សង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅក្នុងស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ចេះតែបារម្ភចំពោះសកម្មភាពជួលដីឱ្យទៅជនជាតិវៀតណាម ដែលនៅតែបន្តកើតមានឡើង។ ប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានខ្លះបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋមិនចង់ជួលដីឱ្យទៅបរទេសទេ ពីព្រោះពួកគាត់ក៏ស្រលាញ់ទឹកដី ម្យ៉ាងក៏បានដឹងពីសេចក្ដីណែនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលអំពីបញ្ហានេះដែរ ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនមានជម្រើសល្អជាងនេះ។ សង្គមស៊ីវិលនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ យល់ថា សេចក្ដីណែនាំ ឬបម្រាមរបស់រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ប្រសិនបើរដ្ឋមិនបានដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ពលរដ្ឋជាមុននោះ។
ចម្ការអំពៅនៅលើដីពលរដ្ឋខ្មែរក្បែរព្រំដែនវៀតណាម និងនៅក្នុងបរិវេណដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុន ម៉ែន សារុន ព្រមទាំងដីក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតនៅក្នុងស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ មានពណ៌ខៀវស្រងាត់។ ចម្ការអំពៅទាំងនោះ មើលដំបូងគិតថា ជារបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ឬរបស់ក្រុមហ៊ុនខ្មែរជាអ្នកធ្វើ ប៉ុន្តែផ្ទុយស្រឡះអំពីការគិតនេះ ពីព្រោះចម្ការអំពៅរាប់រយហិកតារទាំងអស់នោះ គឺជារបស់ជនជាតិវៀតណាម ដោយពួកគេបានជួលដីពលរដ្ឋខ្មែរ ឬដីក្រុមហ៊ុនដើម្បីដាំដំណាំអំពៅ។
មានចម្ការអំពៅខ្លះជិតនឹងទទួលផល ហើយមានខ្លះទៀត ទើបនឹងដាំចន្លោះពីកន្លះខែ ទៅ ១ខែ ហើយមានខ្លះទៀតអាចដាំពី ៣ ឬ ៤ខែក៏មាន។
ពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្ដាឃុំមួយចំនួនក្នុងស្រុកមេមត់ មិនពេញចិត្តឡើយ នៅពេលពួកគាត់ឃើញជនបរទេសមកដាំដំណាំកសិកម្មលើដីរបស់ខ្មែរ ហើយពលរដ្ឋម្ចាស់ស្រុកក្លាយជាកម្មករឱ្យពួកគេ ឬត្រូវចំណាកស្រុកជាដើម។
ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំជាំក្រវៀនមួយរូប លោក តែម រី មានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុន ម៉ែន សារុន បានជួលដីឱ្យជនជាតិវៀតណាម ជាច្រើនរយហិកតារស្របពេលពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួននៅឃុំជាំក្រវៀន និងឃុំផ្សេងទៀត កំពុងប្រឈមកង្វះដីសម្រាប់ដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត។ លោកបន្តថា ការជួលដីតំបន់ក្បែរព្រំដែនឱ្យបរទេសបែបនេះ គឺងាយបង្កើតឱ្យមានបញ្ហានៅពេលខាងមុខជាក់ជាមិនខាន៖ «ក្រុមហ៊ុនហ្នឹង ព្រោះគាត់ជាអ្នកវិនិយោគ ព្រោះខ្ញុំបាទជាកសិករឃើញអ៊ីចឹងមានការព្រួយបារម្ភណាស់ ព្រោះដាច់អាណត្តិទៅមុខទៀត ហ្នឹងខ្លាចក្លាយជាកម្មសិទ្ធិរបស់វៀតណាម»។
ដីនៅក្នុងបរិវេណក្រុមហ៊ុន ម៉ែន សារុន គឺមានដីមួយចំនួនបានវិនិយោគដាំដំណាំកៅស៊ូ ប៉ុន្តែចំណែកដីខ្លះទុកទំនេរចោលមើលទៅដាច់កន្ទុយភ្នែក ហើយមានដីមួយចំណែកធំទៀតត្រូវបានខាងក្រុមហ៊ុនជួលបន្តទៅឱ្យជនជាតិវៀតណាម ដាំដំឡូង និងអំពៅ ប៉ុន្តែពេលបច្ចុប្បន្នពួកគេភាគច្រើនយកដីទាំងនោះដាំអំពៅ។
យ៉ាងនេះក្តី តំណាងក្រុមហ៊ុន ម៉ែន សារុន លោក សុខ វាសនា មិនបានបញ្ជាក់អំពីបញ្ហានេះទេនៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ដោយលោកប្រាប់ថា ជាប់រវល់។
ដីនៅបរិវេណចម្ការអំពៅរបស់ជនជាតិវៀតណាម ដែលជួលពីក្រុមហ៊ុនគឺមិនបានដឹងថា មានទំហំប៉ុន្មានហិកតារប្រាកដឡើយ ប៉ុន្តែតាមការប៉ានប្រមាណរបស់អ្នកភូមិថា អាចចន្លោះពី ៣០០ ទៅ ៥០០ហិកតារ។ ដីដែលជនជាតិវៀតណាម ជួលធ្វើចម្ការនោះ គឺធ្វើទៅតាមដីទំនេររបស់ក្រុមហ៊ុន ហើយពួកគេជួលដីពីក្រុមហ៊ុន ម៉ែន សារុន តម្លៃក្នុងមួយហិកតារចាប់ពី ១លានរៀល ទៅ ២លានរៀលក្នុងមួយឆ្នាំ អាស្រ័យតាមប្រភេទដី។
ក្រៅពីក្រុមហ៊ុន ម៉ែន សារុន ក៏មានក្រុមហ៊ុនមួយចំនួននៅឃុំទន្លូង ព្រមទាំងមានពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនក្នុងឃុំមួយចំនួនទៀត ដូចជាឃុំចាន់មូល ឃុំរូង ឃុំជាំក្រវៀន ឃុំជាំ ជាដើម សុទ្ធតែបានជួលដីរបស់ខ្លួនឱ្យជនជាតិវៀតណាម ដាំដំណាំអំពៅដែរ។
ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំជាំ មួយរូប លោក ហ៊ន ឌុល និយាយថា បញ្ហាជួលដីឱ្យជនជាតិវៀតណាម នៅតែកើតមានឡើង បើទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញសារាចរឱ្យពួកគាត់ផ្អាកសកម្មភាពជួលដីទាំងនោះក៏ដោយ។ លោកបន្តថា មូលហេតុដែលជំរុញឱ្យពលរដ្ឋនៅតែបន្តជួលដីឱ្យវៀតណាម គឺដោយសារភាពទាល់ក្រ ព្រមទាំងជំពាក់បំណុលគេ ម្យ៉ាងផលិតផលកសិកម្មរបស់កសិករខ្មែរគឺមានតម្លៃថោក ឬគ្មានទីផ្សារ៖ «បើនិយាយពីវៀតណាម ចូលដីខ្មែរតាំងពីរកស៊ី តាំងពីជួលដីអីហ្នឹងខ្ញុំបារម្ភៗខ្លាំងបំផុតហើយ។ បារម្ភខ្លាចអនាគតទៅ យើងពិបាករកមុខរបរអាជីវកម្ម»។
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអភិបាលស្រុកមេមត់ និងអភិបាលរងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ទទួលបន្ទុកដីធ្លីបានទេ នៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ដោយពួកគេថា ជាប់រវល់ប្រជុំ។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញសារាចរណែនាំប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជាប់ព្រំដែនឱ្យបញ្ឈប់ការជួលដីទៅឱ្យប្រទេសជិតខាង ទោះបីក្នុងរូបភាពណាក៏ដោយ។ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងសារាចរបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើដីជួលទាំងនោះ មិនទាន់បញ្ចប់កិច្ចសន្យាដែលមានឯកសារគតិយុត្តិត្រឹមត្រូវ គឺពួកគេអាចបន្តរហូតផុតកំណត់បាន។ ជាងនេះទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្លាប់ផ្ញើលិខិតឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដោយស្នើឱ្យបញ្ឈប់សកម្មប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនក្នុងការជួលដីខ្មែរបន្តទៀត។
បន្ថែមពីនេះ កាលពី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន បានក្រើនរំឮកអំពីបម្រាមចំពោះការជួលដីទៅឱ្យបរទេស រួមមានប្រទេសវៀតណាម ថៃ និងប្រទេសឡាវ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងជាសាធារណៈទៅកាន់អាជ្ញាធរគ្រប់ខេត្តដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសវៀតណាម ថា “ហាមដាច់ខាតចំពោះការជួលដីឱ្យប្រជាជនវៀតណាម”។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី មេឃុំជាំ មកពីគណបក្សប្រឆាំង លោក ប្រាក់ វន្នី មានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងឃុំរបស់លោក គឺមានករណីជួលដីឱ្យជនជាតិវៀតណាម ទាំងការជួលដីចាស់មិនទាន់ផុតអាណត្តិ និងការជួលដីនៅពេលថ្មីៗនេះ។ លោកមិនបានដឹងថា មានប៉ុន្មានគ្រួសារ ឬមានប៉ុន្មានហិកតារទេ ព្រោះរូបភាពជួលដីទាំងនោះធ្វើឡើងដោយស្ងាត់ៗ មិនមានអាជ្ញាធរដឹងឮឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនាំឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែបន្តជួលដីឱ្យជនជាតិវៀតណាម គឺដោយសារបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគាត់មួយចំនួន ដូចជា ផលិតផលកសិកម្មមានតម្លៃថោក ឬគ្មានទីផ្សារ រីឯការចំណាយដើមទុនគឺច្រើន។ ចំណែកដើមទុនយកមកប្រើប្រាស់ គឺពលរដ្ឋត្រូវខ្ចីបុលពីគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ដោយមានការប្រាក់ខ្ពស់។ គ្មានប្រព័ន្ធទឹកស្រោចស្រពដំណាំត្រឹមត្រូវ ម្យ៉ាងរាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរមិនបានគិតគូរជូនប្រជាពលរដ្ឋទេ ខុសគ្នាស្រឡះទៅនឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដែលគេបានគិតគូរជួយពលរដ្ឋគេទាំងដើមទុន ទីផ្សារ និងបច្ចេកទេស៖ «បាទ! ការពិតបើសិនជារដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ជួយទំនុកបម្រុងដល់ប្រជាពលរដ្ឋយើង គាត់អត់មាននរណាចង់បាត់បង់ទឹកដីទេ។ ព្រោះពលរដ្ឋគាត់យល់ដែរ គាត់មានកូនគាត់មានចៅ ថ្ងៃអនាគតទៅគាត់មិនចង់បាត់បង់ទេទឹកដីហ្នឹង»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក នាង សុវ៉ាត មានប្រសាសន៍ថា សារាចរ ឬបម្រាមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនឹងមិនមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ប្រសិនរាជរដ្ឋាភិបាលមិនបានយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាប្រឈមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាមុននោះ។
លោកលើកឡើងទៀតថា វាលស្រែរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមនៅស្រុកមេមត់ បើស្ថិតនៅក្នុងរដូវវស្សា គឺមើលទៅខៀវស្រងាត់ដូចគ្នា ប៉ុន្តែបើរដូវប្រាំងវិញ ដីស្រែចម្ការរបស់វៀតណាម នៅតែខៀវស្រងាត់ជាប់ រីឯស្រែខ្មែរស្ងួតបែកក្រហែង សោះកក្រោះតែម្ដង។ លោកថា បញ្ហានេះ ដោយសាររដ្ឋាភិបាលវៀតណាម យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះតម្រូវការជាចាំបាច់របស់ពលរដ្ឋគេ មិនដូចរាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរទេ៖ «បើគ្រាន់តែនិយាយមកហើយ មិនបានដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងទេ កុំថា គាត់ខ្ញុំ និងប្រជាពលរដ្ឋដទៃទៀត ក៏ត្រូវធ្វើអ៊ីចឹងដែរ ព្រោះយើងអត់មានលទ្ធភាព។ អ៊ីចឹងការណែនាំ សារាចរណែនាំគឺទាល់តែយើងមកទាំងព្រម»។
លោក នាង សុវ៉ាត បញ្ជាក់ថា ចំពោះដីក្រុមហ៊ុនជួលឱ្យទៅជនជាតិវៀតណាម វិញ គឺជារឿងខុសច្បាប់ទាំងស្រុង ពីព្រោះនៅក្នុងច្បាប់វិនិយោគដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច មិនអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនយកដីរបស់ខ្លួនដែលបានសិទ្ធិវិនិយោគពីរដ្ឋទៅជួលបន្តឱ្យទៅក្រុមហ៊ុន ឬជនបរទេសទេ។ លោកថា រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិនិត្យកិច្ចសន្យាក្រុមហ៊ុនដីសម្បទាននៅស្រុកមេមត់ ឡើងវិញ ហើយដកហូតដីសម្បទានទាំងនោះប្រគល់ឱ្យរដ្ឋ ឬវិនិយោគជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរតែម្ដង ប្រសិនបើរកឃើញថា ពួកគេមិនបានគោរពតាមច្បាប់នោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។