នេះជាលើកទី៤ហើយដែលអង្គការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជន នាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម សុំទោស និងទទួលស្គាល់ប្រវត្តិសាស្ត្រទឹកដីកម្ពុជាក្រោម។
ដូចក្នុងពេលបាតុកម្មមុនៗដែរ បាតុករបន្តអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ប្រើប្រាស់ទំនិញ និងសេវាកម្មវៀតណាម ប៉ុន្តែយុទ្ធនាការពេលនេះ គឺពួកគេបានបោះពុម្ពស្ទីកឃ័រតូចៗ ចែកចាយឲ្យពលរដ្ឋ និងបិទតាមដើមឈើ ឬទីសាធារណៈតែម្តង។
តើការប្រកាសឲ្យខ្មែរឈប់ប្រើទំនិញវៀតណាម ដើម្បីឲ្យវៀតណាម ទទួលស្គាល់ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ជាមធ្យោបាយមួយមានប្រសិទ្ធភាពឬទេ? តើពលរដ្ឋខ្មែរយល់យ៉ាងម៉េចដែរ ចំពោះការអំពាវនាវនេះ?
“យួន ជាចោរឈ្លានពាន យួន ជាចោរលួចទឹកដីខ្មែរ យួន ជាចោរសមុទ្រ យួន ជាពួកពពុះទឹក ខ្មែររួមគ្នាតែមួយ ខ្មែរលើ ខ្មែរកណ្ដាល ខ្មែរក្រោម ជាខ្មែរតែមួយ យើងត្រូវឈប់ប្រើប្រាស់ទំនិញយួន យើងត្រូវឈប់ប្រើប្រាស់សេវាកម្មរបស់យួន” ទាំងនេះសុទ្ធសឹងតែជាពាក្យសម្ដីមួយចំនួនដែលបាតុករស្រែកបន្លឺឡើង ក្នុងពេលបាតុកម្មទាមទាររយៈពេល ៥ថ្ងៃជាប់គ្នា ដើម្បីទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម សុំទោសពលរដ្ឋខ្មែរជាសាធារណៈ ចំពោះការថ្លែងបំភ្លៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់មន្ត្រីស្ថានទូតវៀតណាម។
បាតុករដែលខឹងសម្បានឹងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដែលពួកគេគិតថា មិនអើពើ ឬធ្វើមិនដឹងមិនឮ ចំពោះការទាមទាររបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនោះ បានប្រែក្លាយការអំពាវនាវរបស់ពួកគេពីការស្រែកតាមឧបករណ៍បំពងសំឡេង ឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាម ទៅជាការស្រែកផង និងបោះពុម្ពស្ទីកឃ័រចែកចាយឲ្យបាតុករ ឬពលរដ្ឋ បិទតាមម៉ូតូ បិទលើអាវ លើមួក បិទលើស្បែកជើង លើបាតជើង បិទតាមដើមឈើ ឬតាមទីសាធារណៈថែមទៀត។ លើសពីនេះ ពួកគេថា ពលរដ្ឋខ្មែរដែលបន្តប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាម ក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បំភ្លៃប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរនោះ មិនខុសអីពីមនុស្សក្បត់ជាតិខ្លួនឯងនោះឡើយ៖ «សំឡេង»។
ការប្រកាសអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ប្រើប្រាស់ទំនិញរបស់វៀតណាម នៅពេលនេះ ដោយសារបាតុករដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា ទំនិញវៀតណាម កំពុងចរាចរណ៍ព្រោងព្រាតស្ទើរតែគ្រប់ច្រកល្ហកនៅលើទីផ្សារកម្ពុជា មិនថានៅតាមទីក្រុង ទីប្រជុំជន ឬជនបទឡើយ។ ក្រៅពីទំនិញប្រើប្រាស់ ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ក៏មានច្រើនដែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលកំពុងផ្តល់សេវាកម្មឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក្នុងនោះក៏មានវិស័យទូរគមនាគមន៍ ដែលជាសេវាមួយដែលបាតុករស្នើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឈប់ប្រើប្រាស់ ហើយងាកមកប្រើសេវាទូរគមនាគមន៍របស់ក្រុមហ៊ុនខ្មែរវិញ។
បុរសម្នាក់ឈ្មោះ អន ម៉ុន ចេញឈរមើលក្បួនដង្ហែរបស់បាតុករខ្មែរក្រោម និងយុវជន ពេលក្បួនធ្វើដំណើរទៅដល់វត្តភ្នំ នៅព្រឹកថ្ងៃទី៨ តុលា។ លោកមានប្រសាសន៍នៅពេលនោះថា លោកគាំទ្រចំពោះការទាមទាររបស់បាតុករដែលទាមទារឲ្យវៀតណាម ទទួលស្គាល់ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ហើយក៏គាំទ្រផងដែរចំពោះការអំពាវនាវឲ្យឈប់ប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាម នៅពេលនេះ។
លោក អន ម៉ុន៖ «កាលកន្លងមក យើងទាំងអស់គ្នាក៏យើងយល់ដែរ មិនមែនតែខ្ញុំទេ ទូទាំងប្រទេស ហើយដែលគេយល់ឃើញថា វៀតណាម គេឈ្លានពានខ្មែរយើងតែរហូតហ្នឹង វាមិនដែលឲ្យយើងបានសុខទេ សូម្បីតែអ្វីៗដែលវានាំចូលមកខ្មែរយើង សុទ្ធតែបំផ្លាញសុខភាពខ្មែរយើងដែរហ្នឹង វាមិនដែលចង់ឲ្យយើងល្អ វាចង់ឲ្យតែយើងវិនាស បើនិយាយតាមការជាក់ស្តែង មិនមែនចេះថាមិនដឹងរាល់ថ្ងៃ ឃើញអ៊ីចឹងអរដែរក្នុងចិត្ត តែគ្រាន់តែខ្ញុំមិនអាចជួយបានជ្រៅជាងហ្នឹង គ្រាន់តែជួយបានម៉ាគិត បានចូលរួមខ្លះៗចឹង»។
បុរសដែលមានមុខរបរជាជាងដែក និងមានស្រុកកំណើតមកពីខេត្តព្រៃវែង ដែលជាខេត្តជាប់ព្រំប្រទល់ប្រទេសវៀតណាម រូបនេះ មិនញញើតនឹងអះអាងថា សព្វថ្ងៃលោកមិនសូវប្រើប្រាស់ទំនិញរបស់វៀតណាម នោះឡើយ ដែលសូម្បីតែគ្រឿងហូបចុកក៏ដោយចុះ។ បើនិយាយពីមុខរបរផ្សារដែកវិញ លោកថា លោកមិនដែលទិញធូបផ្សារដែកដែលផលិតដោយប្រទេសវៀតណាម នោះទេ។ លោក អន ម៉ុន ថា ពលរដ្ឋខ្មែរមានជម្រើស ប៉ុន្តែអ្វីៗវាអាស្រ័យលើចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ពលរដ្ឋរៀងៗខ្លួនដែលជាអ្នកប្រើប្រាស់។
លោក អន ម៉ុន៖ «ជម្រើសមានគ្រប់ៗគ្នា ប៉ុន្តែគ្រាន់តែគេមិនធ្វើតាមបុគ្គលម្នាក់ៗអ៊ីចឹង ចំណង់ចំណូលចិត្តខុសៗគ្នា បើចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំក៏គិតឃើញដែរថាមិនប្រើ ខ្ញុំអាចមិនប្រើបាន ទំនិញវៀតណាម ព្រោះខ្ញុំអត់ដែលប្រើអីខាងវៀតណាម ហ្នឹងទេ។ និយាយទៅ ទោះបីឥវ៉ាន់ប្រើក៏ខ្ញុំទិញខាងរបស់ចិន គឺខ្ញុំទិញមែន សឹងថាគ្រប់ប្រទេសហើយនាំចូលខ្មែរយើង»។
ទំហំដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម បន្តកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ នេះ ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសជិតខាងទាំងពីរ បើគិតជាទឹកប្រាក់មានប្រមាណជា ៣.៥០០លានដុល្លារអាមេរិក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៣.៥០០លានដុល្លារនេះ កម្ពុជា នាំទំនិញចេញទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម បានប្រមាណតែ ៥០០លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ចំណែកវៀតណាម វិញ មានរហូតដល់ ៣ពាន់លានដុល្លារឯណោះ។
ទំនិញដែលវៀតណាម នាំចូលមកកម្ពុជា មានស្ទើរសព្វបែបយ៉ាង មិនថាគ្រឿងឧបភោគបរិភោគ ឬសម្ភារៈប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃនោះទេ សូម្បីតែរបស់របរកំប៉ិកកំប៉ុក ដូចជា ឈើចាក់ធ្មេញ ចង្កឹះឫស្សី ឬចានជ័រ។ល។ ក៏នាំចូលមកពីប្រទេសវៀតណាម ដែរ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ឈ្មោះ ង៉ែត យ៉ាន សព្វថ្ងៃប្រកបរបរជាអ្នកលក់នំបញ្ចុកទឹកសម្លខ្មែរ។ អ្នកស្រីបានថ្លែងក្នុងពេលដែលរែកនំបញ្ចុកមកលក់នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងពេលព្រះសង្ឃ ពលរដ្ឋ និងយុវជនប្រមូលផ្តុំនៅព្រឹកថ្ងៃទី៨ តុលា ថា អ្នកស្រីគាំទ្របាតុកម្មប្រឆាំងការបំភ្លៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់វៀតណាម។ ចំពោះការអំពាវនាវឲ្យឈប់ប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាម វិញ អ្នកស្រីថា អ្នកស្រីគាំទ្រដែរ ប៉ុន្តែថា វាមើលទៅហាក់ពិបាកនឹងធ្វើតាមបន្តិច ព្រោះថា បើមិនប្រើរបស់វៀតណាម ទេ មិនដឹងថាទៅប្រើរបស់អ្នកណាឡើយ បើខ្មែរមិនបានផលិតខ្លួនឯងផងនោះ។
អ្នកស្រី ង៉ែត យ៉ាន៖ «តែខ្ទឹមតែអ៊ីចឹង ប្រើតែខ្ទឹមប៊ីចេងតែអ៊ីចឹងរបស់វៀតណាម ហើយក្រៅពីហ្នឹងប្រើរបស់ខ្មែរយើងទាំងអស់។ ចង្កឹះរបស់វៀតណាម ដែរ ចានរបស់វៀតណាម ដែរ ចានស្នោ ចង្កឹះអីហ្នឹង តែយើងមិនប្រើចានស្នោទេ គេអត់ហូបឥឡូវ ហើយដល់ចាននេះធម្មតាគេមិនសូវហូបទេ ប្រើប្រាស់ ប៉ុន្តែរបស់ខ្មែរយើងអត់ផលិតអាហ្នឹង បើរបស់ខ្មែរយើងផលិតអាហ្នឹង ខ្ញុំប្រើរបស់ខ្មែរ លែងប្រើរបស់យួនហើយ ព្រោះឥឡូវយួនវានៅលើទឹកដីយើងច្រើនពេក របស់ណាថាជៀសបានជៀស បើជៀសមិនបាន មិនដឹងថាម៉េច ចេះតែប្រើសិនទៅ បណ្ដោះអាសន្នសិន»។
បើទោះជាទីផ្សារកម្ពុជា ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ហាក់ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរមានជម្រើសច្រើនជាងមុនក្នុងការជ្រើសរើសផលិតផលមកប្រើប្រាស់តាមតម្រូវការ ដោយសារទីផ្សារកម្ពុជា បើកចំហ និងមានទំនិញនាំចូលច្រើនពីប្រទេសផ្សេងៗ ដែលជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រាក់ចំណូលទាបរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ គឺជាកត្តាសំខាន់មួយដែលអាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរគ្មានជម្រើសច្រើន ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តជ្រើសរើសប្រើប្រាស់ទំនិញវៀតណាម ដែលពួកគេគិតថាមានតម្លៃថោកជាងទំនិញនាំចូលពីប្រទេសផ្សេងទៀត បើទោះជាពួកគេមិនចូលចិត្តប្រទេសវៀតណាម ក៏ដោយ។
របាយការណ៍សិក្សារបស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) ឆ្នាំ២០១៤ បង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណ ៩លាននាក់ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋខ្មែរសរុបជាង ១៥លាននាក់ មិនអាចរកប្រាក់ចំណូលបាន ៥ពាន់រៀលឡើយក្នុងមួយថ្ងៃ។
បុរសឈ្មោះ ជឹម រតនៈ ដែលកំពុងឆាមីលក់ក្បែរការប្រមូលផ្តុំរបស់បាតុករនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យដែរនោះ កត់សម្គាល់ថា លោកយល់ពីការអំពាវនាវរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនាពេលនេះ ហើយលោកក៏គាំទ្រ ប៉ុន្តែលោកថា បើលោកមិនយកផលិតផលវៀតណាម ឧទាហរណ៍ដូចជា មីកញ្ចប់ជាដើមមកលក់នោះទេ តម្លៃមីឆារបស់លោកនឹងឡើងថ្លៃ ហើយពេលនោះ លោកនឹងលក់មិនសូវដាច់ទៅវិញ៖ «យកមីសៀមលក់ថ្លៃ ដល់ថ្លៃយើងលក់ថ្លៃដែរ បងប្អូនថាថ្លៃមិនហ៊ានហូប ដល់អ៊ីចឹង ខ្ញុំលក់អត់ដាច់ ដឹកទៅដឹកមក អានេះបើយើងបំបិទបានទៅ ខ្ញុំក៏ឈប់លក់ដែរ ប៉ុន្តែឥឡូវយើងកំពុងតែត្រៀមរៀបចំសព្វថ្ងៃនេះ ចង់ឲ្យបញ្ចប់របស់យួន ហ្នឹងណា បើយើងបញ្ចប់ទៅ យករបស់សៀម របស់ថៃ មកលក់អ៊ីចឹងដែរ»។
នៅពេលសួរថា តើការអំពាវនាវរបស់បាតុករអាចមានប្រសិទ្ធភាពដែរឬទេ? លោក ជឹម រតនៈ គិតថា អាចមានប្រសិទ្ធភាពខ្លះដែរ។ លោកថា វាប្រសើរជាងមិនអំពាវនាវសោះ។ ចំណែកការធ្វើបាតុកម្មទៀតសោត លោក រតនៈ ថា វាក៏បានបង្ហាញពីកម្លាំងសាមគ្គីភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរផងដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។