មន្ត្រីនគរបាលខេត្តព្រះសីហនុ បង្ហាញរបាយការណ៍គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៥ មានមនុស្សស្លាប់ និងរងរបួសជាង ១៥០នាក់ ដោយសារអ្នកបើកបរក្នុងល្បឿនលឿន និងបើកបរក្នុងអាការៈស្រវឹងខួប ជាដើម។
បញ្ហានេះ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល បានស្នើដល់កម្លាំងនគរបាលចរាចរណ៍ ត្រូវចុះពង្រឹងការអប់រំច្បាប់ចរាចរណ៍ជូនអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវនៅតាមផ្លូវសាធារណៈ ពិសេសនៅពេលរាត្រី ហើយត្រូវដាក់ពិន័យអ្នកបើកបរមិនគោរពច្បាប់ និងមានជាតិស្រវឹងឲ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះអត្រាគ្រោះថ្នាក់នេះមិនទាន់មានសញ្ញាថយចុះទេ។
របាយការណ៍បូកសរុបសភាពការណ៍ និងលទ្ធផលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ប្រចាំឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៥ របស់ការិយាល័យកណ្ដាលនគរបាលសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានបង្ហាញថា មានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើងចំនួន ១២៧ករណី។ ក្នុងនោះកើតឡើងទៅលើជនបរទេសមានចំនួន ២១ករណី។ ចំនួននេះ បើប្រៀបធៀប ៦ខែដើមឆ្នាំ២០១៤ គឺកើនឡើង ១៩ករណី។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលកើតឡើងច្រើនករណីជាងគេ គឺរវាងរថយន្ត និងម៉ូតូចំនួន ៤៥ករណី រវាងម៉ូតូ និងម៉ូតូចំនួន ៣៥ករណី និងរថយន្តបុកគ្នាជាមួយរថយន្តមានចំនួន ១៣ករណី។
គ្រោះថ្នាក់នេះសម្លាប់មនុស្សចំនួន ៣២នាក់ និងរងរបួសធ្ងន់ស្រាលចំនួន ២១៥នាក់។ ក្នុងនោះមានជនបរទេស ១៤នាក់។ ចំនួននេះបើប្រៀបធៀប ៦ខែដើមឆ្នាំ២០១៤ ចំនួនមនុស្សស្លាប់បានថយចុះ ១៦នាក់ ប៉ុន្តែចំនួនអ្នករងរបួសកើនឡើង ៧នាក់ និងខូចខាតយានយន្តចំនួន ២១៣គ្រឿង។ ឆ្នាំ២០១៤ ខូចខាតយានយន្ត ១៨៦គ្រឿង គឺកើន ២៧គ្រឿង។
ស្នងការរងនគរបាលខេត្តព្រះសីហនុ និងជាប្រធានការិយាល័យកណ្ដាលនគរបាលសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ លោក អ៊ី សុខា មានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីជំនាញរបស់លោកបានបង្កើនសកម្មភាពចុះអប់រំច្បាប់ចរាចរណ៍ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមផ្លូវសាធារណៈជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅគ្រាច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មីត្រូវដាក់ឲ្យអនុវត្តនាពេលខាងមុខ។ លោកបន្តថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលកើតឡើងនាមូលដ្ឋានខេត្តព្រះសីហនុ គឺដោយសារកត្តាមនុស្សមិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ និងបើកបរមានសារធាតុស្រវឹង ជាដើម។ គ្រោះថ្នាក់ជាង ៦០ករណី កើតឡើងដោយសារការបើកបរក្នុងល្បឿនលឿន ឬបើកបរប្រជែងគ្នាក្នុងស្ថានភាពផ្លូវគ្រោះថ្នាក់ ជាដើម។ លោកទទួលស្គាល់ថា អាចមានពលរដ្ឋចន្លោះពី ៣០ ទៅ ៤០ភាគរយមិនទាន់គោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ មានដូចជា ពួកគេមិនពាក់មួកការពារសុវត្ថិភាព បើកបរមិនគោរពភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ ឬក៏ម៉ូតូមិនមានកញ្ចក់ត្រឹមត្រូវ ជាដើម។
យ៉ាងណា លោក អ៊ី សុខា បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ពិសេសយុវជន ឲ្យចូលរួមគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ឲ្យបានទាំងអស់គ្នា ដើម្បីកាត់បន្ថយអត្រាស្លាប់ និងគ្រោះថ្នាក់ឲ្យថយមកចំនួនទាបចាប់ពីឆ្នាំ២០១៥ នេះតទៅ។ លោកឲ្យដឹងថា សព្វថ្ងៃនេះ មន្ត្រីជំនាញនគរបាលចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ខេត្តព្រះសីហនុ កំពុងចុះធ្វើសកម្មភាពអប់រំអំពីច្បាប់ចរាចរណ៍ថ្មីជូនដល់អ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅតាមមូលដ្ឋាននានា ដើម្បីរួមគ្នាបង្ការអត្រាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ឲ្យថយចុះនាថ្ងៃអនាគត៖ «ដើម្បីកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នេះ គឺខ្ញុំបានបញ្ជូនកម្លាំងជំនាញបង្កើនការចុះអប់រំច្បាប់ចរាចរណ៍ថ្មី ដល់មូលដ្ឋាន មានសាលារៀន កម្មកររោងចក្រ គ្រឹះស្ថាន និងកម្មករធ្វើសំណង់ជាដើម ឬតាមរយៈភូមិឃុំសុវត្ថិភាព អ្នករត់ម៉ូតូឌុប ម៉ូតូកង់បី និងក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន ជាដើម។ ជាងនេះ ក៏បានតម្រូវដល់ប៉ូលិសដែលឈរជើងតាមផ្លូវ ឲ្យអប់រំថែមទៀតដល់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យយល់ពីច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក និងត្រូវគោរពឲ្យបានទាំងអស់គ្នា»។
ទោះជាបែបនេះក្តី មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋខេត្តព្រះសីហនុ បានរិះគន់ថា អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ ឬអ្នកបើកបរយានយន្តនាមូលដ្ឋានខេត្តជាប់មាត់សមុទ្រមួយនេះ មិនទាន់គោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ត្រឹមត្រូវទេ។ ជាងនេះ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលបង្កដោយជនបរទេសមិនចេះច្បាប់ចរាចរណ៍ និងមិនចេះបើកបរម៉ូតូជាដើម ពួកគេអាចមានសិទ្ធិបើក ឬប្រើប្រាស់ផ្លូវដោយគ្មានសមត្ថកិច្ចហាមឃាត់ទេ។ បញ្ហានេះ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋមានលំនៅឋាននៅខេត្តព្រះសីហនុ បានស្នើដល់កម្លាំងនគរបាលចរាចរណ៍ខេត្តនេះ ឲ្យជួយពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកទៅលើអ្នកបើកបររថយន្តធំៗ មានរថយន្តកុងតឺន័រ រថយន្តដឹកទំនិញធុនធ្ងន់ និងរថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរជាដើម ឲ្យបានជាប្រចាំ។ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋលើកឡើងថា អាជ្ញាធរមិនត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យជនបរទេសដែលមិនចេះបើកបរម៉ូតូ អាចប្រើប្រាស់ផ្លូវសាធារណៈនោះទេ។
ចំណែកមន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូ (Licadho) ខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឃុន សាវឿន បានសង្កេតឃើញថា អ្នកបើកបរ ឬប្រើប្រាស់ផ្លូវនាខេត្តទេសចរណ៍មួយនេះ មិនទាន់គោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ឲ្យបានត្រឹមត្រូវពិតមែន។ ចំណែកជនបទេស ពួកគេមានសិទ្ធិបើកបរម៉ូតូដោយគ្មានការហាមឃាត់ ទាំងជនបរទេសខ្លះមិនចេះបើកបរជាដើម និងបានបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ជាបន្តបន្ទាប់។ លោកថា កន្លងមកមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ជាច្រើនករណី បង្កឡើងដោយជនបរទេសបើកបរមិនចេះច្បាប់ ឬបើកបរក្នុងល្បឿនលឿន និងមានជាតិស្រវឹងជាដើម ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចខេត្តព្រះសីហនុ គ្មានវិធានការទប់ស្កាត់ទេ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ បានស្នើដល់សមត្ថកិច្ចគ្រប់ជំនាញ ពិសេសនគរបាលចរាចរណ៍ខេត្តព្រះសីហនុ ត្រូវចុះពង្រឹង ឬអប់រំពីច្បាប់ចរាចរណ៍ជូនពលរដ្ឋ ពិសេសជនបរទេសដែលទៅរស់នៅ ឬទស្សនាខេត្តជាប់មាត់សមុទ្រមួយនេះឲ្យបានច្រើនថែមទៀត ដើម្បីឈានដល់កាត់បន្ថយអត្រាគ្រោះថ្នាក់ និងអត្រាស្លាប់ដោយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នាថ្ងៃអនាគត៖ «សូមឲ្យត្រួតពិនិត្យឡើងវិញនូវរថយន្តដឹកទំនិញធំៗ មានកុងតឺន័រ និងរថយន្តក្រុងដឹកអ្នកដំណើរជាដើម គឺអ្នកបើកបរក្នុងល្បឿនលឿនទោះនៅតាមផ្លូវជាតិ ឬកណ្ដាលក្រុងជាដើម ព្រោះតែងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាប្រចាំ»។
លោក ឃុន សាវឿន សំណូមពរថា នគរបាលចរាចរណ៍គួរដាក់ពង្រាយនៅពេលរាត្រី ដើម្បីត្រួតពិនិត្យអ្នកបើកបរមានជាតិស្រវឹងឲ្យបានជាប្រចាំ ព្រោះរាល់ថ្ងៃនេះ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើងភាគច្រើននៅខេត្តព្រះសីហនុ គឺផ្ដើមដោយសារអ្នកបើកបរស្រវឹង ហើយគ្រោះថ្នាក់ភាគច្រើន កើតឡើងនៅពេលរាត្រី៖ «ខាងប៉ូលិសចរាចរណ៍គួរតែមានក្រុមណាមួយ ធ្វើការត្រួតពិនិត្យអ្នកបើកបរនៅពេលយប់ ពីព្រោះអ្នកបើកបរពេលយប់ភាគច្រើន បើកបរក្នុងស្ថានភាពស្រវឹងជោគ ហើយតែងបង្កការបុករះនៅតាមផ្លូវ បណ្ដាលឲ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់ពលរដ្ឋដទៃ ដែលធ្វើដំណើរតាមផ្លូវសាធារណៈនោះដែរ»។
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ លោក អ៊ី សុខា ស្នងការរងនគរបាលខេត្តព្រះសីហនុ បញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញរបស់លោកបានបង្កើនសកម្មភាពចុះអប់រំច្បាប់ចរាចរណ៍ ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមផ្លូវសាធារណៈជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅគ្រាច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មីត្រូវដាក់ឲ្យអនុវត្តនាពេលខាងមុខ។ លោកស្នើដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសយុវជន ត្រូវចូលរួមគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ឲ្យបានគ្រប់ពេលវេលា នៅពេលឡើងបើកបរយានយន្តគ្រប់ប្រភេទ មានរថយន្ត ឬម៉ូតូ ជាដើម នៅតាមផ្លូវសាធារណៈ។ ជាងនេះទៀត អ្នកប្រើប្រាស់ម៉ូតូ ដាច់ខាតត្រូវតែពាក់មួកការពារសុវត្ថិភាពជាប្រចាំ ទោះជាចម្ងាយផ្លូវជិត ឬឆ្ងាយបែបណាក្តី៖ «ខ្ញុំបានដាក់បទបញ្ជាដល់កម្លាំងនគរបាលចរាចរណ៍ទាំងអស់ ឲ្យរឹតបន្តឹងគោលដៅដើមទី ដោយពិនិត្យមើលហ្វ្រាំង ភ្លើង ទូដឹកទំនិញ ឬដឹកទំនិញមិនឲ្យលើសចំណុះជាដើម។ ក្នុងនោះ បញ្ហាល្បឿនក៏បានណែនាំមិនត្រូវបើកហួសល្បឿនច្បាប់កំណត់ មិនត្រូវបើកបរពេលមានជាតិស្រវឹងជាដើម គឺត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយយកចិត្តទុកដាក់។ ហើយអ្នកបើកបរទាំងអស់ ត្រូវតែមានប័ណ្ណបើកបរទាំងអស់គ្នា»។
បញ្ហានេះដែរ លោក ឈិត សុខុន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ ក៏បានស្នើដល់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ពិសេសយុវជន ត្រូវចូលរួមគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ឲ្យបានគ្រប់គ្នា ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត និងបំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចនៅតាមគ្រួសាររៀងៗខ្លួន។ លោកស្នើឲ្យអ្នកបើកបរ កុំបើកបរក្រោមឥទ្ធិពលនៃជាតិស្រវឹង កុំបើកហួសល្បឿនកំណត់ ត្រូវគោរពសិទ្ធិអាទិភាពក្នុងពេលបើកបរ កុំប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃពេលកំពុងបើកបរ កុំបើកបរវ៉ាជែងគ្នាក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់ និងការពារជីវិតអ្នកដោយពាក់មួកសុវត្ថិភាព និងពាក់ខ្សែក្រវាត់ ជាដើម។
របាយការណ៍បូកសរុបការងារឆ្នាំ២០១៤ របស់ការិយាល័យចរាចរណ៍ផ្លូវគោក នៃស្នងការនគរបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានបង្ហាញថា ខេត្តនេះមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើង ២០៤ករណី ក្នុងនោះកើតឡើងទៅលើជនបរទេសចំនួន ៥០ករណី។ បើប្រៀបធៀបឆ្នាំ២០១៣ គឺថយចុះចំនួន ១២ករណី។ ឆ្នាំ២០១៣ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នេះបានកើតឡើងចំនួន ២១៦ករណី។ គ្រោះថ្នាក់ភាគច្រើន គឺកើតឡើងរវាងរថយន្ត និងម៉ូតូ ៨៩ករណី និងគ្រោះថ្នាក់រវាងរថយន្ត និងរថយន្ត កើតមាន ២២ករណី។ គ្រោះថ្នាក់នេះ សម្លាប់មនុស្ស ៨៤នាក់ ក្នុងនោះមានជនបរទេសចំនួន ៦នាក់ និងរងរបួសធ្ងន់ស្រាលសរុបមានចំនួន ៣៩០នាក់ ខូចខាតយានយន្តចំនួន ៣៥៩គ្រឿង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។