប៉ុន្តែស្ថាប័នស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា កម្មករម្នាក់ជួយឲ្យថៅកែរោងចក្រទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងហោចណាស់ចំនួន ២៨០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ ហើយកម្ពុជា មានកម្មករសរុបចំនួន ៦២ម៉ឺននាក់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។